برایان کاتولیس در اندیشکده انستیتوی خاورمیانه نوشت: اگرچه در طول کارزار انتخاباتی، مسائل اجتماعی و اقتصادی بر سیاست خارجی دولت آتی ترامپ سایه افکنده بود، اما می‌توان با بررسی سوابق وی در دوره اول ریاست‌جمهوری و اظهارات پس از آن و اظهارات علنی همکار انتخاباتی‌اش، سناتور جی دی ونس، پیش‌بینی کرد که دولت دوم ترامپ چگونه به وضعیت پیچیده خاورمیانه ممکن است پاسخ دهد.
در ادامه این مطلب آمده است: دو مسئله اصلی که احتمالاً در دستور کار منطقه‌ای دولت بعدی آمریکا قرار خواهند داشت، ایران و مسائل اسرائیل و فلسطین هستند که در این گزارش بر آنها تمرکز شده است. برای نگاهی مختصر به اظهارات ترامپ در کمپین در مورد سایر مسائل کلیدی خاورمیانه، از جمله مبارزه با داعش، سیاست انرژی، مصر و روابط با کشورهای خلیج فارس، به تحلیل جداگانه‌ای نیاز است.
ایران
ترامپ معتقد است که ایالات متحده باید از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند و اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در سراسر منطقه را مورد انتقاد قرار داده است. پس از حمله تلافی‌جویانه اسرائیل به ایران در 26 اکتبر، ترامپ حمایت خود را از حق دفاع اسرائیل در برابر تهدیدات ایران ابراز کرد.
پنج موضع و بیانیه کلیدی
1. ادعا مبنی بر اینکه حملات ایران به اسرائیل در دوران او رخ نمی‌داد
ترامپ مداوم ادعا کرده که جهان اکنون آشفته‌تر از زمان ریاست جمهوری او است و حملات ایران به اسرائیل را به‌عنوان نمونه‌ای از این وضعیت ذکر کرده است.
- در بیانیه‌ای که پس از حمله ایران به اسرائیل در حساب Truth Social خود منتشر کرد، ترامپ اعلام کرد: «جهان در حال سوختن است و از کنترل خارج شده است» او افزود که در دوران ریاست جمهوری‌اش «ایران کاملاً تحت کنترل بود. آنها از پول تهی شده بودند، کاملاً محصور بودند و به شدت به دنبال توافق بودند». او در همان پست گفت که ایران می‌خواهد کامالا هریس رئیس‌جمهور شود، زیرا «تا زمانی که او در قدرت باشد، ایران می‌تواند از آمریکا بهره‌برداری کند».
- ترامپ همچنین نوشت: «این جنگ کاملاً قابل جلوگیری بود. هرگز نباید رخ می‌داد. اگر من رئیس‌جمهور بودم، این جنگ رخ نمی‌داد!»
2. ادعا مبنی بر دسترسی ایران به پول بیشتر به دلیل سیاست‌های بایدن-هریس
ترامپ و ونس هر دو ادعا کرده‌اند که حکومت ایران امروز پول بیشتری از زمانی که در دوران «فشار حداکثری» ترامپ در سال‌های 2018-2021 بود، در اختیار دارد.
- در مصاحبه‌ای با برنامه «Fox & Friends» در تاریخ 18 اکتبر، ترامپ تأکید کرد که در دوران ریاست‌جمهوری او «هیچ‌کس از ایران نفت نمی‌خرید، آنها می‌خواستند توافقی انجام دهند. حالا آنها 300 میلیارد دلار پول نقد دارند».
- ونس در پاسخ به اینکه آیا از حمله پیشگیرانه اسرائیل به ایران حمایت می‌کند یا خیر، اظهار داشت که ترامپ «ثبات در جهان را با ایجاد بازدارندگی مؤثر فراهم کرده است».
3. جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای
ترامپ گفته است که ایران هیچ‌گاه نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.
- در کنفرانس خبری در نیویورک در تاریخ 26 سپتامبر، ترامپ گفت که ایران «با ما توافق می‌کرد» و تنها مشکل این بود که «آنها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند».
- در تاریخ 4 اکتبر، ترامپ اظهار داشت که پاسخ بایدن به سوال در مورد حمایت از حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران باید «ابتدا ضربه به اماکن هسته ای، سپس نگران باقی‌مانده باشید» می‌بود.
۴. ادعای توانایی دستیابی به توافق با ایران و حتی پیوستن آن به توافق ابراهیم
ترامپ بارها اعلام کرده است که می‌تواند در مدت کوتاهی با ایران به توافق برسد و حتی این کشور را به توافق‌نامه ابراهیم با اسرائیل ملحق کند، بدون اشاره به جزئیات اجرای این روند.
- هنگامی که از او پرسیدند آیا پس از انتخاب مجدد، برای مذاکره‌ی مجدد با ایران اقدام می‌کند، ترامپ گفت: «البته، این کار را انجام می‌دهم» و افزود «ما باید به توافق برسیم زیرا پیامدها غیرقابل تحمل است.» او همچنین ادعا کرد که ایران خواستار توافق بود زیرا «به آنها کشوری را داده بودم که می‌خواستند به توافق برسند. آنها مجبور بودند. هیچ پولی به حماس و حزب‌الله نمی‌رفت.»
- در روز ۱۹ سپتامبر، هنگام سخنرانی در شورای اسرائیلی-آمریکایی، ترامپ اظهار داشت که ممکن بود ایران را نیز به توافق‌نامه ابراهیم ملحق کند.
- در مصاحبه‌ای با شبکه العربیه در تاریخ ۲۰ اکتبر، ترامپ گفت که به ایران و مردمانش «احترام» می‌گذارد و تأکید کرد که آنها «بسیار باهوش»، «مذاکره‌کنندگان عالی»، و «تجار بزرگی» هستند. او اعلام کرد که «به عنوان یک کشور، می‌خواهم که [ایران] عالی عمل کند» و اکنون این کشور «احتمالا در خطر است، شاید بیشتر از آنچه یک ماه پیش فکر می‌کردند به دلیل وقایعی که اتفاق می‌افتد.»
۵. تأکید بر تهدیدی که ایران برای آمریکا به وجود آورده است، از جمله تلاش‌ها برای ترور
نهادهای اطلاعاتی و اجرای قانون آمریکا ترامپ را از توطئه‌های احتمالی ایران علیه جان او آگاه کرده‌اند، و ترامپ از این اطلاعات برای بحث درباره عواقب احتمالی برای ایران در واکنش‌های آمریکا استفاده کرده است.
- ترامپ درباره دو تلاش برای ترور او در باتلر، پنسیلوانیا و وست پالم بیچ، فلوریدا صحبت کرده و ادعا کرده است که این تلاش‌ها «ممکن است به ایران مربوط باشد، اما شواهدی برای اثبات دخالت ایران وجود ندارد.» او ادامه داد که اگر رئیس جمهور بود و یک کاندیدای جمهوری‌خواه یا دموکرات تحت تهدید بود، به کشور تهدیدکننده، در این مورد ایران، اطلاع می‌داد که اگر «آنها کاری برای آسیب رساندن به این شخص انجام دهند، بزرگ‌ترین شهرها و کشور را به باد فنا خواهیم داد.» وی اضافه کرد که پس از این امر «دیگر تهدیدی وجود نخواهد داشت» و افزود که در حال حاضر «ما آن رهبری یا افراد لازم یا رهبران مورد نیاز» را نداریم که این اتفاق بیفتد.
- در روز ۲۵ سپتامبر، ترامپ در شبکه‌ایکس (سابقا توییتر) نوشت: «تهدیدهای بزرگ علیه جان من از سوی ایران. کل ارتش آمریکا مراقب است و منتظر. اقداماتی توسط ایران انجام شده که موفق نبوده، اما دوباره تلاش خواهند کرد. این وضعیت برای هیچ‌کس خوب نیست... حمله به یک رئیس‌جمهور سابق خواستار مرگ برای مهاجم است!»
مسائل اسرائیل و فلسطین
ترامپ خواستار پایان جنگ در غزه شده، اگرچه پیام اصلی او بر اطمینان از "پیروزی" اسرائیل تمرکز دارد، بدون ارائه جزئیات مشخص. او از تلاش‌ها برای پیشبرد عادی‌سازی و توافقات یکپارچه‌سازی منطقه‌ای مانند توافق عادی‌سازی اسرائیل-عربستان سعودی حمایت می‌کند.
پنج موضع کلیدی و بیانیه‌ها:
1. ابراز حمایت قوی از اسرائیل: ترامپ بارها خود را “بهترین دوست” اسرائیل معرفی کرده است.
- در سخنرانی‌اش در شورای اسرائیلی-آمریکایی در واشنگتن در 19 سپتامبر، ترامپ اعلام کرد: "ما قرار است اسرائیل را دوباره بزرگ کنیم" و تأکید کرد که با رأی یهودیان آمریکایی، او "مدافع"، "حامی" و "بهترین دوستی که یهودیان آمریکایی تاکنون در کاخ سفید داشته‌اند" خواهد بود. او این انتخابات را “مهم‌ترین انتخابات در تاریخ اسرائیل" دانست و هشدار داد که اسرائیل در "خطر بزرگی" است و در صورت عدم پیروزی او، "از صفحه روزگار محو خواهد شد." در همان مراسم، ترامپ تا حدودی یهودیان آمریکایی را در صورت عدم پیروزی خود مقصر دانست و گفت: "اگر من این انتخابات را نبرم، و یهودیان واقعاً نقش زیادی در این داشته باشند زیرا 60 درصد از مردم به دشمن رأی می‌دهند - به نظر من اسرائیل ظرف دو سال از بین می‌رود."
- ترامپ حمله 7 اکتبر را "یکی از تاریک‌ترین لحظات تاریخ بشریت" توصیف کرد و توضیح داد که این "حمله‌ای به خود بشریت" بود که "وحشیگری هولناک" و "شادی شیطانی" را نشان داد. او تأیید کرد که رابطه آمریکا و اسرائیل "قوی و پایدار" است اما در صورت پیروزی او در انتخابات، "قوی‌تر و نزدیک‌تر از همیشه" خواهد شد. ترامپ اظهار داشت: "ما باید این سرسره خطرناک به سوی درگیری، نفرت و ویرانی را متوقف کنیم" و این کار تنها از راه "رهبری قاطعانه آمریکا و قدرت بلامنازع آمریکایی" انجام می‌شود، که این امر اجازه می‌دهد "سپیده دم یک خاورمیانه هماهنگ‌تر" نهایتاً در دسترس ما قرار گیرد. او تأکید کرد که "اگر ایالات متحده نباشد، این اتفاق نمی‌افتد."
2. حمایت از حق دفاع مشروع اسرائیل: ترامپ از حق اسرائیل برای دفاع از خود حمایت کرده و بر فراهم کردن همه امکانات لازم برای دفاع تأکید کرده است و از آنها خواسته که "کار را تمام کنند."
- ترامپ در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر نتانیاهو در اوایل این ماه، گفته است که اسرائیل باید برای حفاظت از کشور، "هر کاری که لازم است" انجام دهد.
- در مراسم یادبود 7 اکتبر در فلوریدا، ترامپ قول داد که از "حق اسرائیل برای پیروزی در جنگ با تروریسم" حمایت کند و افزود که "این پیروزی باید سریع به دست آید، فارغ از اینکه چه اتفاقی می‌افتد."
- این اظهارات منعکس‌کننده نظرات قبلی ترامپ است که اسرائیل باید جنگ علیه حماس در غزه را به پایان برساند و به وضعیت عادی برگردد. او در مصاحبه‌ای با "هیو هویت شوی" گفته است: "باید این کار را تمام کنید و به وضعیت عادی برگردید. و من مطمئن نیستم که روشی که آنها انجام می‌دهند را دوست داشته باشم، چون باید پیروزی حاصل شود. باید پیروزی حاصل شود و این روند زمان زیادی می‌برد."
- در تجمع "حمایت از اسرائیل" در 7 اکتبر، ونس گفت: "چون ما بیش از هر چیز دیگری صلح می‌خواهیم و چون دلمان نمی‌خواهد این به یک درگیری منطقه‌ای وسیع‌تر تبدیل شود، ما از حق اسرائیل برای موجودیت، از حق دفاع از خود و انجام هر کاری که برای پایان دادن به جنگ لازم است حمایت می‌کنیم." او بعد افزود: "ما می‌خواهیم به اسرائیل حق و توانایی دهیم که آنچه حماس آغاز کرده را تمام کند. آغازگر این، حماس بود، اما اسرائیل آن را تمام خواهد کرد."
- در سخنرانی‌اش در واشنگتن دی‌سی در 19 سپتامبر، ترامپ اعلام کرد که "علاوه بر همه چیز، او بیش از ۲۰ میلیارد دلار به اسرائیل داده" و وقتی این کار را کرد، گفت که "بهترین دوستی است که آنها تاکنون داشته‌اند."
۳. ادعا مبنی بر اینکه رویکرد بایدن-هریس جنگ را طولانی کرده است.
هم ترامپ و هم ونس به طور مرتب از رویکرد بایدن-هریس به جنگ اسرائیل و حماس به عنوان ضعیف و متزلزل انتقاد کرده‌اند.
- ونس در مصاحبه‌ای در برنامه Fox & Friends در ۷ اکتبر اظهار کرد که ما باید در سالگرد این وقایع به خاطر بسپاریم که در جهان "وحشیگری واقعی" و "شر واقعی" وجود دارد و "هنگامی که خوب‌ها در برابر بدها می‌ایستند، آمریکا باید تا جایی که می‌تواند از خوب‌ها حمایت کند." ونس استدلال کرد که اقدامات متزلزل دولت کنونی باعث شده است که "فلسطینی ها و اسرائیلی‌ها به طور غیرضروری کشته شوند" و از دستیابی به صلحی پایدار در منطقه جلوگیری شود.
- ونس خواستار رهبری "قوی‌تر و هوشمندانه‌تر" آمریکا شد و گفت که هریس سیاست‌هایی را دنبال کرده که "جنگ را طولانی کرده" و در "صدر تهدید به خیانت به متحدانمان" قرار دارد. او به تصمیم دولت کنونی برای جلوگیری از ارسال تسلیحات هدایت‌شونده دقیق اشاره کرد و گفت که این امر در واقع به ما اجازه می‌دهد تا "افراد بد حماس را نابود کنیم" و "تلفات غیرنظامیان را به حداقل برسانیم."
- ترامپ در یک کنفرانس خبری در اواسط آگوست، از هریس و دولت بایدن برای درخواست مکرر آتش‌بس انتقاد کرد. او اظهار داشت: "از همان ابتدا، هریس تلاش کرده تا دست اسرائیل را از پشت ببندد و خواستار آتش‌بس فوری شده است و همیشه خواستار آتش‌بس است،" که به گفته ترامپ "فقط به حماس زمان می‌دهد تا بازسازی کند و حمله‌ای مانند ۷ اکتبر جدید آغاز کند."
۴. حمایت از حمله اسرائیل که منجر به قتل رهبر حماس شد
ترامپ و ونس هر دو از کشتن یحیی سنوار توسط اسرائیل پشتیبانی کردند.
- هنگامی که درباره واکنش او به مرگ سنوار و اثر آن بر آسان یا سخت‌تر شدن صلح در خاورمیانه سؤال شد، ترامپ پاسخ داد: "واکنش من این است که او آدم خوبی نبود" و "فکر می‌کنم این کار را آسان‌تر می‌کند." ترامپ ادامه داد که نخست‌وزیر اسرائیل نتانیاهو "کار خوبی انجام می‌دهد"، در حالی که بایدن "در تلاش است [نتانیاهو] را عقب نگه دارد و احتمالاً باید برعکس عمل کند" و افزود که او "خوشحال است که بی‌بی تصمیم گرفت کاری را که باید انجام دهد" انجام دهد و اظهار داشت که "اوضاع به خوبی پیش می‌رود."
۵. تفاخر به دستاورد خود در توافق‌نامه ابراهیم
ترامپ مدعی است که توافق ۲۰۲۰ که روابط اسرائیل را با امارات متحده عربی، بحرین و مراکش عادی کرد، به زودی گسترش خواهد یافت.
- در مصاحبه‌ای با شبکه العربیه در ۲۰ اکتبر، ترامپ تأکید کرد که او "واقعاً مطمئن" است که "صلح واقعی و پایدار" به زودی محقق خواهد شد و تکرار کرد که جنگ اسرائیل و حماس اگر او رئیس‌جمهور بود آغاز نمی‌شد. او همچنین اظهار داشت که "به عضویت درآوردن همه به توافق‌نامه ابراهیم" یکی از اولویت‌های او در دوره بعدی خواهد بود.
نتیجه‌گیری: چشم‌انداز احتمالی بلندمدت سیاست ایالات متحده در منطقه
دو سناریو ممکن است در مورد سیاست آمریکا در خاورمیانه در بلندمدت رخ دهد — یکی که در گذشته گرفتار شده، و دیگری که نگاهی به آینده دارد. سناریوی اول که محتمل‌تر به نظر می‌رسد، این است که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها همچنان از طیف وسیعی از مسائل سیاست عمومی، از جمله سیاست خارجی در خاورمیانه، به عنوان یک ابزار حزبی و ایدئولوژیک استفاده کنند. این مدل، الگویی است که ایالات متحده در ربع قرن گذشته با آن کار کرده است، و این تقسیمات از بسیاری جهات توانایی آمریکا را برای انجام کارها مختل می‌کند: برای به‌کارگماری دیپلمات‌ها و رهبران نظامی، تصویب بودجه‌های لازم برای اجرای برنامه‌ها، و پیشبرد استراتژی امنیت ملی منسجم‌تر در خاورمیانه. با پیروزی قوی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات کنگره، از جمله بازپس‌گیری کنترل سنای ایالات متحده، این روند ممکن است تسریع شود، اما هنوز برای قضاوت درباره این موضوع زود است.
سناریوی دوم که در حال حاضر کمتر محتمل به نظر می‌رسد، این است که رهبران هر دو حزب تشخیص دهند که دشمنان آمریکا، از جمله ایران، به دنبال تضعیف تفاوت‌های حزبی و ایدئولوژیک در داخل ایالات متحده برای جلوگیری از پیگیری یک سیاست ثابت‌تر و مداوم‌تر در منطقه از سوی واشنگتن بوده‌اند. می‌توان به نمونه‌های اخیر در کنگره و دولت‌های بایدن و ترامپ اشاره کرد که در آن قانون‌گذاران و مقامات دموکرات و جمهوری‌خواه از ایده‌های دیگران استفاده کرده و روی جنبه‌های کلیدی سیاست خارجی آمریکا در مورد چین و روسیه همکاری کرده‌اند. پس از شمارش کل آراء و فروکش کردن احساسات، رهبران هر دو حزب باید از مثال‌های موفقیت‌آمیز فوق از دوحزبی‌گرایی درس بگیرند: دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان می‌توانند گام‌های مشابهی بردارند تا ائتلاف‌هایی فراتر از طیف سیاسی ایجاد کنند که به دنبال پیشبرد رویکرد مؤثرتر و بلندمدت ایالات متحده در قبال خاورمیانه هستند.