جوان آنلاین: رئیس‌جمهور برضابطه‌مند کردن و رها نبودن فضای مجازی تأکید دارد. او که روز گذشته در جلسه هیئت دولت سخن می‌گفت با اشاره به تلاش‌های دولت برای تغییر مسیر در مدیریت فضای مجازی تأکید کرد: «دولت به دنبال رها کردن فضای مجازی نیست.»، اما از آنجا که این مسئله حاکمیتی است تصمیم گیرنده شورای عالی فضای مجازی است و دولت هم از این مسیر در حال دنبال کردن طرح‌های خود است.
پزشکیان در قامت سکاندار دولت چهاردهم سیاست دولت را در قبال فضای مجازی تشریح کرده که در حال تلاش برای تحولی در حوزه مدیریت و مواجهه با فضای مجازی و تغییر برخی روش‌های پیشین است که به اعتقاد او به اهداف پیش بینی شده منجر نشده است. او تأکید کرده که دولت به دنبال رها کردن فضای مجازی و بی‌ضابطه ماندن آن نیست. بنابراین تغییر در عین اعمال حاکمیت بر فضای مجازی سیاستی است که دولت اعلام کرده دنبال می‌کند.
با این حال طرح دولت به شورای عالی فضای مجازی ارسال شده است و اقداماتی در حال پیگیری است، هر چند که رئیس‌جمهور ریاست شورای عالی فضای مجازی را بر عهده دارد، اما باید توجه داشت که بحث فضای مجازی یک امر حاکمیتی است و دولت در آن به تنهایی تصمیم گیرنده نیست.
برخورد سیاسی، بلای جان موضوعات اجتماعی
برخی جریانات سیاسی هم به دنبال تبدیل کردن این مسئله به بحث‌های جناحی و سیاسی هستند. سیاست زده کردن موضوعات با هدف ایجاد بن بست در کشور یا فشار به دستگاه‌های مسئول بخشی از رویکرد‌های اصلاح‌طلبان رادیکال است که در این زمینه هم شاهد آن هستیم. حالا که اهمیت و تاثیر فضای مجازی بر کسی پوشیده نیست و اکثریتی هم اذعان دارند که سیاستگذاری‌های فعلی پاسخگو نبوده است و باید رویکرد جدیدی در پیش گرفت، مسئله فیلترینگ فضای مجازی باید در یک فضای همدلی و آرامش حل شود و با بررسی کارشناسانه آن در فضایی کاملاً عقلانی قوانین و سیاستگذاری لازم انجام شود.
با این حال بازنگری در سیاستگذاری فضای مجازی یکی از موضوعات پرتکرار در ادبیات مسئولان دولت چهاردهم است. جایی که دیروز پزشکیان در جلسه هیئت دولت برای چندمین بار مورد توجه قرار داد. این اظهارات پس از آن صورت گرفت که روز سه‌شنبه هم جلسه شورای عالی فضای مجازی برگزار شده، رئیس‌جمهور در آن به مسئله فضای مجازی پرداخته بود. ماحاصل سخنان پزشکیان آن است که مردم از سیاستگذاری فعلی راضی نیستند و باید تدبیر دیگری اندیشید، اما این تدبیر دیگر به معنی رها کردن و ضابطه‌مند نکردن فضای مجازی نیست.
پزشکیان گفت: «فیلترینگ قرار بود مشکلی را از کشور حل کند، اما علاوه بر بدتر کردن شرایط، موجب ایجاد رانت‌خواری در فروش فیلترشکن و ایجاد نارضایتی برای مردم نیز شده است. طرح دولت برای رفع فیلترینگ به معنای رها کردن فضای مجازی نیست، بلکه موجب توسعه و تقویت حکمرانی و استفاده بهینه مردم از آن خواهد شد. نتایج ارزیابی‌های علمی و تحلیل اثرات اجتماعی فیلترینگ نشان می‌دهد که هیچ یک از اهداف این طرح محقق نشده بلکه مضرات و مشکلات دیگری نیز ایجاد کرده، اما تعجب‌آور است که ما همچنان نسبت به ادامه این روند پرضرر و بی‌نتیجه اصرار داریم».
پزشکیان همچنین در ادامه سخنان خود بیان کرده که «بنای دولت توسعه آموزش و تولید محتوا‌های فرهنگی به ویژه برای نوجوانان و جوانان و نیز افزایش خدمات دولتی بر بستر شبکه‌های اجتماعی است که منجر به استفاده بهینه از اینترنت خواهد شد».
تغییر بدون تدبیر، به بن بست می‌خورد
سخنان رئیس‌جمهور به شرطی که همه اجزای آن محقق شود قابل پذیرش است، یعنی دولت بتواند در اعمال حاکمیت بر فضای مجازی و مدیریت آن هم موفق عمل کند وگرنه تغییر سیاست‌های گذشته بدون تدبیر برای وضعیت فضای مجازی سعی بی‌حاصل است. چراکه در همه کشور‌ها مسئله مدیریت فضای مجازی به صورت جدی مورد توجه قرار می‌گیرد و دولت‌ها در حمایت از ارزش‌های جامعه خود در فضای مجازی با کسی تعارف ندارند و حتی کشور‌هایی که به عنوان کشور‌های آزاد شناخته می‌شوند هم کاملاً بر فضای مجازی اعمال حاکمیت می‌کنند. همین چند ماه پیش مالک تلگرام در فرانسه به دلیل عدم همکاری با دولت این کشور بازداشت شد. بنابراین دولت ایران هم نباید تعارفی در مسئله مدیریت فضای مجازی داشته باشد.
رئیس‌جمهور البته در ادامه سخنان خود این را هم گفته که به دنبال یکسان کردن نگاه مجموعه نهاد‌های کشور در زمینه مدیریت فضای مجازی است. «دولت به دنبال ایجاد نگاه مشترک با دیگر نهاد‌های حاکمیتی درباره رفع فیلترینگ است»
پزشکیان همچنین در جلسه شورای عالی فضای مجازی جلب رضایتمندی مردم را از ارکان اصلی تصمیم‌گیری در حاکمیت دانست گفت: «ادامه فیلترینگ با توجه به ایجاد نارضایتی‌های عدیده برای مردم قابل قبول نیست».
بررسی فیلترینگ در کارگروه ویژه
پزشکیان در این جلسه به برخی پیمایش‌ها اشاره کرده و بیان داشته: «بر اساس پیمایش‌های صورت گرفته به طور کلی اهداف این طرح محقق نشده است. ما ضمن تأکید بر ضرورت توسعه حکمرانی در فضای مجازی به منظور جلوگیری از آسیب‌های آن، معتقدیم ادامه این روند با توجه به ایجاد نارضایتی‌های عدیده برای مردم قابل قبول نیست، لذا باید برای اصلاح این روند همه نهاد‌های حاکمیتی به زبان و نگاه مشترک برسند».
خلاصه اینکه براساس دستور رئیس‌جمهور کارگروهی ویژه به منظور بررسی ابعاد مختلف فضای مجازی و رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌ها تشکیل شده و قرار است که این کارگروه نتیجه بررسی خود را به جلسه بعدی این شورا برای تصمیم‌گیری نهایی ارائه کند. درواقع این کارگروه یک کارگروه فرابخشی و فرانهادی است که همگی باید بر نتیجه بررسی‌های آن گردن نهند. تصمیم‌گیری در مورد فیلترینگ به تنهایی در اختیار دولت نیست و باید از مسیر شورای عالی فضای مجازی پیگیری شود که همین مسیر هم در حال انجام است.
اما علاوه بر رئیس‌جمهور فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت هم دیروز در حیاط دولت با خبرنگاران درباره بحث فضای مجازی صحبت کرده است: «رفع مسدودسازی یا فیلترینگ و ضابطه‌مند شدن فضای مجازی یکی از موضوعات مهمی است که در دستور کار دولت قرار دارد و همان‌طور که جزو وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور بوده از روز اول در دستور کار قرار گرفت و در حال پیگیری است. در رسانه‌ها هم منتشر شد که روز سه شنبه جلسه‌ای درخصوص رفع فیلترینگ برگزار شد و درخصوص طرحی که دولت برای ارائه به شورای عالی فضای مجازی آماده کرده بود گفتگو‌هایی انجام شد و در نهایت مقرر شد که کارگروهی مسئول شود تا این موضوع را بررسی کند».
مهاجرانی بیان کرد: «من در جلسه شورای عالی فضای مجازی حضور نداشتم، اما آنچه به من منتقل شد این بود که یکسری بحث‌های کارشناسی هم در جلسه بیان شد و امیدوار هستیم با تصمیمی که کارگروه خواهد گرفت بتوانیم مشکل را حل کنیم و به سمت ضابطه‌مند شدن فضای مجازی حرکت کنیم».
فیلترینگ نباید چالش سیاسی کرد
بحث سیاستگذاری فضای مجازی یک بحث کاملاً تخصصی است و به جای جلسات کارشناسی نباید در سطح رسانه‌ها طرح شود چراکه ممکن است منجر به اختلافات و تعارضات جناحی شود. باید در همان مسیر تخصصی که خود دولت هم پذیرفته یعنی شورای عالی فضای مجازی پیگیری شود و در عین به روز رسانی سیاست‌ها ضابطه‌های دقیق بر این فضا هم اعمال شود تا از ارزش‌های فرهنگی، دینی و سیاسی جامعه صیانت کند.