بازار؛ گروه استان ها: قدمت فرش دستبافت ایران به تاریخ هنر و فرهنگ چندین دهه گذشته بر می گردد که با ذوق و سلیقه و هنر مردمان ایران زمین عجین شده است.
فرش دستبافت علاوه بر نقش آن در اقتصاد و معیشت مردم با باورها، اعتقادات و ارزش های آنها نیز گره خورده و نقش آن در بعد اجتماعی نیز بسیار برجسته است.
صنعت فرش علاوه بر تامین اقتصاد فعالان آن موجب جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها شده و به نوعی می تواند در کنار مشاغل کشاورزی و دامداری اهالی، هنری برای پر کردن اوقات فراغت روستاییان باشد.
۲۰ شغل با صنعت فرشبافی مرتبط است و سالانه بیش از پنج میلیون مترمربع از این هنر دستی ایران به سایر کشورهای صادر می شود و همچنین مرتبط بودن حداقل ۲۰ شغل دیگر با هنر فرشبافی از جمله رنگرزی، چله کشی، نقشه کشی و نقشه خوانی و تولید سالانه بیش از پنج میلیون متر مربع فرش و صادرات دو سوم آن به ۳۲ کشور جهان نشان دهنده اهمیت این صنعت از دیدگاه اقتصادی است.
فرش دستبافت اگر چه همواره با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دچار افت و خیزهایی شده اما هیچ گاه چراغ این صنعت به کلی خاموش نشده است و رونق و تداوم این صنعت حمایت مسئولین دولتی را می طلبد.
فرش دستبافت ایران به دلیل مرغوبیت و طراحی منحصر به فردی که دارد در کشورهایی همچون آلمان، آمریکا، امارات، لبنان، ژاپن، ایتالیا، برزیل، آفریقا و چین طرفداران زیادی دارد.
در استان زنجان بیش از ۵۹ هزار بافنده فرش دستباف وجود دارد و قدمت فرشبافی در زنجان به آغاز عمر این شهر و زمان اردشیر بابکان بر می گردد.
انواع فرشهایی که در این استان بافته می شود فرش افشار به دلیل طرح و نقش خاص خود بسیار پرطرفدار بوده و در کشورهای اروپایی به خصوص آلمان پرمتقاضی است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه سالانه بیش از ۱۵۰ هزار مترمربع فرش دستباف در استان زنجان تولید می‌شود، گفت: ۷۶ کارگاه متمرکز فرشبافی و ۱۴۶ کارگاه غیرمتمرکز در استان فعال است.
۶۱ درصد از قالیبافان زنجانی در تولید فرش پشمی فعالیت می کنند
مجید گلشنی فرد به درآمد بیش از ۱۰۰ میلیارد تومانی فرش دستباف در استان اشاره کرد و بیان داشت: قالیبافان استان با این همه ارزش آفرینی متاسفانه در مضیقه هستند.
وی با بیان اینکه این استان در تولید فرش ابریشمی و پشمی در سطح کشور سرآمد است، ادامه داد: بیش از ۶۱ درصد از قالیبافان زنجانی در تولید فرش پشمی فعالیت می کنند.
رئیس اداره فرش اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: سالانه به طور میانگین حدود ۱۵۰ هزار مترمربع فرش در این استان بافته می شود و سال گذشته حدود ۹۵ هزار مترمربع فرش دستبافت توسط فرشبافان استان تولید شد.
سید محسن جعفری گفت: با توجه به اینکه اکثر فرشبافان استان به سمت بافت فرش های هنری و ریز بافت سوق پیدا کرده اند و مدت زمان بیشتری برای بافت این فرش ها نیاز است به همین دلیل متراژ فرش های تولیدی به نسبت کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه در میان فرشبافان نیز اقبال به بافت فرش با ابعاد بزرگ کمتر شده به همین جهت تعداد شمار کارگاههای خانگی فرشبافی در استان رشد یافته است، یادآورشد: فرش ابریشم زنجان نسبت به فرش پشمی بهتر است و کیفیت بالایی دارد اما گاه بازار این نوع فرش راکد می شود.
رئیس اداره فرش اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، گفت: تورم، افزایش قیمت مواد اولیه، دستمزدهای پایین و کاهش ارزش پول ملی از جمله مشکلات و دغدغه های فعالان در عرصه فرش دستبافت زنجان است و همچنین صادر شدن بخشی از فرش زنجان به صورت غیر رسمی و به نام استانهای دیگر هم از مشکلات صنعت فرش استان است.
جعفری، با بیان اینکه سال گذشته بیش از ۱۳۰ هزار دلار صادرات فرش زنجان از مبادی رسمی انجام شده است، گفت: بخشی از صادرات فرش این استان به دلیل نبود تمایل صادرکنندگان به پیمان سپاری ارزی به صورت غیر رسمی و از طریق کشور امارات انجام می شود و ارزش صادرات فرش دستبافت از استان زنجان سالانه بیش از ۱۲ میلیون دلار است.
وی با بیان اینکه صادر شدن فرش زنجان از سوی تجار غیربومی و به نام فرش قم موجب شده است آمار صادرات فرش زنجان دقیق نباشد، افزود: فرش های ابریشم زنجان در کشورهای ژاپن، کره و روسیه و فرشهای پشمی این استان در کشورهای آلمان و آمریکا اقبال بیشتری دارد.
عمده دلیل صادرات غیررسمی فرش زنجان نبود تاجران بومی و یا خارج شدن تعدادی از تجار از این بازار است
رئیس اداره فرش اداره کل سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، تصریح کرد: عمده دلیل صادرات غیررسمی فرش زنجان نبود تاجران بومی و یا خارج شدن تعدادی از تجار از این بازار به دلیل کهولت سن و جایگزین نشدن نیروهای جوان است.
جعفری گفت: تاجران فرش دستبافت زنجان از استان های تهران، قم و برخی مواقع اصفهان هستند که کار صادراتی توسط آنان انجام می شود و زنجان تاجر ندارد که بتواند این کار را به طور مستقیم به سرانجام برساند و عمده کشورهای مقصد صادرات فرش ابریشم زنجان ژاپن، کره و روسیه و فرش های پشمی هم آلمان، آمریکا و کشورهای عربی است.
وی اعطای تسهیلات ارزان قیمت و قرض الحسنه به تولیدکنندگان را در شرایط اقتصادی کنونی راهکاری برای رونق و پویایی این صنعت را مهم اعلام کرد و افزود: کاهش تعرفه واردات مواد اولیه فرش می تواند تولید آن را مقرون به صرفه کند و انگیزه فرشبافان را برای فعالیت در این صنعت بالا ببرد.
رئیس اداره فرش اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان، تصریح کرد: هم اکنون بیش از ۳۳ هزار نفر به صورت تمام وقت و فصلی در حوزه بافت فرشهای پشمی، ابریشمی و تابلو فرش در استان در حال فعالیت هستند و سال گذشته ۱۵۰ میلیارد ریال تسهیلات با سود چهار درصد به واحدهای تولیدی فرشبافی در استان اختصاص یافت و در زمان حاضر بیش از پنج هزار نفر از فرشبافان استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و سال گذشته ۱۵۰ نفر از فعالان این حوزه به عضویت صندوق بیمه کشاورزان و روستاییان درآمدند.
جعفری اظهار کرد: اداره فرش استان زنجان افرادی که در این حرفه فعالیت می‌کنند را بیمه تامین اجتماعی و عشایری می‌کند و با صندوق بیمه عشایری و روستائیان در استان قرار دادی منعقد شده که فرش بافان تحت پوشش بیمه قرار بگیرند و قالی بافان زیادی برای این بیمه مراجعه کردند.
وی گفت: بیمه تامین اجتماعی نسبت به بیمه قالی بافان همکاری لازم را مد نظر قرار دهد و اداره فرش استان زنجان افرادی که در این حرفه فعالیت می‌کنند را بیمه می‌کند ولی تامین اجتماعی آن طور که باید همکاری ندارد.
نبود بیمه، افزایش قیمت مواد اولیه و خروج افراد قدیمی و با تجربه از فعالیت در حوزه فرش مهمترین مشکلات فرشبافان زنجانی است
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت زنجان بیان داشت: اگر در استان به بیمه قالی بافان توجه شود تولید و صادرات فرش دستباف افزایش پیدا خواهد کرد.
یکی از فرشبافان زنجانی در گفتگو با خبرنگار بازار، افزود: نبود بیمه، افزایش قیمت مواد اولیه و خروج افراد قدیمی و با تجربه از فعالیت در حوزه فرش مهمترین مشکلات فرشبافان زنجانی است.
شکر علی بیات می گوید: تحریمهای ظالمانه، تورم، افزایش قیمت مواد اولیه و مشکلات معیشتی و اقتصادی موجب شده است رغبت قالیبافان به ادامه فعالیت در این صنعت کاهش یابد.
وی افزود: نبود حمایت لازم و پایین بودن دستمزدها عوامل به رکود کشیده شدن صنعت فرش است و در این میان فرش دستبافت زنجان به عنوان هنر صنعتی ارزشمند، نیازمند توجه ویژه و برنامه ریزی هدفمند و اصولی است.
فرش زنجان به عنوان یکی از کالاهای مهم صادرات غیرنفتی کشور مطرح است
فعال صنعت فرش دستباف زنجان، با بیان اینکه فرش زنجان به عنوان یکی از کالاهای مهم صادرات غیرنفتی کشور مطرح است، افزود: فرش زنجان ارزآوری بالایی دارد و باید حمایت های دولتی لازم صورت گیرد.
بیات، مشکلات بیمه ای را از دیگر عوامل وارد نشدن افراد به این هنر بیان کرد و افزود: توجیه و صرفه اقتصادی ابتدایی ترین مولفه لازم برای ورود به هر شغلی است که متاسفانه در سالهای اخیر صنعت فرشبافی این مهم را از دست داده و صادرات فرش زنجان به نام استانهای دیگر است که دیگر مهم مشکل فرش استان است که این امر موجب افزوده شدن واسطه ها و کاهش سود تولید کنندگان واقعی می شود.
استاندار زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار، نیز بیمه را مشکل اصلی فرشبافان زنجانی اعلام کرد و گفت: برای رشد تولید فرش به عنوان سرمایه و دارایی ارزشمند بایدحمایت لازم از فرشبافان انجام گیرد.
محسن افشارچی تاکید کرد : با وجود بیش از ۱۹ هزار کارگاه فرشبافی خانگی در استان حدود پنج هزار نفر از این افراد تحت پوشش بیمه هستند که این خوب نیست و باید به بیمه قالی بافان توجه شود.
وی افزود: باید زمینه و بستر لازم برای بیمه شدن همه فرشبافان ایجاد شود و همچنین ایجاد ثبات زنجیره در بازار فرش ضروری است.
استاندار زنجان، تصریح کرد: بازارها، صادرات و آینده این هنر باید مشخص و با ثبات باشد تا فعالان این حوزه با ذهنی آسوده بتوانند در این عرصه فعالیت کنند.
۵ هزار و ۵۴ نفر از فرشبافان استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند
مدیرکل تامین اجتماعی استان زنجان، در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: فرشبافان برای بیمه قالیبافی و در قالب مشاغل آزاد می توانند از سه نوع پوشش بیمه ای استفاده کنند.
محمود عزیزخانی، با بیان اینکه هم اکنون پنج هزار و ۵۴ نفر از فرشبافان استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و از کمک دولتی بهره مند می‌شوند، افزود: کارگاه های فرشبافی به تعداد پنج نفر از مزایای کمک دولتی برای بیمه بهره مند می شوند.
وی افزود: طبق ابلاغ سیاست های کلان کشور در سال ۱۴۰۱ موضوع گسترش بیمه های اجتماعی و همگانی مورد توجه قرار گرفت و متقاضیان نوع اول از بیمه فراگیر با نرخ ۱۲ درصد، تعهدات بیمه ای شامل بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی به مبلغ ماهانه هشت میلیون و ۶۰۰ هزار ریال به اضافه ۲ درصد کمکی دولتی بهره مند می شوند و همچنین نوع دوم بیمه فراگیر با نرخ ۱۴ درصد با تعهدات بیمه ای بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی است و مبلغ ماهانه آن نیز حدود ۱۰ میلیون ریال با در نظر گرفتن ۲ درصد کمک دولتی است و نوع سوم بیمه با نرخ ۱۸ درصد، تعهدات بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی و از کار افتادگی را در بر می گیرد که مبلغ ماهانه آن ۱۲ میلیون و ۹۰۰ هزار ریال با احتساب ۲ درصد کمک دولتی است.
فرش دستباف علاوه بر اینکه در اقتصاد استان نقش بسزایی دارد بلکه هنر اصل و ماندگار این است بنابراین می طلبد فعالان این هنر به خوبی حمایت شوند تا دچار فراموشی نشود و شاهد رونق و توسعه آن باشیم.