جوان آنلاین: کنش‌ها و واکنش‌های مغز انسان همواره یکی از معما‌های بشری بوده است. فیلم‌ها و داستان‌های بسیاری به خیال‌پردازی درباره دستکاری ذهن انسان پرداختند، اما این مسئله ذهن دانشمندان را نیز به خود مشغول کرده است. گروهی از دانشمندان به جد به دنبال آن هستند تا راهی بیابند که بتوان خاطرات را در ذهن انسان دستکاری کرد. آن‌ها معتقدند از این طریق می‌توان بسیاری از خاطرات دردناک را از ذهن پاک کرد و رنج آدمی را کاست. هر چند که این کشف ممکن است مخاطراتی نیز داشته باشد. در ادامه بنا به برخی از گزارش‌های منتشر شده در پایگاه‌های خبری به نتایج تحقیقات اشاره شده است.

 

سیستم حافظه در قسمت‌های مختلف مغز ساخته شده است. یکی از بازیکنان کلیدی، بخشی از مغز است که دقیقاً پشت پیشانی قرار دارد. این قسمت لوب فرونتال نامیده می‌شود. وقتی فکر می‌کنید از لوب پیشانی خود استفاده می‌کنید. یکی دیگر از عوامل کلیدی در سیستم حافظه در اعماق مغز شما مدفون است. این قسمت هیپوکامپ نامیده می‌شود که برای خاطرات طولانی‌مدت مهم است. توجه به ساختار‌های مغز به ما می‌گوید که خاطرات کجا ساخته می‌شوند، اما به ما نمی‌گوید که خاطرات چگونه ساخته می‌شوند. 

 

 شکل‌گیری حافظه جدید

به گزارش همشهری آنلاین، محققان دانشگاه بازل بایوزنتروم با تصویربرداری از مغز موش‌ها توانستند آنچه را هنگام شکل‌گیری یک حافظه جدید اتفاق می‌افتد، مشاهده کنند. چیزی که آن‌ها دریافتند این بود که مغز جوندگان سه مجموعه نورون مختلف را برای ثبت حافظه فراخواند. اولین آن‌ها به‌عنوان نورون‌های متولد شده، شناخته می‌شوند و اولین آن‌ها هستند که با رشد جنین رشد می‌کنند. در انتهای دیگر طیف، نورون‌های قدیمی‌تر قرار دارند که اواخر رشد جنینی خود را نشان می‌دهند. بین آن‌ها نورون‌هایی هم وجود دارند که در جایی درست در وسط رشد جنینی در رحم تشکیل می‌شوند. اگرچه این مطالعه روی موش‌ها انجام شده است، اما مغز آن‌ها اغلب در علوم اعصاب به‌عنوان جایگزینی برای مغز ما استفاده می‌شود، زیرا آن‌ها ۷۵ نوع سلول مختلف در قشر خود دارد که همان مغز انسان است. 

 

 کپی حافظه ذخیره شده

مطالعه تصویربرداری نشان داد وقتی حافظه جدید در سلول‌های عصبی متولد شده ذخیره می‌شود ابتدا بازیابی آن دشوار است، اما باگذشت زمان قوی‌تر خواهد شد. به گزارش سایت Newatlashc از سوی دیگر، کپی حافظه ذخیره شده در سلول‌های عصبی دیررس برای شروع بسیار قوی بود، اما به مرور زمان محو شد تا جایی که در نهایت برای مغز غیرقابل دسترس شد. در وسط، نسخه حافظه درجه بالاتری از ثبات را نسبت به هر یک از گروه‌های عصبی دیگر نشان داد. 

 

 دشواری تغییر خاطرات

همانطور که گفته شد محققان احساس می‌کنند کار آن‌ها می‌تواند پیامد‌هایی برای درمان افرادی داشته باشد که به وسیله یک رویداد تلخ آسیب دیده‌اند. دلیلش این است که آن‌ها می‌گویند کارشان نشان می‌دهد چگونه می‌تواند خاطرات را در مغز تغییر دهد. 

برای مثال اگر اتفاق ناگوار خاطره جدیدی باشد، به این معناست که نورون‌های دیر متولد شده فعال می‌شوند؛ بنابراین هنوز می‌توان آن را قبل از انتقال به نورون‌های میانی و اولیه برای ذخیره‌سازی تغییر داد. با وجود این، هنگامی که نورون‌های دیر متولد شده فعال می‌شوند و حافظه در آنجا ذخیره می‌شود، تغییر آن به طور فزاینده‌ای دشوار می‌شود. به این ترتیب هر چه حافظه طولانی‌تر در مغز ذخیره شده باشد، تغییر آن نیز سخت‌تر خواهد شد. 

ویلد کوئیم، نویسنده اول این مطالعه می‌گوید: این موضوع که حافظه‌ها چگونه به صورت پویا در مغز ذخیره می‌شوند، دلیلی بر انعطاف‌پذیری مغز است که زیربنای ظرفیت حافظه عظیم آن است. 

درک این انعطاف‌پذیری از طریق کار انجام شده از سوی کویم و تیمش روزی می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا بفهمند چگونه به افراد کمک کنند، به خاطراتی که فکر می‌کردند برای همیشه از دست داده‌اند یا به خاطرات دردناکی که به شیوه‌ای آسیب‌شناسانه در زندگی روزمره نفوذ می‌کنند، دسترسی پیدا کنند. 

 

 نتایج یک مطالعه دیگر

به گزارش دیجایتو، گروهی دیگر از پژوهشگران معتقدند هنگامی که پس از یک برهه فراموشی گذرا، مختصر اطلاعاتی از حافظه در مغز مجدد فعال می‌شود، این اطلاعات باید دوباره بازسازی شود. این فرآیند پیچیده را اگر قرار باشد به زبانی ساده بیان کنیم مثل این می‌ماند که کارگر‌هایی در مغزمان حضور دارند. آن‌ها پرونده یک رویداد مورد نظر را بنا به تاریخ وقوع آن از قفسه یا همان دیتابیس مغز در آورده، بررسی مختصری روی پرونده داشته و در نهایت مجدد به قفسه برمی‌گردانند. فرض پژوهشگران در این موضوع است که اطلاعات موجود در حافظه انسان‌ها درست زمانی که از قفسه پرونده‌ها بیرون آورده می‌شوند، قابلیت تغییرپذیری دارند. 

برای آزمایش و راستی‌آزمایی این فرضیه، پژوهشگران از ۵۰ نمونه انسانی دعوت کردند تا به دو اسلاید شوی متفاوت نگاهی بیندازند. در اواسط پخش هر دو اسلایدشو، محتوای تلخ و زننده‌ای تعبیه شد تا یک تجربه و خاطره تلخ در ذهن انسان‌ها حک شود. درست یک هفته پس از مرحله نخست، محتوای تلخی که در اولین اسلایدشو وجود داشته اصلاح شد. سپس مجدد از شرکت‌کنندگان در این آزمایش خواسته شد به اسلایدشو نگاه کنند. به محض شروع آزمایش، به افراد حاضر در جلسه مقدار مشخصی از داروی پروپوفول تزریق شد. 

از این مرحله به بعد جامعه آماری این پژوهش دو مسیر مختلفی در پیش گرفتند. گروه اول دقیقاً پس از بیدار شدن از خواب آرامی که به واسطه پروپوفول داشتند، درباره محتوای اسلاید شو‌ها از آن‌ها سؤال شد، اما پژوهشگران به گروه دوم، ۲۴ ساعت مهلت دادند و سپس از آن‌ها سؤال کردند از اسلایدشو‌ها چه اطلاعاتی به خاطر می‌آورند. جالب است بدانید گروه اول که بدون معطلی از آن‌ها سؤال شد، خاطرات دقیق‌تری از هر دو اسلایدشو به خاطر آوردند، در حالی که گروه دوم نتایج مخالفی را در مقایسه با دسته اول گزارش کردند. 

اعضای دسته دوم از اختلالاتی مثل فراموشی چندین ساعته در روز آزمایش شکایت کردند. به گونه‌ای که به یاد ندارند اصلاً آیا اسلایدشو در آن روز تغییر کرده یا خیر. نکته حیرت‌انگیز پژوهش اینجاست خاطرات اعضای گروه دوم «پاک» نشده، بلکه دچار «اختلال» شد. 

پژوهشگران به واسطه تجزیه و تحلیل یافته‌های مطالعه به این نتیجه رسیدند می‌توان واقعاً خاطرات تلخ و شیرین را به واسطه مکانیسم نه چندان مشخص پروپوفول مورد ویرایش قرار داد. حداقل می‌توان کاری کرد فرد برای مدتی هم که شده، از شر هجوم بی‌امان خاطرات منفی در امان باشد.