یکی از شایعترین رفتارها در کودکان، درگیری، دعوا یا زدن دیگران است. بارها دیدهایم که کودکمان حین بازی با خواهر یا برادر یا دوستاش به یکباره بر سر بردن یک اسباببازی درگیر و شروع به زدن کرده است.
تنبیه شدید کودکان و نوجوانان در قبال انجام رفتار نامطلوب ممکن است موقتا به حذف آن رفتار در کودک بیانجامد ولی در بیشتر مواقع به بروز رفتارهای جبرانی انتقام جویانه و ضد اجتماعی منجر خواهد شد یا مشکلات هیجانی دیگری را به بار میآورد.
این رفتار در حد معمولاش به هیچ عنوان به عنوان یک بحران یا رفتار غیر عادی یا نیازمند به درمان محسوب نمیشود بلکه بخشی از ماهیت کودکی و امتحان کردن مرزها و محدودهها و تجربیات جدید است که از لازمههای ذاتی و غریزی هر انسانی به حساب میآید.
اما این مساله به این منظور نیست که کودک خود را رها کنیم و دست بزن او را به حساب کودکیاش بگذاریم بلکه باید حتما مراقبتهای لازم و آموزشها را به او یادآور شویم تا این رفتار را با رفتاری ملایم جایگزین کند.
در این خصوص، هفت راهکار وجود دارد که فورا باعث تغییر رفتار کودکتان در زدن دیگران میشود.
چگونه جلوی دست بزن بچه را بگیریم؟
هرگز خوشایند نخواهد بود والدین شاهد این باشند که کودکشان کسی دیگر را بزند، چه خواهر برادرش باشد چه دوست یا حتی خودشان را. زمانیکه کودک از برخورد فیزیکی برای کتک زدن دیگران استفاده میکند اغلب به این دلیل است که برای برقراری ارتباط با احساسات و عواطف طرف مقابل چالش دارند. هفت راهکار وجود دارد که میتواند باعث تغییر مثبت این رفتار شود.
به کودکتان واژگانی بیاموزید که بتوانند با آنها، عواطف و احساساتشان را بیان کنند!
بچهها وقتی دیگری را میزنند که از بیان احساساتشان ناامید شدهاند، عصبانی هستند یا مضطرب هستند اما نمیدانند چطور آن را بیان کنند. اولین گام، آموختن زبانِ بیان احساسات و عواطف به آنهاست. به آنها کمک کنید که احساساتشان را بشناسند و با بیان جملاتی نظیر « به نظر میرسه عصبانی باشی چون اسباببازیت رو بردن».
به آنها نشان دهید که در عوض چکار کنند!
کودکان نیاز به جایگزین برای زدن دیگران دارند و این مهم است که به آنها نشان دهید که رفتار مناسب چه شکلی است. به آنها یاد دهید که در اینچنین شرایطی که میخواهند از کوره در بروند، یک نفس عمیق بکشند، راه بروند یا از بزرگتر کمک بخواهند.
به کودک نکاتی بگویید تا از برخورد فیزیکی اجتناب کنند
به فرزندتان کمک کنید تا یاد بگیرد چطور از موقعیتهایی که ممکن است در معرض کتک زدن و درگیری با دیگران قرار بگیرد، اجتناب کند. اگر معمولا سر اسباببازی با دیگران دعوا میکنند، به آنها بیاموزید که چگونه اسباببازیهایشان را با هم شریک باشند یا نوبتی استفاده کنند. همچنین میتوانید نکاتی را به آنها پیشنهاد بدهید که چطور در شرایط عصبانیت، شروع به راه رفتن کنند یا اینکه برای آرام شدن شروع کنند از یک تا ده بشمارند.
بدانید که همین رفتار نوعی تلاش از جانب کودک برای امتحان کردن رفتارها و اعمال جدید است!
بخاطر داشته باشید که زدن غیر قابل پذیرش، بخشی متداول از فرآیند رشد کودک است و آنها در این مرحله، واکنشها و مرزها و محدودهها را تجربه میکنند. و اینکه کودک شما نمیداند که پیامدهای این رفتار چه خواهد بود.
دلیل دقیق کتککاری کودکتان را مشخص کنید!
سعی کنید تا قبل از اینکه فرزندتان دیگری را بزند با دقت ببینید و مراقبت کنید چه اتفاقی دارد میافتد. آیا خسته هستند؟ گرسنهاند؟ از یک کار یا بازی سخت عاصی شدهاند؟ برای مثال، اگر کودکتان دارد دیگری را بخاطر دشوار بودن حل پازل میزند. به آنها نشان دهید که دشواری پازل و ناامید شدنشان را درک میکنید. با این کار قطعا از برخوردهای آتی پیشگیری خواهید کرد.
هرگز کودکی که دست بزن دارد را کتک نزنید!
وقتی کودک، کسی را میزند شاید فکر کنید برای اینکه دوباره تکرار نکند، او را کتک بزنید، اما این رویکرد بسیار آسیبزا خواهد بود. اگر شما آنها را در عوض دست بزنشان بزنید، پیامی سردرگم کننده به آنها دادهاید و برخورد فیزیکی را به عنوان یک واکنش قابل قبول و پذیرش قلمداد خواهند کرد. در عوض، آرامش خود را حفظ کنید و محکم و جدی به او بگویید حق ندارد دیگران را بزند.
در برخوردتان با کودک دست بزندار، ثابت قدم بمانید تا نتایجش را ببینید!
اگر کودک بداند در صورت زدن دیگران، به طور ثابت چه پاسخ و واکنشی را از سوی والدین دریافت خواهد کرد، احتمال بیشتری دارد تا رفتارش تغییر کند. برایش مشخص و روشن کنید که پیامدهای قابل استدلال زدن دیگران چه خواهد بود و اینکه چه مزایایی از او در قبال تکرار این رفتار، سلب خواهد شد. همزمان با رفتار خوب و مهربانانه و جاذبه پدرانه و مادرانه، او را به تغییر رفتار ترغیب کنید.