عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، در پیامی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، از ارائه گزارشی به رئیس‌جمهور درباره وضعیت ایران در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) و تلاش‌ها برای عادی‌سازی این پرونده خبر داد.
در این پیام آمده است، محدودیت‌های مالی یکی از اضلاع مهم تحریم‌های ایران است و اقدامات پیشنهادی وی برای رفع این محدودیت‌ها با آنچه که در رسانه‌ها مطرح می‌شود متفاوت است. رئیس‌جمهور دستور پیگیری اقدامات لازم برای رفع محدودیت‌ها و تعلیق اقدامات تقابلی FATF را در چارچوب منافع ملی صادر کرده و همزمان تأکید بر رفع نگرانی‌های داخلی از طریق همکاری نهادهای اقتصادی با شورای عالی امنیت ملی داشته است. وی اظهار داشت که با همکاری و همبستگی، تلاش خواهند کرد تا محدودیت‌های مالی علیه ایران را کاهش دهند.
عزم جدی دولت چهاردهم برای رفع مشکلFATF
پس از شروع به کار دولت چهاردهم، موضوع پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) بار دیگر به یکی از مسائل کلیدی در صحنه سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در نخستین نشست رسانه‌ای خود اعلام کرد که برای بررسی دوباره وضعیت ایران در FATF و رفع مشکلات مربوط به آن، نامه‌ای به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال کرده است. او تاکید کرد که دولت جدید برای خارج کردن ایران از لیست سیاه FATF، که مانعی برای ارتباطات مالی بین‌المللی کشور است، اقدامات جدیدی را پیگیری می‌کند.
این نامه و تلاش‌ها برای بازبینی مجدد وضعیت ایران در FATF، در راستای باز کردن قفل پنج‌ساله‌ای است که در پی عدم تصویب لوایح مرتبط با FATF به وجود آمده بود. مجمع تشخیص مصلحت نظام نقش اصلی در تصمیم‌گیری نهایی برای پیوستن یا عدم پیوستن ایران به این کارگروه دارد. در دوران قبلی، برخی از لوایح FATF مانند «پالرمو» و «کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم» تصویب نشد، که موجب بازگشت ایران به لیست سیاه FATF شد.
اما در آخرین خبر که ایسنا آن را منتشر کرد معاون اجرایی رئیس‌جمهور درباره وضعیت بررسی FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت :به نظرم در این زمینه اجماع داخلی رخ می‌دهد.
مخالفان و موافقان FATF
اقدامات اخیر دولت ایران برای بازگشت به FATF و خروج از لیست سیاه این گروه، با واکنش‌های متنوعی از سوی نمایندگان مجلس و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شده است. غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت، اعلام کرده است که اگر رئیس‌جمهور و دولت ضرورت ببیند، امکان طرح مجدد موضوع FATF در مجمع وجود دارد و به توضیحات قانع‌کننده نیاز است. بستگی دارد به توضیحاتی که رئیس جمهور ارائه می‌دهد و یا وزارت امور خارجه ارائه می دهد ؛ اگر برای اعضای مجمع قانع کننده باشد طبعاً رأی می‌دهند.
در همین راستا، مجید انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، به تلاش‌های دولت برای پیوستن به FATF اشاره و تأکید کرد که این موضوع به همکاری وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نیاز دارد. او افزود که دو کنوانسیون مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مسکوت مانده‌اند و در صورتی که یک جمع‌بندی نهایی حاصل شود، امکان بررسی مجدد آنها وجود دارد.
مخالفان پیوستن به FATF، از جمله محمود نبویان و سعید جلیلی، بر این باورند که پذیرش این لوایح منجر به فشارهای بین‌المللی و تضعیف استقلال مالی ایران خواهد شد. نبویان تأکید کرده که FATF خواسته است نیروهای مقاومت مانند سپاه قدس را تروریست اعلام کند، و این موضوع را دلیل مخالفت خود با پیوستن به این برنامه عنوان کرده است. جلیلی نیز به اهمیت حفظ اطلاعات مالی کشور و جلوگیری از دسترسی کشورهای متخاصم به این اطلاعات تأکید دارد.
موافقان پیوستن به FATF بر این باورند که این اقدام می‌تواند به تسهیل مبادلات بانکی و اقتصادی ایران کمک کند. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در اولین نشست خبری خود با تاکید بر اهمیت FATF اعلام کرد که بررسی مجدد FATF با هماهنگی مجمع تشخیص مصلحت نظام و با رعایت منافع ملی در حال پیگیری است. نماینده گچساران در مجلس نیز به اهمیت این پیوستن اشاره داشته و گفت که این اقدام می‌تواند شرایط بهتری را برای تجار ایرانی فراهم کند. همچنین، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اظهار داشت که پیوستن به FATF مشکلات پیش روی کشور در عرصه بین‌المللی را برطرف خواهد کرد و تسهیل‌کننده مبادلات بانکی خواهد بود.
آخرین وضعیت بررسی احتمالی FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام
ازسوی دیگر، حجت‌الاسلام دری‌نجف آبادی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت و گو با تسنیم با ابراز بی‌اطلاعی از نامه آقای پزشکیان به مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: من از اینکه آقای رئیس‌جمهور چنین نامه‌ای به مجمع تشخیص داده باشند، اطلاعی ندارم اما شنیدم که ایشان چنین قصدی دارند. وی گفت که اگر رئیس‌جمهور بخواهند، مجمع تشخیص قطعاً بررسی FATF را مجدداً در دستور کار قرار خواهد اما اینکه چه نتیجه‌ای داشته باشد، مشخص نیست. حجت‌الاسلام مصباحی مقدم دیگر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در همین زمینه به تسنیم گفت که بنده نیز اطلاعی از این نامه ندارم اما به نظرم، درصورتی که رئیس‌جمهور بخواهند شخصاً و به صورت مستدل از FATF دفاع کنند، ممکن است نظر اعضای مجمع تغییر کند اما اکنون، شرایط و نظر مجمع تغییری نکرده است.