به اعتقاد علیمردان عظیمی، ضرر محصولات ایران خودرو به اندازه‌ای زیاد شده که تقریبا 80 درصد از خودروها با زیان تولید می‌شوند. راهکار چیست؟

بحث بر سر زیان انباشته ایران خودرو و سایپا سال‌هاست که وجود دارد و هر بار از نو مطرح می‌شود، اما چاره‌ای برای این بخش از صنعت خودرو اندیشیده نمی‌شود. بدهی خودروسازان به قطعه سازان سر به فلک کشیده و یکی از دلایل بی‌کیفیتی خودروها، تسویه نکردن حساب این شرکت‌ها با قطعه سازان است.

نه تنها کارشناسان صنعت خودرو، بلکه مدیرعامل ایران خودرو هم معتقد است که قانون گذار سیاست‌های اشتباهی برای حل چالش‌های پیش روی آن‌ها در پیش گرفته که بسیاری از آن‌ها تحمیلی بوده و باعث آسیب دیدن شرکت‌ها شده است. به اعتقاد علیمردان عظیمی، ایران خودرو دیگر توان تحمل این حجم از زیان انباشته را ندارد.

ضرر محصولات ایران خودرو بیش از حد شده است

به گفته مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، اصلی‌ترین دلیلی که تا به امروز باعث شده نتوانیم در صنعت خودروسازی پیشرفت چشمگیری داشته باشیم، فقدان استراتژی و سیاست‌گذاری‌های واحد و غیرقابل تغییر است. به اعتقاد ایشان سال‌هاست که در بازار خودرو شاهد وضع قوانین و مقررات مختلفی هستیم که نه تنها باری از روی دوش خودروسازان برنداشته، بلکه باعث اضافه شدن ضرر و زیان شده‌اند. ایشان ضمن اشاره به چالش‌های فعلی و مقصر دانستن سیاست‌های اشتباه دولت گفت:

مثلا در بحث قیمت گذاری به سمتی رفته‌ایم که خودرو از کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. هیچ کالای دیگری در کشور نداریم که به عنوان نمونه 280 میلیون تومان با بازار آزاد اختلاف قیمت داشته باشد و بعد به مردم بگوییم برایش صف نکشید و یا کالا نخرید. یک کالای ساده مثل آب معدنی را در نظر بگیرید؛ اگر مردم روزانه 4 لیتر آب مصرف کنند و به یک نفر 20 لیتر آب با نرخ 100 تومان بدهیم و بگوییم با نرخ 150 تومان بفروش، همه برایش صف می‌کشند چرا که سود دارد.

بیشتر بخوانید:

زنجیر تایم خودرو چیست و چه زمانی آن را تعویض کنیم؟

خودرو تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده

مدیرعامل ایران خودرو خاطرنشان کرده، نیاز مردم به خودرو در سال، عددی بین یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو است که سال گذشته بیش از نیاز تولید داشته‌ایم. همه می‌دانیم که بسیاری از متقاضیانی که با اعلام طرح‌های فروش از طریق قرعه کشی صف می‌کشند، مصرف کننده واقعی نیستند و صرفا به دنبال یک سرمایه گذاری ایمن با کسب حاشیه سود بالا هستند.

اغلب مشتریان هدفشان این است که خودرو را 300 میلیون از درب کارخانه تحویل بگیرند و سپس همان را در بازار آزاد با قیمت 400 میلیون تومان بفروشند. علیمردان عظیمی ضمن اشاره مجدد به نیاز مصرفی مشتریان، تأکید کرد که سال گذشته 200 هزار خودرو بیشتر از مصرف متقاضیان تولید شد. اگر مردم واقعا براساس نیاز خرید داشته باشند، نه شاهد دو نرخی شدن قیمت هستیم و نه اینکه فشار تولید روی دوش خودروسازان می‌افتد.

ایشان همچنین بر این باور است که اگر اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد حل نشود، توانی برای تأمین نیازهای کاذب نمانده و امکان پاسخگویی به همه آن‌ها وجود ندارد. امروز بعضی از خودروها اختلاف قابل توجهی بین نرخ کارخانه و بازار آن‌ها وجود ندارد و به همین خاطر تقاضایی برای خریدشان به آن صورت نیست. عظیمی اضافه می‌کند:

اگر به دنبال خودرو برای مصرف شخصی هستیم که آن‌ها هم خودرو هستند؛ چرا تنها تقاضا برای محصولات ایران خودرو بیش از همه است؟ دلیلش این است که اختلاف قیمت ما با بازار بیش از سایر خودروسازان است. آمار و ارقام نشان می‌دهد که محصولات شرکت ما به طور میانگین 36 درصد با بازار اختلاف دارند. در سایپا هم اختلاف 25 درصد است و این عدد برای بهمن موتور به 17 درصد می‌رسد.

مدیرعامل آبی پوشان جاده مخصوص ضمن اشاره به افزایش تقاضا برای محصولاتی که اختلاف قیمت فاحشی با بازار دارند، ادامه می‌دهد که برای 115 هزار دستگاهی که در شهریور قرعه کشی شد، 3.5 میلیون تقاضا وجود داشت! چرا بعضی از خودروسازان به سمت قسطی کردن محصولات خود می‌روند و مشتری نیست، اما برای محصولات ایران خودرو چندین برابر عرضه مشتری وجود دارد؟

موضوع مهمی که علیمردان عظیمی به آن اشاره کرده، مصرف کنندگان واقعی هستند که در میان انبوه تقاضاهای کاذب، نمی‌توانند آنچه واقعا نیاز دارند را بخرند. وی با اشاره به ضرورت اصلاح سیاست گذاری‌های نادرست، تأکید کرد که ما به دنبال این نیستیم که به دیگران ثابت کنیم محصولاتمان ارزان قیمت است و معتقدیم که اشکالات مهمی در صنعت خودرو وجود دارد که باید مرتفع شود.

بیشتر بخوانید:

سرعت صادرات خودروهای چینی به کشورهای جهان لحظه به لحظه در حال افزایش است

نمی‌توان یک شبه قیمت تمام شده خودرو را کاهش داد

به باور مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، در شرایط کنونی بهای تمام شده هر دستگاه خودرو بیش از حد شده که باید اصلاح شود، اما قرار نیست این رویه یک شبه درست گردد. باید برای رسیدن به این هدف برنامه‌ریزی کرد و شاید سال‌ها زمان ببرد تا این موضوع در تار و پود صنعت خودرو نهادینه شود. عظیمی گفت:

در برنامه‌های اولیه خود برای تحقق کاهش قیمت تمام شده، همه خریدهای خارجی خود را کاهش داده‌ایم. برنامه‌ریزی صورت گرفت تا کاهش بهای تمام شده خودرو اتفاق بیفتد؛ اما فشار زیان انباشته به صنعت خودرو سنگین بوده که به سرعت نمی‌توان بهای تمام شده را کاهش داد.

به گفته علیمردان عظیمی، باید به صنعت خودرو واقع بینانه نگاه شود، زیرا صنعت خودرو دیگر توان تحمل این حجم از زیان انباشته را ندارد. اگر زیان انباشته ایران خودرو تنها یک قدم دیگر جلوتر برود، نباید انتظار تولید خودرو در تیراژ فعلی را داشت و قطعا با چالش‌های جدی و اساسی مواجه خواهیم شد.

برای اینکه مشکل فعلی حل شود، ایشان دو راه حل پیشنهاد کرده که یکی ارتقای کیفیت محصولات و دومی کاهش بهای تمام شده هر خودرو است. خودرو باید با قیمت قطعی و بیشتر از آنچه هم اکنون شاهدیم عرضه شود، به طوری که فشار زیادی نه روی مشتری بیاید و نه خودروساز متحمل ضرر و زیان شود.

مصرف کننده واقعی که نمی‌تواند به علت تقاضای کاذب از روش قرعه کشی صاحب خودرو شود، مجبور می‌شود با افزایش بودجه خود، خودرو مصرفی خود را از بازار آزاد تأمین کند. اگر قیمت کارخانه و بازار آزاد کم شود، تقاضای کاذب از بین می‌رود و مشتری واقعی به هدف خود خواهد رسید.

کاهش بهای تمام شده چطور ممکن است؟

براساس اعلام مدیرعامل ایران خودرو، سال گذشته شرکت موفق شد از محل خریدهای خارجی خود نزدیک به 179 میلیون دلار کاهش بهای تمام شده داشته باشد. به باور ایشان اگر با همین توان جلو برویم، می‌توانیم در بخش‌های دیگر هم بهای تمام شده را کاهش دهیم. عظیمی گفت:

واقعیت امر این است که در بحث قیمت مواد اولیه و قطعات را بایستی بیشتر مدیریت کنیم تا بهای تمام شده کاهش یابد. اگر رشد نرخ صنعت و خودرو را با یکدیگر مقایسه کنیم، می‌بینیم که تمام مواد اولیه ای که تهیه می‌کنیم، تقریبا از بورس و یک فضای کاملا رقابتی تأمین می‌شود.

بیشتر بخوانید:

اکستریم LX و TXL، شاسی بلندهای لوکس چری به‌زودی در ایران + مشخصات و امکانات

80 درصد محصولات با زیان تولید می‌شود

به اعتقاد عظیمی، در حال حاضر بیش از 80 درصد محصولات ما زیان ده هستند و علت اینکه خودروهای شرکت ایران خودرو اختلاف قیمت فاحشی با بازار آزاد دارند، این است که رشد قیمتی نداشته‌ایم. ایشان با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کنترل قیمت مواد اولیه، کاهش بهای تمام شده است، گفت:

۳۰ درصد از ورقی که فولادی‌ها تولید می‌کنند، خودروسازها استفاده می‌کنند اما آن‌ها در بورس و در فضای رقابت کامل و حتی گاهاً بیش از آنچه که در بورس  است، به ما می‌فروشند. فروش پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها به‌خاطر عرضه در بورس و به قیمت رقابتی، همه، سرشار از سود است. من خودروساز اگر این ۳۰ درصد ورق فولادی را از کشور تهیه و وارد کنم، ارزان‌تر برایم تمام می‌شود.

ظاهرا طرحی از سوی ایران خودرو به مجلس ارائه شده و در آن درخواست شده که به همان میزانی که قیمت خودرو تعیین می‌شود، مواد اولیه هم به همان اندازه در نظر گرفته شود. اگر قرار است که مواد اولیه از فضای رقابتی بورس تأمین شود، اجازه دهند که خودروسازان در بورس کالای خود را بفروشند.

عظیمی تأکید کرده که صنعت خودرو و خصوصا این شرکت دیگر توان تحمل زیان انباشته بیشتری را ندارد و در حال حاضر باید تصمیمی برای وضع موجود اتخاذ شود. به نظر می‌رسد که با روی کار آمدن دولت چهاردهم، وضعیت سیاست‌های حوزه خودرو بهبود یابد و خودروسازان هم بتوانند از شمول 141 خارج شوند.