به گزارش خبرگزاری مهر، ۳ نسخه خطی نفیس «اللُهوف سید بن طاووس» موجود در گنجینه رضوی در دویست و یازدهمین برنامه سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در کتابخانه مرکزی حرم مطهر حضرت رضا (ع)، رونمایی شد.

این مراسم رونمایی صبح امروز و به مناسبت ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، با حضور جمعی از مدیران، کارشناسان و پژوهشگران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در محل اتاق کنفرانس کتابخانه مرکزی این آستان مقدس برگزار شد.

کتاب «اللُهوف علی قتلی الطُفوف»، یکی از کتاب‌های مهم و معروف با موضوع امام حسین (ع) و وقایع کربلا و عاشورا است که توسط رضی‌الدین علی بن موسی بن طاووس، از علمای مشهور شیعه در قرن هفتم هجری، در سه مسلک به نگارش درآمده است.

۱۷ نسخه خطی از کتاب اللهوف سید بن طاووس در مرکز نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که قدیمی‌ترین نسخه آن، نسخه خطی شماره ۱۵۷۴۲ است. این نسخه در تاریخ ۱۰۷۷ هجری قمری، توسط داود بن عبدعلی نجفی به خط نسخ در ۶۷ برگ، کتابت شده است.

دیگر نسخه کهن و نفیس اللهوف که در این مراسم رونمایی شد، اثری به شماره ۸۱۲۴ است. این نسخه به خط نسخ در ۳۸ برگ ۲۱ سطری، در قرن ۱۱ هجری قمری، نوشته شده است.

سومین نسخه قدیمی و باارزش اللهوف نیز نسخه خطی به شماره ۶۷۱۲ است که در ربیع‌الاول سال ۱۰۹۱، توسط محمدتقی بن فریدون بیک به خط نستعلیق در ۵۷ برگ کتابت و با جلدی از میشن، مجلد شده است.

وجه تمایز شهود و عقل

در این مراسم رونمایی، حجت‌الاسلام‌محمدحسن پاکدامن، پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی اظهار کرد: سید بن طاووس، کتاب لهوف را در دوران جوانی نوشته و شاید آن را بارها در طول عمر خود ویرایش کرده باشد.

پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به این که «لهوف» به معنای حسرت خورده و «طَف» نیز به معنای اندک است، گفت: او این کتاب را به اختصار نوشته و مطالب را در آن به‌صورت فشرده ذکر کرده تا مناسبت فرصت زائرانی باشد که به زیارت کربلا مشرف می‌شوند.

وی با تأکید بر ضرورت خواندن مقاتل به زبان عربی افزود: سید بن طاووس با تألیف کتاب لهوف، کار بزرگی انجام داده است، اما امروزه این اثر در برخی از جلسات، مورد نقد قرار گرفته و به آن ایراداتی وارد شده، به طور مثال، گفته می‌شود که سید بن طاووس در این اثر، داستان‌سرایی کرده است.

پاکدامن با اشاره به دو بحث «عقل» و «ورای عقل؛ شهود»، بیان کرد: در بحث عقل، مطلبی را از طریق علم می‌توان یاد گرفت، به نقطه مقصد رسید و نسبت به آن موضوع، مطلع و آگاه شد.

پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی افزود: شهود نیز ورای عقل و بالاتر از اطلاع‌یافتن است و فرد موضوعی را با اتصال قوای نفسانی قوی خود به عقل فعال، تحت سیطره خود در می‌آورد.

وی با خوانش بخشی از متن کتاب لهوف گفت: اگر فردی بر ورای عقل و شهود مسلط باشد و داده‌های سمعی و علمی و مقتلی بنویسد که مطالب آن در هیچ‌کدام از مقتل‌ها ذکر نشده باشد، آیا می‌توان گفت او دروغ نوشته است؟.

پاکدامن تصریح کرد: بنابراین، برخی از مطالب سید بن طاووس، برآمده از عالم شهود است که در هیچ‌کدام از مقاتل دیگر وجود ندارد، او برخی از مطالب را نیز تحلیل عقلی کرده و در آن‌ها به شهود نرسیده است.

پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در ادامه بیان کرد: در دوره معاصر، برخی افراد مطالبی را بر اساس ذوق خود در مقاتل ذکر کرده اندکه این امر آفتی برای مقاتل است و می‌تواند شیوه مقتل‌نگاری ما را متزلزل کند.

وی گفت: وقتی می‌خواهیم تراث حفظ شود، باید آن را بی‌پیرایه حفظ کنیم، در واقع، آنچه برآمده از ذوق است، تنها برای خود فرد ارزش دارد و نباید آن را در یک متن علمی وارد کرد.

پاکدامن خاطرنشان کرد: کتابخانه آستان قدس رضوی با شبکه‌سازی منسجم و ارتباط با سایر کتابخانه‌ها، باید علاوه بر حفظ چنین کتاب‌های نفیسی به‌عنوان سرمایه خود، به ردیابی و رصدگری دیگر نسخه‌های کتاب‌های گنجینه رضوی در خارج از مجموعه آستان قدس رضوی و حتی سایر کشورها بپردازد. در این راستا، ایجاد کارگروهی برای هر کدام از این نفایس خطی ضرورت دارد.