پوکی استخوان بیماری است که باعث کاهش استحکام بافت استخوانی و مقاومت استخوانی میشود. ذخیره شدن کلسیم در استخوانها که باعث سفت و محکم شدن آنها میشود، قبل از تولد آغاز میشود و تا سن ۳۰ سالگی ادامه مییابد. در ۳۰ سالگی استخوانهای یک فرد سالم به بیشترین سختی خود میرسد. اگر فعالیت بدنی کم باشد یا رژیم غذایی نامناسب و حاوی مقدار کمی کلسیم باشد، به تدریج کلسیم استخوانها کم شده و استخوانها شکننده میشوند وبیماری پوکی استخوان ایجاد میشود.
پوکی استخوان بیماری خاموش نام دارد به این معنی که علامت خاصی ندارد و معمولاً با ایجاد یک شکستگی در یکی از استخوانهای بدن به ویژه استخوانهای مهره، لگن و مچ خود را نشان دهد. این شکستگیها ممکن است به دنبال زمین خوردن یا حتی یک ضربه آرام مثل نشستن ناگهانی، لغزیدن و پیچ خوردن، برخورد با اشیاء و حتی ممکن است، بدون هیچ ضربهای خودبخود بشکنند که شکستگی لگن شایعترین آنها است.
ناتوان شدن در راه رفتن و ایستادن با وجود ظاهر سالم اندام تحتانی بیمار، درد در کشاله ران یا لگن، تغییر شکل و کوتاهتر به نظر رسیدن پای آسیبدیده نسبت به پای سالم و ایجاد چرخش به خارج پای آسیبدیده بیمار که هر گونه حرکت آن به شدت دردناک خواهد بود، از علایم شکستگی لگن است.
خوشبختانه این روزها پزشکان به کمک سنجش تراکم استخوان که نتایج بسیار قابل اطمینانی دارد، میتوانند پیش بینی کنند چه کسی در معرض پوکی استخوان است و با تجویز درمانهای پیشگیری کننده، فرد را از تشدید بیماری در امان نگه دارند.
ژنتیک و میزان فعالیت بدنی مهمترین عامل تعیین تراکم استخوان است. بعد از این دو عامل میزان مصرف کلسیم و ویتامین دی هم در متراکم کردن استخوان موثر است. به عبارت دیگر کسانی که ورزش را در سنین کودکی شروع کنند و تغذیه پر از لبنیات داشته باشند، سرمایه بیشتری از استخوان متراکم را در ابتدای جوانی خواهند داشت. پس از این که استخوانها در سن جوانی متراکم شد، شروع به پوک شدن میکنند. اینجا هم در سیر نزولی تراکم استخوان، ورزش، مصرف کلسیم و ویتامین D موثر است. به این ترتیب کسانی که ورزش منظم و مداوم میکنند، هم استخوانهای متراکم تری خواهند داشت و هم سیر پوک شدن استخوان در بدن آنها کند خواهد بود.