جوان آنلاین: زنان نیمی از بدنه جامعه را تشکیل می‌دهند؛ نیمه‌ای که می‌تواند اثرگذاری قابل توجهی روی نیمه دیگر، یعنی مردان داشته باشد. این مسئله به خصوص در مشارکت‌های سیاسی و انتخابات‌ها خودش را نشان می‌دهد چراکه بانوان نیمی از جمعیت رأی‌دهنده کشور را تشکیل می‌دهند و بی‌تردید نیمی از سبد آرای رئیس‌جمهور منتخب را به خود اختصاص داده‌اند؛ چه بانوانی که در خانه حضور دارند و چه بانوان فعال در جامعه. حالا با پایان انتخابات و انتخاب رئیس‌جمهور منتخب مردم، کار‌های برزمین‌مانده و مطالباتی در حوزه زنان وجود دارد که از دکتر مسعود پزشکیان انتظار می‌رود در راستای رفع این چالش‌ها قدم بردارد. به طور نمونه به نظر می‌رسد زنان متناسب با رشد تحصیلی از وضعیت شغلی مناسبی برخوردار نیستند، البته ترمیم این وضعیت در دولت شهید دکتر رئیسی کاملاً مشهود بود و شهید جمهور نگاه ویژه‌ای به زنان و عملکرد آن‌ها داشت. با وجود این پاره‌ای چالش‌ها همچنان پابرجاست. علاوه بر این انتظار می‌رود اقدامات انجام‌شده از سوی دولت سیزدهم در دولت چهاردهم پیگیری و تقویت شود. در کنار این‌ها چالش‌های دیگری هم وجود دارد که جامعه زنان به عنوان بدنه فعال جامعه از دولت چهاردهم انتظار دارند در راستای رفع این چالش‌ها قدم بردارد. در گفتگو با دکتر زینب اصغریان، فعال حوزه زنان مطالبات حوزه زنان از دولت چهاردهم را مورد واکاوی قرار داده‌ایم.
نقش بانوان را در پیروزی انقلاب و بعد از آن در بزنگاه‌های جمهوری اسلامی ایران طی ۴۷ سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
زنان تأثیرگذارترین افراد جامعه‌اند. پرورش‌دهنده و صیقل‌دهنده افراد برای رسیدن به تعالی در جامعه. در ادبیات رهبران انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارند که به تبع اهمیت جایگاه خود باید نقش‌آفرینی کنند. زنان در طول گذشت چهل‌واندی سال از پیروزی انقلاب اسلامی همیشه کف میدان بوده‌اند. از خط مقدم پیروزی مبارزه علیه طاغوت تا مبارزه پشت صحنه در هشت سال دفاع مقدس. حضرت امام (ره) برای ارسال پیام مهم خود به گورباچف یک بانوی مبارز را به همراه هیئت دیپلماتیک به مسکو اعزام کرد؛ بانویی که فرمانده سپاه در سه استان کشور بود؛ بانو مرضیه دباغ که سال‌های سال در زمان پهلوی در زندان‌های طاغوت به سر برد و بعد‌ها چند دوره نماینده مجلس نیز شد. در زمان تشکیل کارگروه خبرگان قانون اساسی نیز بانو منیره گرجی حضور داشت که باعث حذف جهت‌گیری‌های غلط علیه زنان شد. تجربه متفاوت جدی هم در این دوران داشته‌ایم؛ تجربه موفق دوران وزارت خانم دکتر وحید دستجردی به عنوان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که برگ درخشانی از حضور زنان در جایگاه‌های مدیریتی کلان است، اما رفته‌رفته زنان عمدتاً به آموزش در عرصه‌های مختلف روی آوردند و از عرصه‌های مدیریتی کلان بازماندند. تجربیات موفق زنان در نمایندگی مجلس نیز به صورت جدی تکرار نشد و درصد ناچیزی از کرسی‌های مجلس را به خود اختصاص داد.
دولت سیزدهم یکی از دولت‌های شاخص بعد از انقلاب بود. در این دولت چه اقداماتی در حوزه زنان و خانواده انجام شد؟
زمانی که دکتر رئیسی روی کار آمد، امید‌ها برای حضور اجتماعی زنان افزایش یافت و در عرصه‌های مختلف شاهد پررنگ‌ترشدن حضور زنان بودیم. تشکیل «کارگروه زنان و حقوق بشر»، برگزاری همایش بین‌المللی بانوی تأثیرگذار، ریاست ایران در کارگروه توانمندسازی اقتصادی زنان اتحادیه کشور‌های حاشیه اقیانوس هند (آیورا)، پیشنهاد ایده جنبش جهانی تعهد به خانواده و شبکه‌سازی از بانوان توانمند را می‌توان از مهم‌ترین دستاورد‌های دولت سیزدهم نام برد. این دستاورد‌ها عمدتاً با توجه به الگوی سوم زن مطرح شد و تلاش برای پررنگ‌سازی نقش زنان و توانمندسازی بانوان فرهیخته رقم خورد. ایده جنبش جهانی تعهد به خانواده از سوی شهید رئیسی در سازمان ملل مطرح شد. تلاش برای حل مشکلات اقتصادی در حوزه مسکن و سلامت و آسیب‌شناسی برای حل مشکلات زن و خانواده گام مؤثری محسوب می‌شود. تدوین لایحه تکلیف اشخاص فاقد هویت و تدوین لایحه معافیت زنان سرپرست خانوار و مادران عهده‌دار حضانت فرزند و حمایت از زنان سرپرست خانوار برگ دیگری از افتخارات این دولت برای خدمت به بانوان ایرانی است. اجرای سیاست‌های کلی نظام یعنی جوانی جمعیت نیز در این دولت پیگری شد. به رغم همه دستاورد‌های مهم و ارزشمند این دولت متأسفانه همچنان حضور جدی زنان در عرصه‌های مدیریتی رقم نخورد و ما شاهد حضور پررنگ زنان برای تصدی مسئولیت‌های کلان مدیریتی نبودیم.
از نگاه شما چه چالش‌هایی در حوزه زنان باقی مانده است و دولت چهاردهم باید در چه حوزه‌هایی چه اقداماتی داشته باشد؟
مهم‌ترین رویکرد‌های دولت چهاردهم باید در سه حوزه باشد:
۱. حوزه حل مشکلات در کف جامعه
۲. حوزه ارتقای زنان و توانمندسازی آنان
۳. توجه جدی به رویکرد‌های مدیریتی و استفاده بر اساس اصل شایسته‌سالاری و نه فمینیستی؛ و این اولویت‌ها در حوزه زنان و خانواده بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
اولویت‌ها بر اساس سه حوزه اصلی خانواده، جامعه و سطح کلان مدیریتی تنظیم شود و بر اساس نیاز و توانمندی در عرصه‌های داخلی و خارجی حضور جدی داشته باشیم.
با عنایت به آنچه در خصوص اولویت‌ها اشاره داشتید، در حال حاضر چه قوانین و لوایح نیمه‌کاره‌ای داریم که در دولت چهاردهم باید در اولویت رسیدگی و به سرانجام‌رساندن قرار گیرد؟
تعیین تکلیف جزئیات لایحه ارتقای امنیت اجتماعی زنان و تعیین تکلیف لایحه عفاف و حجاب از جمله اولویت‌هایی است که باید در دولت چهاردهم مورد توجه قرار گیرد. همچنین راه‌حل جدی برای حل مشکلات مبتلابه واقعی برای زنان اثرگذار در جامعه باید در پیش گرفته شود. قوانین زیادی در حمایت از زنان وجود دارد، اما تاکنون اجرا نشده است، مثلاً یک دانشجو یا استاد دانشگاه که مادر است باید به مهدکودک دسترسی داشته باشد که در بسیاری از موارد این امکان را ندارد و باعث آسیب جدی به خانواده خواهد شد.
در راستای اصلاح حفظ منافع ملی و ارائه الگوی زن مسلمان ایرانی در حوزه‌های بین‌المللی چطور؟
لازم است حضور جدی زنان در مجامع بین‌المللی و توجه به دیپلماسی زنان در دستور کار دولت قرار گیرد. بهتر است از سفرای زن یا نمایندگان زن در مجامع بین‌المللی استفاده شود تا بتوانیم به‌عینه توانمندی‌های علمی و دیپلماتیک زنان ایرانی را به رخ جهانیان بکشیم تا خط بطلانی باشد بر این مسئله که زنان ایرانی تحت فشار و محدودیت قرار دارند.
از نظر شما نقش دولت چهاردهم در حوزه زنان چه میزان تعیین‌کننده خواهد بود؟
اگر بخواهیم سوءاستفاده دشمن را درباره زنان ناکام بگذاریم، باید زنان را به صورت جدی مشارکت دهیم. زنان مسئله نیستند و خودشان راه‌حل مسئله هستند. فرهنگ‌سازی جدی در راستای معرفی زنان مؤثر و فرهیخته و شاخص به صورت جدی باید در دستور کار دولت چهاردهم قرار گیرد و از طرفی از مسائل رسانه‌ای و نقش زنان در رسانه نباید غفلت کرد. برای نمونه موفق حضور زنان در رسانه، می‌توان به برگزاری جشنواره بین‌المللی خورشید اشاره کرد.
مسئله جمعیت و فرزندآوری هم از موضوعاتی است که به شکل غیرمستقیم با حوزه زنان و خانواده گره خورده است. دولت چهاردهم در مسئله فرزندآوری و سیاست‌های مرتبط با آن باید چگونه عمل کند تا شاهد موفقیت آن باشیم؟
حمایت از فرزندآوری باید واقعی باشد. وعده‌وعید‌ها دردی را درمان نخواهد کرد. به نظر می‌رسد لازم است تمهیداتی برای بعد از دوران تولد اندیشیده شود. وعده‌وعید اهدای زمین و ماشین دردی را دوا نمی‌کند. در برخی کشور‌های غربی حمایت‌های مختلف اعم از پرستاری و مهدکودک و افزایش حقوق پدران و حتی پیشنهاد شغل بالاتر در دستور کار قرار گرفته است که به نظر می‌رسد مؤثر‌تر از طرح‌های کنونی است.
نظر شما