مریم سرخوش- روزنامه‌نگار

آن روزی که انفجارهای ناگهانی در لبنان آرامش ساکنانش را به هم زد، محله‌ای شلوغ در ضاحیه جنوبی بیروت شاهد تصاویر غم‌انگیزی شد. پیجرهای آلوده به مواد منفجره توسط رژیم صهیونیستی، آرامش ساکنان این منطقه را به‌هم زد. اینجا نه مبارزه‌ای بود و نه جنگجویی که دشمن قصد ویرانی‌اش را داشته باشد. مادرانی که تا چند لحظه قبل‌تر با کودکانشان می‌خندیدند، با کابوس وحشتناکی روبه‌رو شدند و در عرض چند ساعت تصاویر تلخی از صورت‌ها و چشم‌های پر از خون و انگشتان قطع‌شده مردم این منطقه منتشر شد؛  حادثه‌ای که حتی با گذشت نزدیک به 2ماه از یاد هیچ‌یک از ساکنان ضاحیه نمی‌رود؛ حتی آنهایی که حالا چند وقتی است در بیمارستان‌های تهران مراحل درمانی خود را طی می‌کنند. برخی‌شان قرار است از این به بعد دنیا را با چشمان بسته ادامه دهند و برخی دیگر، با انگشت‌هایی که جای خالی‌شان عجیب غم‌انگیز است. البته که این همه ماجرا نیست؛ حسن ابوالقاسمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله در حاشیه چهارمین کنگره ملی ترومای کشور از روحیه این مصدومان می‌گوید، اینکه کودک و زن و مرد با وجود تمام دردی که طی این مدت تحمل کرده‌اند، حتی خم به ابرو نیاورده‌اند چون مقاومت را خوب آموخته‌اند. او درباره آخرین وضعیت مصدومان پیجرها و اقداماتی که برای آنها انجام شده به چند سؤال همشهری پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید.

حدود 2‌ماه از حادثه انفجار پیجرها در لبنان می‌گذرد، در این‌باره کمی توضیح می‌دهید؟
جنایت‌های رژیم صهیونیستی را که با سکوت مجامع بین‌المللی همراه است   نمی‌توان در مجامع علمی مورد بی‌توجهی قرار داد. اواخر شهریور آنها ساکنان منطقه‌ای در لبنان را با استفاده از وسایلی که آلوده به مواد منفجره بود، مصدوم کردند و ما میزبان بخشی از این مصدومان عزیز از کشور لبنان هستیم و خدمات درمانی برای آنها انجام می‌دهیم.
 چرا حادثه پیجری اینقدر وسیع و آسیب‌زا بود؟
طراحی پیجرها طوری بود که حتما نزدیک چشم قرار بگیرند. تقریبا کسی میان مجروحان نبود که یک چشم یا هر دو را از دست نداده باشد. از تمام بیمارانی که در بیمارستان بقیه‌الله بستری شدند، فقط یک نفر به‌دلیل بیماری پیرچشمی و نگه‌داشتن پیجر دورتر از چشم، آسیب ندیده بود؛ تمام افراد انگشتان دستشان قطع شده بود؛ چون این پیجرها 2دکمه داشتند و باید با هر دو دست با آنها کار می‌کردند. این وحشی‌گری که امروزه در دنیا باب شده و مورد حمایت غرب است، زبان ما را قاصر کرده است. به همین دلیل در بحث تروما باید در جوامع جهانی به این موضوع پرداخته شود که چرا وسایلی که در دست مردم است، آلوده به مواد منفجره می‌شوند و زنان و کودکان بی‌دفاع را هم مورد آسیب قرار می‌دهند. در کنگره ملی ترومای امسال هم بخشی به این موضوع اختصاص داده شده است.
 چند نفر از این بیماران تحت درمان مجموعه شما بودند؟
حدود 500نفر از مصدومان حادثه پیجری در لبنان به ایران منتقل و در چند بیمارستان‌ بستری شدند. از این تعداد حدود 240بیمار به بقیه‌الله منتقل شد.
بیشترین آسیب‌ها در این مصدومان چه بود؟
عمده آسیب‌ها به چشم و انگشتان وارد شده بود. این مصدومان دچار ضایعات چشمی یا قطعی انگشت شده بودند که نیاز به ترمیم داشت. در برخی موارد معدود هم آسیب‌هایی در پوست صورت یا مغز آنها به‌وجود آمده بود.
 پس مهم‌ترین خدمات درمانی در بخش چشم و پوست ارائه شده است؟
تمام پزشکان برای درمان این مصدومان تلاش‌های زیادی کردند، اما متخصصان چشم‌پزشکی، جراحان ترمیمی و ارتوپدها نقش ویژه‌ای داشتند. پزشکان فداکارانه پای کار آمدند و تاکنون هر درمان ممکن در زمینه ترمیم عضو چشم، انگشت دست یا پوست آسیب‌دیده را  ارائه کرده‌اند. تعدادی از بیماران هم نیازمند برخی پیوندها ازجمله عضله یا پوست بودند که این خدمات هم انجام شد.
آیا کودکان هم در میان مصدومان منتقل شده بودند؟‌
مصدومان به‌صورت خانوادگی تحت درمان هستند. در میان آنها حدود 8کودک و 3، 4زن هم هست. کودکان در زمان حادثه قصد داشتند پیجرها را به‌دست پدرانشان برسانند که پس از انفجار منجر به از دست دادن انگشتان دست‌شان شده است. البته نکته مهمی درباره این افراد وجود داشت، اینکه با وجود درد بسیاری که تحمل می‌کردند، روحیه‌های بسیار خوبی داشتند. به‌طور حتم زمانی که فردی انگشت خودش را از دست بدهد یا دچار نابینایی چشم شود، آسیب‌های روحی - روانی زیادی به او وارد می‌شود اما طی این مدت ما حتی یک ناراحتی هم از سوی آنها و حتی کودکان ندیدیم. حتی پدران و فرزندانی داشتیم که همزمان مصدوم شده بودند اما هر دو روحیه بالایی داشتند.
تا چه مدت ارائه خدمات درمانی به این افراد ادامه دارد؟
خدمات درمانی به این بیماران رو به اتمام است و به‌زودی به کشورشان برمی‌گردند. امیدواریم از خدماتی که ما در ایران به آنها داده‌ایم راضی باشند.
 درمان‌ها پس از ترخیص آنها ادامه دارد؟
برخی اقدامات ترمیمی، پیوند حاد است، مثل دوختن شبکیه یا پیوند قرنیه. این موارد باید در آینده انجام شود چون به‌عنوان مثال نیاز دارد که پروتزهای مختلف تامین شود. همه این افراد حمایت خواهند شد چون جزو کسانی هستند که در محور مقاومت حضور دارند.
 استقبال پزشکان برای ارائه خدمت به این مصدومان چگونه بود؟
با ورود این مصدومان به کشور ما با حجم عظیمی از درخواست پزشکان و پرستاران برای ارائه خدمات درمانی مواجه شدیم و حتی در برخی موارد قادر به پاسخگویی هم نبودیم. برخی از پزشکان از ما گلایه کردند که چرا از آنها دعوت نشده تا به‌صورت داوطلبانه و رایگان در خدمت این مصدومان باشند.
 واکنش مصدومان لبنانی در برابر خدماتی که دریافت می‌کردند، چطور بود؟
ما سال‌هاست در کنار محور مقاومت قرار داریم و طبیعی است که هم آنها توقع دارند و هم وظیفه ماست که چنین خدماتی را ارائه کنیم.

از میان هزاران مصدومی که در حادثه پیجری  لبنان دچار آسیب‌دیدگی شدند، تنها 500نفر به بیمارستان‌های ایران منتقل شدند. محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت در چهارمین کنگره ملی تروما با اشاره به این نکته به وسیع بودن ابعاد حادثه اشاره کرد و گفت: «این تعداد به ایران منتقل شدند درحالی‌که آمار مصدومان 10برابر بود. این جنایت‌ها حد و مرز ندارد و دل هر انسانی را به درد می‌آورد. خدا را شکر مجموعه درمانی ما در این آزمون امتحان خوبی پس داد. فرصت خدمتی در اختیار ما قرار گرفت که مانند زمان جنگ و کرونا، پزشکان و پرستاران بسیار داوطلبانه ورود کردند و در عرض 2 تا 3 هفته 1500عمل جراحی برای 500مصدوم انجام دادند. این کار بزرگی بود که برای این بحران  رقم خورد.»

ابوالقاسمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله: در بحث تروما باید در جوامع جهانی به این موضوع پرداخته شود که چرا وسایلی که در دست مردم است، آلوده به مواد منفجره می‌شوند و زنان و کودکان بی‌دفاع را هم مورد آسیب قرار می‌دهند