جلوگیری از اجرای توافق هسته ای امریکا را منزوی می‌کند
مجید تخت روانچی، یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران: تیم مذاکره کننده ایران، تیمی یکدست و بدون کوچک‌ترین حرف و حدیثی بود. آقای ظریف تیم را هدایت می‌کردند و در واقع تیم ما تیم بی‌حاشیه‌ای بود و تمام ذکر و فکرش این بود که از منافع ملی دفاع کند. یکی از دلایل طول کشیدن مذاکرات این بود که می‌خواستیم به توافقی برسیم که از دید ما و آنها توافقی خوب باشد. در نهایت به مصالحه‌ای رسیدیم تا از این مشکل جلوگیری کنیم که «بعد از اوباما چه اتفاقی می‌افتد.» در توافق بندی وجود دارد که برای دولت امریکا تعهدی در برداشتن تحریم‌ها ایجاد می‌کند و این تعهد مستمر خواهد بود.
این طور نیست که در یک دولت تحریم‌ها برداشته شوند و نفر بعد بخواهد آن را ادامه دهد یا لغو کند. توافق کردیم دولت امریکا براساس تعهداتی که دارد، اجرای تحریم‌ها را مستمراً متوقف کند. به هر حال این دستاوردی است که دولت امریکا را متعهد می‌کند. این نکته در قطعنامه 2231 تصویب و بخشی از حقوق بین‌المللی شده است. قطعنامه شورای امنیت وظیفه مضاعفی برای همه ایجاد می‌کند و براساس حقوق بین‌الملل باید اجرایی شود. سیر طبیعی امور در متن آمده و سیستم حل اختلاف هم مشخص شده است. اگر کسی که دو سال آینده رئیس جمهوری امریکا می‌شود از اجرای توافق جلوگیری کند، این اقدام در مقابل سازمان ملل و حتی کشورهای همسوی امریکا خواهد بود. چنین کاری فشار سیاسی زیادی بر کاخ سفید وارد می‌کند و قطعاً دولت امریکا منزوی می‌شود.
اعتراض کنگره به دولت امریکا امری گزاف نیست
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی: ما در پیگیری فعالیت‌های هسته‌ای مانند لیبی و کره شمالی عمل نکردیم بلکه مطابق با اصول خود برای رفع ابهامات و نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌مان وارد مذاکره با کشورهای جهان شدیم. در دنیا هیچ چیز را به شما مجانی نمی‌دهند. یکی از هزینه‌های زیادی که پرداخته‌ایم، برای حفظ استقلال سیاسی‌مان بوده است. ما ژاپن نیستیم که پیشرفت علمی کنیم اما به لحاظ سیاسی نتوانیم اختیاری از خود داشته باشیم و کشوری بیاید و هر کاری که دلش می‌خواهد بکند و هیچ چیز هم نگوییم. واقعاً در مذاکره با 1+5 و توافق هسته‌ای نه تنها چیزی را از دست ندادیم بلکه توانستیم در برخی از زمینه‌ها موفقیت‌های بسیار خوبی کسب کنیم که هیچ وقت فکرش را نمی‌کردیم. تولید سوخت، مدرن کردن رآکتور اراک و فروش دو کالای استراتژیک از جمله «اورانیوم غنی شده» و «پسماندهای رآکتور آب سنگین اراک» مسائلی بود که در تصور ما هم نمی‌گنجید اما موفق شدیم که با همکاری بین‌المللی آنها را به دست آوریم. در قطعنامه شورای امنیت و برجام اتفاقات عجیب و غریبی افتاد و شاید اعتراض کنگره امریکا که به مقامات دولت امریکا می‌گوید «به ایران کمک کردید صنعت هسته‌ای اش صنعتی شود» امری گزاف نیست. ایران با موافقت خود نیروگاه اتمی بوشهر را ساخت و با همتش سوخت آن را هم تولید کرد تا تضمین کنیم اگر روزی قدرت‌های بزرگ بگویند سوخت نمی‌دهیم، خودمان دانش تولید آن را داشته باشیم. 1+5 بخوبی می‌داند ایران چه قدرت و توانی در بحث هسته‌ای در اختیار دارد که با این سماجت مذاکرات را دنبال کرد.
باید به خاطر این توافق جشن بگیریم
سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران: می‌خواهم به خودمان به خاطر این توافق تبریک بگویم. برخی می‌گویند باید در این زمینه منصف بود و نه جشن و نه عزا گرفت، اما من می‌گویم ما باید به خاطر این توافق جشن بگیریم و من تمام قد از توافق دفاع می‌کنم. متن توافق، متن متوازنی است. هر دو طرف به خواسته‌های خود رسیده‌اند. خارج شدن از فضای امنیتی‌سازی خواسته ایران بود؛ فضایی که پرونده ایران را تهدید علیه صلح و امنیت بین‌الملل عنوان می‌کرد و هدف‌شان ایجاد اجماع بین‌المللی علیه ایران بود و ما توانستیم از این شرایط خارج شویم. برنامه هسته‌ای ما از یک برنامه ممنوعه به یک برنامه مشروع از دید شورای امنیت و حقوق بین‌الملل تبدیل شد. حتی در این قطعنامه عنوان شده که برنامه هسته‌ای ایران، برنامه‌ای تجاری است و ایران ظرف 10 تا 15 سال به همه خواسته‌های خود خواهد رسید.
تحریم‌های اقتصادی و مالی در روز اجرای توافق و بقیه تحریم‌ها در یک فاصله زمانی معقول برداشته می‌شود. تحریم سوئیفت تا 90 درصد به خاطر تحریم روانی علیه ما بود. سوئیفت یک شرکت خصوصی است که خدمات مالی ارائه می‌کند. خود این شرکت به خاطر بحث اثر روانی تحریم‌ها و خطر اعتبار خودش با ایران کار نمی‌کرد، در اثر توافق برجام هر کسی که از لیست تحریم‌ها خارج می‌شود، تحریم سوئیفت هم علیه آن اعمال نخواهد شد.
«برای دفاع از این توافق تمام قد می‌ایستم» و «بزرگ‌ترین خیانت آن است که به مردم بگویند در وین شکست خورده‌اید»؛ این جملات را اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در حالی بیان کردند که برای چندمین بار برای توضیح درباره ابعاد آشکار و پنهان متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و قطعنامه 2231 در برابر نمایندگان افکار عمومی یعنی کارشناسان و خبرنگاران قرار گرفته بودند. به گزارش «ایران» چهره‌های ارشد دستگاه دیپلماسی کشورمان در نشست «ویژه بررسی توافق هسته‌ای» که دیروز یکشنبه از سوی مؤسسه دیپلماسی ایرانی در روزنامه اطلاعات برگزار شده بود، به دفاع از دستاوردهای دیپلماسی هسته‌ای ایران در مذاکراتی که بیش از دو سال در دولت یازدهم ادامه یافت، پرداختند. ظریف و معاونانش در این نشست، دگرگونی مناسبات خارجی ایران در عرصه بین‌المللی بعد از توافق وین و زدوده شدن چهره امنیتی کشور زیر سایه حفظ و تثبیت دستاوردهای هسته‌ای را مهم‌ترین ماحصل پایان مناقشه هسته‌ای ایران و قدرت‌های بزرگ جهان دانستند.
تفاوت‌های قطعنامه 1929 و 2231
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در جریان سخنرانی خود با بیان اینکه متن نهایی توافق حاصله بین ایران و گروه 1+5 یک متن متوازن است، اظهار داشت: «این متن طوری نیست که یک طرف توانسته باشد تمام خواسته‌های خود را به طرف مقابل تحمیل کند. در آن صورت دیگر نام چنین متنی توافق نیست بلکه سند تسلیم است.» ظریف با اشاره به تفاوت‌های قطعنامه 1929 و 2231 در ارتباط با فعالیت‌های موشکی ایران تصریح کرد: «ایران هیچ موشکی برای قابلیت کلاهک هسته‌ای طراحی نکرده است.» وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه بعد از یک پروسه 10 ساله، پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل مختومه می‌شود، به مقایسه قطعنامه 2231 شورای امنیت با دیگر قطعنامه‌های این شورا درخصوص فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران پرداخت و گفت: «در قطعنامه قبلی در ارتباط با فعالیت‌های نظامی و موشکی ایران از واژه ممنوعیت استفاده شده بود و کشورها مجاز نبودند که با ایران در این چارچوب از جمله فعالیت‌های هسته‌ای تعاملی داشته باشند ولی در توافق 2231 کشورها تشویق شده‌اند که در ارتباط با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران همکاری داشته باشند.» وی با بیان اینکه در قطعنامه 1929 شورای امنیت در ارتباط با فعالیت‌های موشکی ایران غیر از استفاده از واژه ممنوعیت، تهدید به استفاده از اقدامات قهرآمیز نیز به کار برده شده بود، گفت: «ولی ما در قطعنامه جدید شاهد استفاده از واژه محدودیت آن هم در یک محدوده زمانی مشخص هستید.»
موقع تصویب قطعنامه 1929 هیچ صحبتی نبود
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور با بیان اینکه ما به طرف‌های مقابل اعلام کرده‌ایم که اگر ایران مردانه نایستاده بود معلوم نبود که بسیاری از پایتخت‌ها در اختیار داعش نباشد، ادامه داد: «زمانی که قطعنامه 1929 تصویب شد و این همه محدودیت و ممنوعیت برای فعالیت‌های نظامی کشور ایجاد شد، هیچ صحبتی نبود ولی امروز فریاد وااسلام برخی از دوستان شنیده می‌شود.» وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه شرایط کشور به لحاظ حقوقی زیر و رو شده است، تأکید کرد: «قطعنامه ۱۹۲۹ یکی از بدترین قطعنامه‌های تاریخ شورای امنیت سازمان ملل و قطعنامه ۲۲۳۱ شاید یکی از عجیب‌ترین قطعنامه‌های تاریخ این شوراست.» وی با اشاره به توافق هسته‌ای گفت: «بزرگ‌ترین خیانت این است که به مردم ما بگویند شما (بر سر توافق وین) شکست خوردید.» ظریف با بیان اینکه بین برجام و قطعنامه اختلاف‌هایی وجود دارد، گفت: «نقض مفاد برجام دارای تبعاتی است ولی نقض قطعنامه تبعات برجام را به همراه ندارد و هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های موشکی ایران در برجام مشخص نشده است و ما اعلام کرده‌ایم که توان دفاعی ما بدون محدودیت ادامه پیدا می‌کند و ما فعالیت‌های خود را برای مبارزه با تروریسم ادامه خواهیم داد.»
تغییر رفتار کشورها بعد از پایان مذاکرات
ظریف با تأکید بر اینکه در متن برجام و قطعنامه اخیر سازمان ملل به صورت نسبی توازنی وجود دارد، ادامه داد: «بعد از یک محدوده زمانی 10 ساله نه تنها پرونده ایران در شورای امنیت مختومه می‌شود، بلکه از دستور کار شورا نیز حذف خواهد شد.» وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه از روز پایان مذاکرات برخورد دیگر کشورها با ایران درخصوص موضوع هسته‌ای تغییر کرده است، به وضعیت سابق پرونده هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت: «در سپتامبر 2003، شورای حکام، ایران را در وضعیت استثنایی قرار داد و موضوع ایران را به عنوان یک موضوع فوری مطرح کرد و با قطعنامه 1694 شورای امنیت پرونده ایران در ذیل فصل 7 این شورا قرار گرفت.» ظریف گفت: «شما می‌بینید از روزی که توافق منعقد شده یک تغییر اساسی در برخورد جامعه بین‌الملل با ایران و پرونده هسته‌ای ایران ایجاد شده است.»
درهم تنیدگی روابط اقتصادی مهم‌ترین تضمین اجرای برجام
ظریف در این نشست در پاسخ به سؤال طهماسب مظاهری، رئیس پیشین بانک مرکزی مبنی بر اینکه اقتصاد کشور به چه میزان برای قرار گرفتن در شرایط پساتحریم آماده است و آیا در دولت در این ارتباط گفت‌وگوهایی انجام شده است، گفت: «دولت معتقد است که مهم‌ترین تضمین اجرای برجام درهم تنیدگی روابط اقتصادی است، چیزی که باعث خواهد شد هیچ کشوری زیر برجام نزند.» وی با بیان اینکه ما باید بتوانیم با دیگر کشورها روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایجاد کنیم و حتی در مبارزه با تروریسم همکاری داشته باشیم که برای کسی سود نداشته باشد که در ارتباط با اجرای برجام بهانه‌جویی کند و آن را به هم بزند، ادامه داد: «در دولت چنین موضوعی مطرح شده و این جزو اولویت‌های وزارتخانه‌های مربوطه است.»
آنچه پرداختیم، هزینه سانتریفیوژ نبود
ظریف به اهمیت تقویت بنیه اقتصادی کشور نیز اشاره کرد و در پاسخ به سؤال یکی از حضار که معتقد بود ما در راه دستیابی به انرژی هسته‌ای هزینه‌های گزافی داده‌ایم و آیا پرداخت این هزینه‌ها به صرفه بوده است یا خیر؟ تأکید کرد: «آنچه که ما هزینه دادیم، هزینه سانتریفیوژ نبود بلکه ما این هزینه را دادیم که به دنیا بگوییم شما نمی‌توانید چیزی را به ما تحمیل کنید. ما هزینه اقتدار ملی خود را دادیم.» این دیپلمات عالی کشور با تأکید بر اینکه مبانی قدرت چند وجهی شده است، ادامه داد: «در حال حاضر از قدرت معنایی به عنوان یکی از موانع مهم قدرت یاد می‌شود. به ما فشار وارد شد و هزینه دادیم. البته معتقد نیستم که به بهترین شکل عمل کرده‌ایم ولی تأکید دارم که نباید عامل قدرت معنایی را فراموش کرد و نادیده گرفت.»
او با بیان اینکه توافق وین به دنیا ثابت کرد که پارادایم حذف و محروم کردن، ناکارآمد است و این یکی از موفقیت‌های مذاکرات وین است، ادامه داد: «اگر مبنای برخوردمان را در جریان این موضوع حاصل جمع صفر قرار می‌دادیم، ممکن بود که نتیجه آن به جنگ ختم شود. من و آقای روحانی از این بابت روی موضوع برد- برد تأکید داشتیم که می‌خواستیم بگوییم با روش جدیدی می‌خواهیم با دنیا تعامل کنیم.»
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این بخش از سخنان خود به طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها که در سال 2000 از سوی رئیس دولت اصلاحات به سازمان ملل ارائه شد اشاره کرد و گفت: «این طرح نیز از این بابت ارائه شد که پارادایم جدیدی را به جهان ارائه کند و این که بازی برد- باخت باید کنار گذاشته شود.» ظریف حوادث 11 سپتامبر را نتیجه بازی برد- باخت عنوان کرد و گفت: «در جریان توافق وین همه کسانی که تلاش کردند، پیروز شدند به جز جنگ‌طلبان. همه کسانی که به دنبال رسیدن به یک راه حل معقول بودند، پیروز شدند و کسانی که به دنبال تشنج و جنگ بودند شکست خوردند.»
نظر شما