امین حبیبی‌راد، مدیر برنامه‌ریزی و سیستم‌های شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در گفتگو با مسیر اقتصاد اظهار داشت: بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، طرح توسعه حمل و نقل بار و مسافر توسط راه‌­آهن با ظرفیت سرمایه­‌گذاری معادل ۷.۵ میلیارد دلار فراهم شده است که پیشرفت چندانی نداشته است. با توجه به وجود مصوبات در بخش توسعه و نوسازی ناوگان و زیرساخت‌های حمل و نقلی، به دلایل متعددی از جمله عدم جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و عدم وجود اراده، دغدغه و هماهنگی جدی در دستگاه­‌های دولتی و عمومی متولی اجرا، عملیاتی نشده است.

وی در ادامه گفت: همچنین، از موضوع استانداردسازی در حوزه حمل و نقل در بخش سوخت مصرفی و در بخش تولید و واردات خودرو و ناوگان، وسایل و تجهیزات نیز نباید غفلت نمود که عامل مهمی در افزایش بهره‌­وری انرژی در بخش حمل و نقل به شمار می­‌رود.

بهره‌وری سوخت با توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور

وی با اشاره به سهم پایین توسعه‌ حمل و نقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری و اثر آن بر میزان جابجایی، افزود: ضرورت دارد توسعه‌ اتوبوس و به ویژه قطار شهری (مترو) با سرعت بیشتری در مقایسه با رشد تقاضا صورت پذیرد. به طور مثال در کلان­‌شهر تهران با وجود پیگیری­‌ها و توسعه­‌های اخیر سیستم‌های انبوه‌بر حمل و نقلی و کم مصرف به لحاظ انرژی مانند مترو و اتوبوس، جای بهبود زیادی دارد. این موضوع در کلان‌­شهرهای دیگر نسبت به تهران از شرایط نامناسب­‌تری رنج می­‌برد. هرچند در سال­‌های اخیر و در دوره‌­هایی زیرساخت‌های حمل و نقل درون شهری و برون‌شهری (گذرگاه/جاده و ریل) توسعه مناسبی داشته است اما نوسان توسعه و رشد آن‌ها که در دوره­‌هایی با کندی مواجه بوده است، از تقاضای موجود و رشد آن، جا مانده است.

اثربخشی مترو در افزایش بهره‌وری حمل و نقل درون‌شهری

حبیبی‌راد افزود: طبق مصوبه سال ۱۳۹۶شورای اقتصاد برای طرح توسعه قطار شهری در تهران و هشت کلان‌شهر، که تا سال ۱۴۰۰ مهلت اجرا داشته است، امکان تأمین ۲۰۰۰ واگن مترو از طریق مصوبه وجود دارد که ۱۰۰۰ واگن مربوط به شهر تهران و مابقی مربوط به ۸ کلان­‌شهر دیگر است. این طرح، در دوره اجرا پیشرفتی ۱۷.۵ درصدی داشت که با توجه به اثربخشی توسعه مترو در افزایش بهره‌­وری حمل و نقل درون شهری، لازم است تمدید شود و منابع مشخصی برای بازپرداخت سرمایه­‌گذاری­‌ها تعیین گردد. همچنین لازم است زیرساخت­‌های استفاده از قطار شهری در شهرهایی که از این امکان بهره­‌مند هستند، توسعه یابد و دست­‌کم در کلان‌­شهرهای دیگر نیز همچون اهواز، کرج، قم و کرمانشاه نیز اجرا شود.

کارایی بهتر حمل و نقل درون شهری با حمل و نقل ترکیبی و هوشمندسازی

حبیبی‌راد با اشاره به روش‌‌های افزایش کارایی حمل و نقل درون شهری افزود: از اقدامات دیگر در افزایش کارایی حمل و نقل درون شهری در بخش انرژی، استفاده از حمل و نقل ترکیبی و هوشمندسازی آن مانند سامانه­‌های تاکسی اینترنتی است. در حمل و نقل ترکیبی استفاده از روش­‌های پاک همچون دوچرخه را نیز می‌­توان اضافه کرد، که مزایای دیگری همچون خلوتی گذرگاه‌­های شهری از خودرو، سلامتی شهروندان و کاهش آلایندگی هوا را به همراه دارد. با روش‌­های هوشمندسازی امکان بهره‌­برداری بهتر از ناوگان موجود فراهم می­‌شود که نتیجه اولیه آن صرفه­‌جویی سوخت خواهد بود.

امکان سیر ناوگان ریلی تا ۳ برابر وضعیت موجود در حمل و نقل برون‌شهری

وی در ادامه گفت: در بخش حمل و نقل برون­‌شهری نیز علاوه بر توسعه و نوسازی ناوگان جاده­‌ای، دریایی و هوایی، بایستی توسعه حمل و نقل ریلی را از مهم‌ترین اولویت­‌های کشور قلمداد نمود. در حال حاضر، حدود ۳ برابر ناوگان موجود، امکان سیر بر روی زیرساخت ریلی کشور وجود دارد. لازم به ذکر است در توسعه حمل و نقل ریلی، علاوه بر توسعه و نوسازی ناوگان (واگن و واگن­‌کِش (لکوموتیو))، توسعه زیرساخت و هوشمندسازی آن نیز بسیار ضرورت دارد و علاوه بر انتقال بار و مسافر از جاده به ریل و صرفه‌­جویی سوخت، باتوجه به جایگاه راهبردی کشور همچنین می­‌تواند ایران را به یک مسیر جابجایی جدی در بین­‌الملل تبدیل کند و ضمن بالابردن جایگاه بین­‌المللی و قدرت چانه‌­زنی ایران، درآمدهای سرشاری را از این مسیر نصیب کشور نماید.

امنیت انرژی در بخش حمل و نقل با متنوع‌­سازی سبد سوخت

دکتر حبیبی‌راد با اشاره به اثر تنوع سبد سوخت در امنیت انرژی در حمل و نقل افزود: یکی از مولفه‌های اصلی امنیت انرژی در هر کشور، متنوع بودن سبد سوخت آن کشور به طور کلی و به ویژه در بخش حمل و نقل است. سبد انرژی کنونی حمل و نقل کشور تنها شامل منابع فسیلی مانند بنزین، نفت‌­گاز (گازوئیل) و گاز است. حتی سامانه قطار شهری (مترو) نیز با اینکه از منبع انرژی الکتریکی استفاده می­‌نماید، اما عمده منابع تولیدی برق کشور نیز از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود. بنابراین حمل و نقل کشور از دیگر گونه‌­های سوخت همچون سوخت‌های زیستی، هیدروژن، برق و… تقریبا بی‌بهره است. متنوع بودن سبد سوخت حمل و نقل در کشور فشار را از بخش‌­های تولیدی خاص همچون نوع مشخصی از فرآورده­ نفتی به بخش­‌های بیشتری توزیع می­‌نماید و به جای آنکه توسعه سوخت در یک بخش استمرار پیدا کند، در شاخه‌های متنوع­‌تری ادامه می­‌یابد. همچنین علاوه بر کاهش آلایندگی و توسعه فناوری­‌های جدید سوختی، امنیت انرژی بالاتری را برای کشور به همراه دارد.

توسعه صنعتی، اشتغال و درآمد با متنوع سازی سبد انرژی کشور

وی در ادامه گفت: اگر به جای تمرکز سبد سوخت حمل و نقل کشور بر دو فرآورده اصلی بنزین و نفت­‌گاز، سوخت‌های دیگری همچون گونه­‌های مختلف گاز مانند CNG و LPG تا سوخت‌­های زیستی، انرژی­‌های تجدیدپذیر، هیدروژن و… استفاده شود، می‌تواند فرصت­‌های عظیم توسعه صنعتی، اشتغال، درآمدی و… را به همراه داشته باشد که نتیجه همه این موارد امنیت انرژی بیشتر و در نتیجه امنیت بالاتر کشور خواهد بود، که خود می­‌تواند عامل مهمی در ارتقای جایگاه بین‌­المللی کشور باشد.

انتهای پیام/ حمل و نقل