معدل پایین دانش‌آموزان در امتحانات نهایی امسال بار دیگر انتقادات زیادی را نسبت به کیفیت آموزش در مدارس کشور و عملکرد وزارت آموزش و پرورش به‌همراه داشت.

علاوه بر سطوح مختلف آموزش در مدارس کشور و کیفیت پایین امکانات و توانمندی معلمان در مدارس دولتی، یکی از موضوعاتی که در تحلیل نتایج ضعیف امتحانات نهایی مورد غفلت قرار گرفته، مسئله "دشواری و غیراستاندارد بودن سؤالات امتحانات نهایی" است.

این مسئله عملاً باعث شده است دانش‌آموزان با وجود مطالعه دقیق کتاب‌های درسی، نتوانند عملکرد قابل‌قبولی داشته باشند و حتی دانش‌آموزان بسیار درس‌خوان نیز با افت معدل بعضاً 8 تا 9 نمره‌ای مواجه شده‌اند!

"دشواری و غیراستاندارد بودن سؤالات امتحانات نهایی" در نهایت به میانگین پایین معدل دانش‌آموزان کشور منجر می‌شود که حیثیت نظام آموزش و پرورش را زیر سؤال می‌برد.

در بسیاری از کشورها، استانداردهای خاصی برای طراحی سؤالات وجود دارد که به سنجش دقیق‌تری منجر می‌شود؛ اگر سؤالات به‌درستی با محتوای آموزشی و اهداف یادگیری هم‌راستا نباشند، روایی آن‌ها کاهش می‌یابد.

یکی از سؤالات اساسی معلمان و دانش‌آموزان که هنوز پاسخی از سوی مسئولان وزارت آموزش و پرورش ندارد، چرایی طراحی سؤالات بسیار دشوار در امتحانات نهایی است، برخی حتی این رویه طراحی سؤالات امتحانات نهایی را به "انتقام‌گیری از دانش‌آموزان" تعبیر می‌کنند.

با این حال، مسئولان مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش مدعی هستند: "طراحی سؤالات امتحانات نهایی استاندارد است و درصد سؤالات دشوار در امتحانات نهایی پایه دوازدهم تا سقف 20 درصد و در پایه‌های دهم و یازدهم کمتر است!"

خبرگزاری تسنیم در سلسله گزارش‌هایی به بررسی وضعیت و ابعاد مختلف طراحی سؤالات امتحانات نهایی از نگاه معلمان، کارشناسان آموزشی و مسئولان سابق آموزش و پرورش می‌پردازد و این پرونده را تا حصول نتیجه مطلوب دنبال خواهد کرد؛ در همین راستا گفتگویی با طیبه موسوی؛ دبیر زیست‌شناسی مدارس تهران داشتیم.

این دبیر باسابقه کشورمان معتقد است سؤالات امتحانات نهایی، دشوار و غیراستاندارد طراحی می‌شوند.

او دراین‌باره به تسنیم می‌گوید: در یک کلاس 30نفری رشته علوم تجربی، 10 نفر با علاقه این رشته را انتخاب کرده‌اند و دوسوم به‌اصرار خانواده به این رشته آمده‌اند؛ اگر دبیر خوبی وجود داشته باشد، می‌تواند انگیزه دانش‌آموزان را افزایش دهد اما در نهایت، سؤالات دشوار امتحانات نهایی و نمرات پایین، دانش‌آموزان را نسبت به تحصیل "بی‌انگیزه" می‌کند.

وی افزود: اگر دانش‌آموز کتاب را با دقت خوانده و تسلط داشته باشد حتی با استفاده از کتاب‌های کمک‌‌آموزشی، ممکن است در درس زیست‌شناسی نمره 17 کسب کند اما اگر تنها به کتاب درسی بسنده کند، بعید است نمره‌ای بالاتر از 15 بگیرد! زیرا تمرین‌های کتاب درسی کافی نیست و نیاز به آموزش‌های باکیفیت‌تر دارد.

موسوی ادامه داد: سه ساعت آموزش زیست‌شناسی برای پایه دهم کافی نیست و برای کسب نمره خوب، نیاز به حداقل 8 ساعت تدریس در هفته داریم؛ محتوای کتاب زیست‌شناسی پایه دهم بسیار زیاد است و دانش‌آموز باید تک‌تک سطرها را حفظ کند؛ سؤالات امتحانات نهایی به‌صورت ترکیبی طراحی می‌شود و دشواری آن مشابه سؤالات کنکور است، با این تفاوت که تستی نیست.

این دبیر زیست‌شناسی همچنین به تغییرات مکرر در پاسخنامه سؤالات و وجود نمرات اشتباه در کلید سؤالات امتحانات نهایی اشاره و تصریح کرد: این موضوع باعث می‌شود که نمره تصحیح یک دبیر با دبیر دیگر متفاوت باشد.

وی متذکر شد: آموزش و پرورش به جایگاه سنجش و ورود به دانشگاه تبدیل شده است! در حالی که نیازی به این کار نیست و نباید دانش‌آموزان را از پایه دهم درگیر امتحانات نهایی کرد؛ اکثر صندلی‌های دانشگاه‌ها خالی است پس چرا باید امتحانات نهایی را به این حوزه تعمیم داد و دانش‌آموزان را درگیر سؤالات دشوار کرد؟