فرزانه فراهانی: "آلودگی هوا" همان معضلی است که سالانه جان هزاران نفر از هموطنان در تهران و دیگر شهرهای کشور را می‌گیرد و مسئولان هنوز نتوانسته‌اند راهکار خوب و موثری برای کاهش و حذف منابع آلاینده لحاظ کنند.
بنابر اعلام وزارت بهداشت آمار میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰ هزار نفر بوده، این درحالی‌ست که قانون هوای پاک سال ۱۳۹۳ به تصویب رسید اما با اینکه ۱۰ سال از تصویب قانون گذشته، آلودگی هوا نه تنها کم نشده بلکه بیشتر هم شده است.
درباره معضل آلودگی هوا در تهران با یوسف رشیدی، عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس آلودگی هوا، گفتگو کرده‌ایم که در ادامه متن این گفتگو را مشاهده می‌کنید.
چرا حتی در زمان‌هایی که هوا بارانی می‌شود، باز هم هوای تهران آلوده است؟
چون در تهران درصد تولید آلودگی هوا که صنایع مختلف و همچنین خودروها مهمترین علت آن محسوب می‌شوند، بالا است، حتی در زمان بارش باران هم هوای پایتخت در وضعیت آلودگی قرار دارد. در بسیاری از مواقع زمان بارش باران مردم از خودروهای شخصی خود استفاده می‌کنند و اتمسفر نمی‌تواند قدرت پاک کنندگی بیشتری از قدرت تولید آلاینده‌ها داشته باشد و بنابراین در این مواقع هم به خاطر ترافیک زیاد و شرایطی که ایجاد می‌کند، آلودگی هوا به شکلی که انتظار داریم رفع نمی‌شود.
بیشترین آلایندهای هوای در شهر تهران هم اکنون چه چیزهایی هستند؟
تردد خودروها و به ویژه خودروهای شخصی و مصرف بنزین آن‌ها در تهران زیاد است و به دلیل سایش لاستیک و اگزوز خودروها هم ذرات معلق داریم و بیشترین آلایندهای که در زمستان با آن مواجه می‌شویم، همین ذرات معلق هستند و تا نتوانیم تردد خودروها را کاهش بدهیم و خودروهایی با سوخت پاک‌تر را جایگزین کنیم، شرایط آلودگی هوا به همین شکل خواهد بود.
به عبارتی باید در گام نخست ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران را ساماندهی و به روز کنیم؛ شاه‌کلید و اصل داستان آلودگی هوا و کنترل آن در همه جای دنیا، توسعه حمل و نقل عمومی است. توسعه مترو و به روزرسانی اتوبوس‌های ویژه حمل و نقل عمومی مهمترین بخش انجام توسعه حمل و نقل عمومی به شمار می‌آیند. اگر وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند و هر کسی برای رفت و آمد از خودروی شخصی خود استفاده کند، وضعیت آلودگی هوا به همین منوال خواهد بود.
تاثیر برقی کردن ناوگان حمل و نقل عمومی در کاهش آلودگی هوا چقدر است؟
برای اتوبوس‌هایی که مثل مترو سیستم حرکت برقی دارد، توصیه می‌شود که خطوطی طراحی شود که مثل قبل از اتوبوس‌های برقی در این خطوط استفاده شود.
اگر بتوانیم با تکنولوژی جدیدتر و بهتر در حمل و نقل عمومی در اوتوبوس‌هایمان هم به جای اینکه از سوخت دیزل مصرف کنند، از سوخت‌های پاک مثل برق استفاده شود، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت. هزینه تعمیرات و نگهداری اتوبوس‌های برقی خیلی کمتر از هزینه‌ای اتوبوس‌های دیزلی است و اتوبوس‌های برقی برای انجام سفرهای درون شهری هم گزینه مناسبی هستند. برای خودروهای شخصی و به روز کردن آن‌ها فکر می‌کنم که هنوز ما زیرساخت‌های لازم را نداریم و باید بیشتر تمرکز و بیشترین بودجه را روی حمل و نقل بخش عمومی بگذاریم.
راهکار اصلی کاهش آلودگی هوای تهران چیست؟
در بخش‌های مختلف با ناترازی‌های انرژی مواجه هستیم و یکی از این ناترازی‌ها بحث ناترازی بنزین است؛ اگر بتوانیم مسئله توسعه حمل و نقل عمومی را دنبال کنیم، اولا از مصرف بی‌رویه بنزین جلوگیری می‌کنیم و با صرفه‌جویی می‌توان این محصول باارزش را صادر کرد و دومین اقدام که هزینه کمتری هم در بر دارد توسعه خدمات الکترونیک است که مردم برای انجام کارها مجبور به رفت و آمد به اداره‌ها نباشند.
در کنار انجام اقدامات فوق، خودروسازی‌های ما باید خودروهایی تولید کنند که سیستم موتورشان طوری باشد که مصرف سوخت کمتری داشته باشند. شهر تهران طی سال‌های اخیر در بسیاری از روزها با معضل آلودگی هوا روبرو بوده است و با افزایش استفاده مردم از خودروهای شخصی، تعداد روزهای آلوده سال هم افزایش پیدا کرده است.
∎