شفقنا- حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش «به بهانه برگزاری گردهمایی اساتید علوم عقلی» در یادداشتی نوشت: «علوم عقلی، یعنی؛ فلسفه و عرفان نظری، رشته هایی از علوم حوزوی است که ساختاری به قدمت رشته های دیگر علوم حوزوی چون ادبیات و فقه و اصول و تفسیر دارد و همیشه بوده و خواهد بود و قابل حذف نیست.
بیرون از حوزه، مطالبه ی جامعه جستجوگر و علم دوست از عالم دینی؛ آشنایی به زبان روز است و قطعا فلسفه و استدلال بر واقعیات جدای از زبان روز نیست.
آیا به خطر حذف “علوم عقلی و اندیشه های خردمحور” فکر کرده ایم؟!
روزی احمد حنبل به داعیه ترویج “حدیث”؛ درب “عقل” را بست! و امروز در پیروان او “داعش خونخوار” پدید آمده و خود اهل سنت هم نمیدانند چگونه آن را رام کنند!
ما به عنوان یک مسلمان دارای دو منبع سرشار بنام وحی و عقل هستیم که هر دو برای ما “حجت” هستند و هر چقدر بتوانیم از این دو منبع بیشتر بهرمند باشیم ، عینِ سعادت است و روش های استفاده از این دو منبع متفاوت است و البته ارزشمند.
بعد از کار طاقت فرسای دو اندیشمند فقیه و عقل گرا در حوزه علوم عقلی – یکی در عرفان نظری و دیگری در فلسفه اسلامی- یعنی ؛ فقیهِ متفاوت و عارف خبیر به حقائق امام خمینی و چهره پرافتخار حوزه در عصر حاضر علامه طباطبایی، دو رشته مهم از علوم عقلی به شکل خوب و مدون در آمده است که قابلیت متن درسی دارد و از حشو و زوائد و عبارات سوال برانگیز مُنقح شده است. آثار آن دو بزرگوار در این راستا از این قرار است؛ سه متن سنگین و بی نظیر امام خمینی در عرفان نظری؛ مصباح الهدايه، شرح دعای سحر و تعلیقات بر فصوص الحكم. و نیز سه اثر گرانبهای علامه طباطبائی در فلسفه اسلامی؛ بدائه الحكمه، نهايه الحكمه و کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم.
در پایان به مسئولین محترم همایش ها و گردهمایی ها که چهارده جلسه آن سپری شد وگرچه بنده بخاطر برخی ملاحطات توفیق در اکثر آن را نداشتم! عرضه می دارم؛
۱) فرصت بیشتری در اختیار اساتید قرار داده شود تا از دغدغه ها و پیشنهاد های آنان استفاده شود.
۲) سخنرانان مشهور و مدیرانِ حوزوی در حد خیر مقدم مفید و بلکه لازم است، اما جلسه ای که بنام “علوم عقلی” تشکیل میشود و مدُعوین آن اساتید این رشته پربهاء و سخت هستند،خاستگاهی بیش از این می طلبد و بجاست که از ارکان “فلسفه و عرفان” در حوزه و دانشگاه و حتا بیرون از مرزهای کشور استفاده شود. و متاسفانه در برخی در جلسات سالهای گذشته به تریبون سیاسی برای برخی مانند رییس اسبق مجلس گشته بود!
۳) ارائه نظریه پردازی ها و حرف های نو که در حوزه علوم عقلی طرح میشود در این گردهمایی سالانه ضروری است.
۴) حکیمانی چون ابن سینا و فارابی و ملاصدرا و پیروان فلسفی آنان در مباحث سیاسی و اجتماعی حرف های قابل تامل دارند و بجاست که مطرح شود تا اساتید آشنا شده و هم به شاگردان خود انتقال دهند و هم در منابر عمومی بشکل ساده به استماع مومنین برسانند و فلسفه را وارد متن زندگی اجتماعی و سیاسی کنند.
۵) در این گردهمایی؛ ضروری به برخی چالش های درس و بحثِ فلسفه و عرفان در حوزه پرداخته شود. امروز بعد از مجاهدات امام خمینی و علامه طباطبایی و شاگردان این دو بزرگوار در نهادینه کردنِ تدریسِ فلسفه و عرفان در حوزه قم، طبق اطلاع ؛ در برخی از مدارس حوزه بر علیه علوم عقلی کار مستمر میشود تا اذهان طلبه های نوپا به فلسفه و عرفان بدبین شود! و حتی گاهی زبان به اهانت نسبت به بزرگانی چون آیت الله علامه حسن زاده آملی باز میکنند!
بر عزت مشاعل علوم اهل بیت (ع) دعا گوییم.»
