ایسنا: در پی تصمیم رئیس‌جمهور برای متوقف کردن استفاده از مازوت در نیروگاه‌های اراک، کرج و اصفهان، امیدواری‌ها برای کاهش آلودگی هوا و بهبود وضعیت سلامت عمومی افزایش یافته است. این اقدام، که به‌ویژه در فصول سرد سال اهمیت پیدا می‌کند، می‌تواند تأثیرات مهمی بر کیفیت هوای شهرهای بزرگ و در نتیجه سلامت ریه‌ها و سیستم تنفسی مردم داشته باشد.
آلودگی هوای ناشی از سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه در فصل سرما، معضلی جدی برای کلان‌شهرها و مناطق صنعتی کشور است. یکی از منابع اصلی این آلودگی، سوخت سنگین به نام "مازوت" است که در برخی نیروگاه‌ها برای تولید برق استفاده می‌شود. مازوت به دلیل ترکیبات شیمیایی و ذرات ریزی که در فرآیند سوزاندن آن به هوا می‌رود، به‌ویژه در شرایط جوی پایدار، می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت مردم بگذارد. در همین راستا، تصمیم اخیر رئیس‌جمهور برای توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های اراک، کرج و اصفهان به‌عنوان اقدامی اضطراری و مؤثر در جهت کاهش آلودگی هوای این مناطق گرفته شده است.
مازوت، یک سوخت سنگین و آلاینده‌زا است که در نیروگاه‌های برق‌سازی به‌ویژه در فصل‌های سرد سال به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. سوزاندن این سوخت در موتورهای نیروگاه‌ها باعث تولید گازهای مضر مانند دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون می‌شود. این ذرات و گازها قادرند به عمق ریه‌ها نفوذ کرده و مشکلات شدید تنفسی، قلبی و عروقی ایجاد کنند. طبق نظر کارشناسان، مصرف مازوت به‌ویژه در شرایطی که میزان آلاینده‌ها در هوا به سطح خطرناک می‌رسد، می‌تواند موجب تشدید بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم و برونشیت، افزایش مرگ‌های زودرس و بروز مشکلات قلبی شود.
دکتر عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، در این خصوص تأکید کرد که آلودگی ناشی از مصرف مازوت و سایر سوخت‌های فسیلی در فصل سرما، به‌ویژه در شرایط جوی پایدار که آلاینده‌ها در جو انباشت می‌شوند، سلامت عمومی را تهدید می‌کند. به گفته وی، این آلودگی‌ها بر روی افرادی که دارای بیماری‌های تنفسی و قلبی هستند، سالمندان و کودکان تأثیرات شدیدتری می‌گذارند.
گاز دی‌اکسید گوگرد، که از سوزاندن مازوت تولید می‌شود، می‌تواند به‌سرعت وارد دستگاه تنفسی انسان شده و باعث ایجاد مشکلاتی همچون تنگی نفس، خس‌خس سینه، و تشدید بیماری‌های تنفسی مانند آسم و برونشیت شود. از سوی دیگر، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، که در فرآیند سوزاندن مازوت به وجود می‌آیند، در صورت افزایش غلظت، می‌توانند منجر به بیماری‌های مزمن ریوی و قلبی، افزایش فشار خون، و مرگ‌های زودرس شوند. در واقع، مطالعات نشان می‌دهند که این ذرات ریز در غلظت‌های بالا، به‌ویژه در محدوده‌های «ناسلامت برای تمام گروه‌ها»، تأثیرات منفی بر سلامت عمومی دارند.
طبق گزارش‌های منتشر شده توسط وزارت بهداشت، آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ در ۵۷ شهر کشور موجب مرگ بیش از ۳۰ هزار نفر شده است. این مرگ‌ها عمدتاً ناشی از مشکلات قلبی و تنفسی مرتبط با آلودگی هوا هستند که به دلیل سوخت‌های آلاینده‌ای همچون مازوت و سایر منابع آلاینده در این مناطق تشدید می‌شود. به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، اصفهان، و کرج، که از سوی دیگر دارای تراکم بالای جمعیت و منابع آلاینده هستند، تأثیرات آلودگی هوا به مراتب بیشتر است.
با تصمیم اخیر دولت برای توقف مازوت‌سوزی، امیدهایی برای بهبود کیفیت هوا و کاهش این آلودگی‌ها وجود دارد. اما کارشناسان معتقدند که این تصمیم باید بخشی از یک راهبرد بلندمدت باشد که شامل استفاده از سوخت‌های پاک‌تر مانند گاز طبیعی و بهبود روش‌های فنی و فناورانه در نیروگاه‌ها برای کاهش آلاینده‌ها می‌شود. در این راستا، استفاده از ظرفیت‌های علمی و فناوری‌های نوین، به‌ویژه از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌تواند به کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوای کشور کمک کند.
در عین حال، اجرای این تصمیم به‌معنای اعمال خاموشی‌های محدود در برخی مناطق کشور است. این خاموشی‌ها ممکن است به‌طور موقت مشکلاتی برای مردم ایجاد کند، اما در بلندمدت به‌ویژه در فصول سرد، مزایای آن برای سلامت عمومی و کیفیت هوا بیشتر خواهد بود. علاوه بر این، مسئولان باید به دنبال راهکارهای جایگزین و مناسب برای تأمین انرژی در مواقع بحرانی باشند تا از بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی جلوگیری شود.
تصمیم به توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها، هرچند که ممکن است به‌طور موقت موجب بروز برخی مشکلات در تأمین انرژی شود، اما در نهایت می‌تواند به نفع سلامت عمومی و کاهش آلودگی هوا باشد. این تصمیم، به‌ویژه برای افرادی که در معرض آسیب‌های ناشی از آلاینده‌ها قرار دارند، می‌تواند به‌عنوان گامی مؤثر در جهت بهبود کیفیت هوا و کاهش مرگ‌های زودرس ناشی از آلودگی هوا تلقی شود. در عین حال، این اقدام نیازمند همراهی با سیاست‌های جامع‌تر برای استفاده از سوخت‌های پاک‌تر و مدیریت بهتر منابع انرژی در کشور است.