زمانی بنیان‌گذار اسپیس ایکس به‌عنوان نماد خوشبینی در عرصه سفرهای فضایی شناخته می‌شد؛ اما ظاهرا ایلان ماسک فکر نمی‌کند که رویای سفر به مریخ پیش از مرگ او به واقعیت تبدیل شود.

وقتی صحبت از کاوش‌های فضایی می‌شود، فقط یک نام است که حتی بالاتر از ناسا مطرح می‌شود. نام ایلان ماسک با برنامه‌های جاه‌طلبانه فضایی و رویای سفر به مریخ گره خورده است. رخدادی که ابدا اتفاقی نیست. از سال ۲۰۰۲ که اسپیس ایکس کار خود را آغاز کرد، راکت‌های فالکون 9 و فالکون هوی این شرکت توانسته‌اند بیش از ۳۷۰ ماموریت فضایی مختلف را با موفقیت انجام دهند.

همچنین این شرکت آزمایش‌های مربوط به استارشیپ نیز با قدرت ادامه می‌دهد تا در آينده نزدیک یک میلیون انسان را به مریخ منتقل کند. هرچند که با وجود خبرهای مثبت مشاهده شده در اخبار نجوم و مصاحبه‌های جنجالی ایلان ماسک، رویای سفر به مریخ به این زودی‌ها محقق نخواهد شد.

ایلان ماسک و بسیاری از ما تحقق رویای سفر به مریخ و ساخت سکونتگاه در آن را به چشم نخواهیم دید

اخیرا یک روزنامه‌نگار علمی به‌نام Brad Bergan کتاب جدیدی را به‌نام SpaceX: Elon Musk and the Final Frontier منتشر کرده است که در آن می‌توان تصویری حیرت‌انگیز از رویای ایلان ماسک را مشاهده کرد. این کتاب به نحوه پیشرفت اسپیس ایکس و تبدیل شدن آن به همکاری حیاتی برای ناسا پرداخته شده و بسیاری از جنبه‌های جاه‌طلبی انسان در فضا را نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخشی از این کتاب می‌توان موانع موجود برای سفر به مریخ و هزینه‌های شگفت‌انگیز مربوط به آن را مشاهده کرد. همچنین شاهد انتشار یک مصاحبه جنجالی از ایلان ماسک هستیم که در آن تحقق رویای سفر به مریخ در طول دوران حیات خود را غیرممکن می‌داند. ظاهرا میلیاردر جنجالی در سال ۲۰۲۰ گفته است که اگر ما سرعت پیشرفت‌های خود را بهبود نبخشیم، تا مدت‌ها پس از مرگ او نیز ارسال انسان به مریخ انجام نخواهد شد.

ایلان ماسک یادآور شده است که ۱۸ سال طول کشید تا اولین انسان‌ها در مدار زمین قرار بگیرند. این سرعت ابدا برای سفر به سیاره‌های دیگر و کاوش‌های فضایی کافی نیست. این در حالی است که در دوران جنگ سرد بودجه‌های هنگفتی صرف توسعه فناوری‌های فضایی می‌شد و الان ناسا آرزوی داشتن آن بودجه‌ها را دارد. مصاحبه تلخ ایلان ماسک در رابطه با رویای سفر به مریخ احتمالا باعث ناراحتی افراد زیادی شده باشد.

شاید عاشق سفرهای فضایی باشید، از هزینه سنگین آنها بر قسمت‌های فقیر جامعه انتفاد کنید یا اینکه اصلا برای شما مهم نباشد؛ اما در هر صورت صحبت خاص ایلان ماسک به ما یادآوری می‌کند که نتیجه بسیاری از تلاش‌های انسان تنها پس از مرگ قابل مشاهده خواهند بود. سرنوشت بسیاری از خوانندگان این مقاله نیز از یک جهت با ایلان ماسک مشترک است.

بله تردیدی وجود ندارد که در طول چند دهه آینده انسان روی سطح سیاره سرخ قدم خواهد گذاشت؛ اما رویای ایلان ماسک برای ساخت یک سکونتگاه دائمی در مریخ و سفر انسان‌های عادی به این سیاره چندان در دسترس نیست. مخصوصا اینکه احتمالا پروازهای اولیه با هزینه سرسام‌آوری انجام خواهند شد و مدت‌ها طول می‌کشد تا مثلا قشر متوسط بتوانند بلیت سفر به مریخ را تهیه کنند. به‌راحتی می‌توان گفت که وقتی این اتفاق رخ دهد، احتمالا یا ما زنده نیستیم یا از نظر فیزیکی و روانی تحمل فشارهای سفر به مریخ را نداریم.

ایلان ماسک در سال ۲۰۱۹ گفته بود که مطمئن است در نهایت سفر به مریخ با بودجه ۵۰۰ هزار دلار و شاید هم روزی کمتر از ۱۰۰ هزار دلار انجام شود. اگر بخواهیم تورم را در نظر بگیریم این اعداد به‌ترتیب ۶۰۰ هزار دلار و ۱۲۰ هزار دلار برای سال ۲۰۲۴ می‌شوند. برای مقایسه بد نیست بدانید که متوسط درآمد یک آمریکایی در سال (پیش از کسر مالیات) حدود ۵۶۹۴۰ دلار است. بدین‌ترتیب فرد باید پس‌انداز ۱۵ سال خود را صرف سفر به مریخ کند.

البته ایلان ماسک گفته است که افراد می‌توانند با کار در مریخ هزینه سفر خود را جبران کنند، اما مشخص نیست که این برنامه تا چه‌حد واقع‌گرایانه باشد. در این حالت حتی شهروندان کشورهای جهان اولی نیز شانس چندانی برای تجربه رویای ایلان ماسک برای سفر به مریخ ندارند. طبیعتا شرایط برای شهروندان کشورهای دیگر با مثلا متوسط درآمد ماهیانه ۲۵۰ دلار بسیار بدتر است.

همچنین توجه داشته باشید که ساخت یک سکونتگاه کاملا کاربردی و مستقل در مریخ برابر جمعیت بالا می‌تواند همچون یک جنگ جهانی به اقتصاد یک کشور فشار وارد کند. حتی ساخت این سکونتگاه در مراحل اولیه نیز بسیار سخت خواهد بود و هزینه بالایی دارد. در حال حاضر اگر بخواهیم با راکت استارشیپ محموله‌ای را به مریخ منتقل کنیم، برای هر تن باید ۲۰۰ هزار دلار هزینه کرد. با محاسبات خوشبینانه ایلان ماسک می‌توان گفت که هزینه اولیه ساخت سکونتگاه در مریخ حدود ۲۰۰ میلیارد دلار است.

در این شرایط ایلان ماسک امیدوار است که رویای سفر یکطرفه به مریخ و اقامت در سیاره سرخ تا سال ۲۰۵۰ به واقعیت تبدیل شود. رویایی که با توجه به مشکلات مختلف برنامه آرتمیس ناسا و استارشیپ اسپیس ایکس و تاخیرهای مکرر آنها چندان نزدیک به‌نظر نمی‌رسد. علاوه بر همه اینها باید مشکلات مختلفی از جمله تامین نیازهای انسان در سیاره سرخ، حفاظت از جان انسان در برابر تشعشعات خطرناک فضایی و مشکلات فنی پیش‌بینی نشده را نیز در نظر گرفت.

در اخبار علمی مرتب شاهد دستاوردهای هیجان‌انگیز برای سفر به مریخ از کشف گیاه‌های مقاوم گرفته تا ساخت بتن جدید با استفاده از خاک مریخ هستیم. حتی ناسا نیز افراد را در محیطی با شرایط مشابه مریخ قرار داده است تا تاثیر حضور در سیاره سرخ بر بدن انسان را ارزیابی کند.

گرچه با همه اینها به‌نظر می‌رسد که انسان آمادگی کافی برای حضور در سیاره‌ای دیگر را ندارد. اینجاست که دانشمندان پیشنهاد ساخت ابرانسان و تغییرات ژنتیکی گسترده را برای تحمل شرایط سخت مریخ پیشنهاد مي‌کنند. پیشنهادی که با واکنش‌های تند از سوی دانشمندان دیگر مواجه شده است. چراکه نگرانی‌های گسترده‌ای را نسبت به انقراض انسان‌های کنونی و ظهور یک گونه جدید ایجاد می‌کند.

همچنین دولت‌مردان آمریکایی و اروپایی تاکید دارند که هزینه بودجه اکتشافات فضایی باید متناسب با سایر بخش‌های اجتماع تعیین شود و نمی‌توان بودجه هنگفتی را ناگهان صرف سکوتنگاه در مریخ کرد. در این حالت به‌نظر می‌رسد که پیش‌بینی ایلان ماسک برای به‌گور بردن رویای سفر به مریخ کاملا واقع‌بینانه بوده است.

البته شاید پس از انجام سفر به ماه و برقراری سفرهای تجاری به قمر زمین شرایط مالی برای اسپیس ایکس و سازمان‌های فضایی تغییر کند، اما فعلا وضعیت خوب نیست و آنها بودجه کافی برای توسعه فناوری‌های مختلف و برطرف کردن مشکلات مختلف سفر به مریخ در دو دهه آینده را در اختیار ندارند.