مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران عملکرد این مجموعه در سه سال فعالیت دولت سیزدهم را تشریح کرد.
به گزارش شانا به نقل از خبرگزاری صداوسیما، برنامه صف اول با حضور جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران، موضوع عملکرد صنعت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی را بررسی کرد.
یکی از مهمترین موضوعهایی که شاید مطرح شود این است که طی سه سال گذشته در حوزه پالایش و پخش فرآوردههای نفتی چه اقدامهایی انجام شد، چه راهبردهایی تدبیر کردید و اکنون وضعیت در این حوزه چگونه است؟
زمانی که ما وارد مجموعه شدیم، با شیوع ویروس کرونا روبهرو بودیم، مصرف سوخت کشور بسیار پایین بود، از سوی دیگر دولت گذشته تعهداتی ایجاد کرده بود، شاید نزدیک ۱۱ میلیون بشکه بنزین تعهد ایجاد شده بود. مبالغ بخشی از تعهدها را هم گرفته و در خزانه هزینه شده بود.
برای صادرات؟
برای صادرات، یعنی تعهد شده بود با قیمت ثابتی بدون اینکه محموله تحویل شود، بخشی از محموله هم صادر شده بود، اما منابع آن وصول نشده بود، هنوز هم این مشکل است؛ نزدیک ۳۸۵ میلیون دلار منابع وصول نشده بود و به اشخاص واسطه صادر شده بود، این افراد مراجعه میکردند و نزدیک ۲۴ تا ۲۵ شرکت بودند، اینها را باید تعیینتکلیف و رفع تعهد میکردیم. قیمتها هم خیلی نازل بود شاید بشکهای ۸ تا ۲۸ دلار صادر شده بود، اما باید بشکهای ۵۵ تا ۶۰ دلار این تعهدها را میدادیم، چون این مبالغ را دریافت کرده بودند. مبالغ هم به حسابهای شرکت نبود، اینها به خزانه واریز و مصرف شده بود.
شرایط بهگونهای بود که بخشی هم از مخازن مصرف شده بود. ما هم با ایام زمستان روبهرو بودیم، بیشک باید بخش ذخیرهسازی را یک مقدار توسعه میدادیم، از آن سو با خرابکاری علیه سامانه سوخت روبهرو شدیم، در ابتدای ورود به مجموعه، مشکل هک سامانه سوخت بود، چون به پشتیبانی سامانه توجه نشده بود؛ قشر زیادی از مردم مشکل کارت سوخت داشتند که نزدیک یک تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را شامل میشدند.
به صورت رسمی معمولاً کارت کنار گذاشته شده بود؟
یکسری افراد تقاضا داشتند که عملاً متقاضی بودند صدور کارتشان انجام نشده بود، وقتی مراجعه کردیم به خزانه، دیدیم نزدیک ۹ هزار و ۲۰۰ کارت بیشتر موجودی نداریم و از یک طرف یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر متقاضی هستند.
ما نزدیک ۱۵ میلیون کارت را در سه نوبت تأمین کردیم. زمان تحویل کارت به مردم، یکی از پرسشهای مردم و درخواستها بود. با اقدامهایی که انجام شد، زمان را کوتاه کردیم، حتی یک سامانه درخواست را گذاشتیم که نیازی به مراجعه به پلیس ۱۰+ نباشد که زمان یک ماهه شد. اکنون نیر در بازه یک هفته کارت سوخت را به مردم تحویل میدهیم. همسو با این موضوع، یکی از تکالیفی در مجموعه، بحث تمرکز حسابها و شفافسازی بود. ما نزدیک ۸۰۰ حساب یک طرفه و دو طرفه داشتیم. اینها از سال ۱۳۹۷ تکلیف شده بود ولی کسی اقدام نکرده بود، این حسابها را حساب واحد خزانه و همه را متمرکز کردیم.
یعنی اکنون یک واحد حساب خزانه داریم؟
بله، در واحد خزانه است؛ مستقیم بانک مرکزی است. ما حسابی غیر از حساب خزانه دیگر نداریم، یعنی همه حسابها و فروشهای را شامل میشد، ما ۳۷ تا ۳۸ منطقه و ۲۳۲ ناحیه داریم، اینها فروش را در همه مناطق انجام میشد، نیاز بود بیاید حساب متمرکز شود؛ یک چالشی حوزه نرمافزاری مجموعه بانک مرکزی داشت، با هماهنگیهایی که انجام شد، همکاران ما در بخش آیتی کمک کردند این حسابها در یک بازه زمانی شش ماهه که از سال ۹۷ مانده بود، متمرکز کردند و شفافسازی در این بخش انجام شد. یکی از موضوعهای دیگر؛ در بخش و حوزه تأمین کالا مشکل داشتیم. اکثر کارتخوانها دچار مشکل بودند و خرابی کارتخوانها بالا بود.
شرکتهای پشتیبان فعال و کارتخوانها عملاً با توجه به شرکتهای دانشبنیان بومی شدند، اکنون یک سامانه جیتیاس هم گذاشتیم که مرتب پایش میشود. خرابیها از ۴۵درصد به زیر ۵درصد آمد. این اقدامها که در این بخش در آن زمان انجام شد. همچنین تلاش کردیم که مشکل خاموشی را حل کنیم، در آن زمستان ۱۸ میلیارد سوخت برای نیروگاهها دادیم، رشد مصارف یکدفعه صعودی شد؛ روزانه ۷۵ میلیون لیتر مصرف سوخت بود که این عدد به ۹۴ میلیون لیتر و سال بعد به ۱۰۵ میلیون لیتر و حتی به ۱۱۸ میلیون لیتر رسید یعنی افزایش تصاعدی با همان زیرساختهای پیشین، یک اتفاقاتی هم افتاده بود که هرگونه توسعه را ممنوع کرده بودند، یعنی در بخش ایجاد ذخیره، مخازن و غیره. ما آن مصوبهها را اصلاح کردیم، عملاً طرحهای توسعه را در مجموعهها شکل دادیم.
این افزایش مصرف یا سیر صعودی ناشی از پایان شیوع ویروس کرونا نبود؟
بیشک در ۶ ماه نخست نزدیک به ۷۴ تا ۷۵ میلیون لیتر پیشرفت داشتیم، یک دفعه این عدد در ۶ ماه دوم که بحث کرونا حل شد، به ۸۴ و به ۹۴ میلیون لیتر رسید، یعنی تدریجاً. از یک طرف دیگر هم حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو به کشور اضافه میکردیم، این عملاً پنج تا شش میلیون لیتر افزایش مصرف روزانه سوخت در سطح کشور بود.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اکنون با آن شرایطی که در کشور است، تنها در بخش حمل و نقل روزانه حدود ۲۲۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل را جابهجا میکند، یعنی نزدیک به ۱۲۷ تا ۱۲۸ میلیون لیتر بنزین در حوزه حمل و نقل مصرف میشود یا ۸۴ تا ۸۵ میلیون لیتر در حوزه نفتگاز مصرف میکنیم. حدود ۲۰ میلیون لیتر هم سیانجی مصرف میشود.
یکی از موضوعهای اولیه بحث انضباط مالی بود، بحث عمل به تعهداتی که پیشفروش شده بود، بعد شما باید در این دولت آنها را پرداخت میکردید و صادرات میکردید، یکی از بحثهایی که فرمودید، مربوط به ناوگانی که حمل و نقل است، الان وضعیت آن چطور است؟
در بخش ناوگان هم نیاز بود ترمیم انجام دهیم، در آن شرایط ما ۱۵۰۰ ناوگان را اضافه کردیم، همچنین سیاست الگوی حمل و نقل را عوض کردیم. نگاهمان این بود که ما ۱۰درصد الگوی حمل را از مجموع حوزه نفتکش و جادهپیما به خط لوله منتقل کنیم. اکنون نزدیک ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله داریم، حدود ۴۶۰ کیلومتر هم آماده بهرهبرداری است. حدوداً ۱۰۳ میلیارد لیتر سوخت با الگوی حمل جادهای استفاده میکنیم، این عدد خیلی بالاست، بنابراین یک شعاع ۱۲۰ تا ۱۳۰ کیلومتری در حال جابهجایی این حجم سوخت هستند. ضرورت داشت این شعاع را کوتاه کنیم. از یک طرف برای این که دسترسی مردم به حوزه حمل و نقل باشد.
ایران کشور پهناوری از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب است، میتوانیمبا برخی از کشورهای همسایه که این توانمندی را دارند، به صورت تهاتر سوآپ کنیم؟
ما در گذشته این برنامه را داشتیم. برای سوآپ یک ظرفیتی در نکا داریم، آنجا ظرفیت ۵۰۰ هزار بشکهای وجود دارد. در گام نخست ۳۰۰ هزار بشکه در آنجا ظرفیت انتقال است، از طرف دیگر نزدیک ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه ظرفیت ذخیرهسازی در گذشته انجام شده، یک زمانی ما هم از حوزه ترکمنستان استفاده میکردیم؛ الان هم برنامه داریم. حوزه ماخاچکالا باز حمل دریایی را داشتیم و یک مقدار روابط گذشته، چون روی دیپلماسیها خیلی با کشورهای همجوار مناسب نبوده، این شرایط به هم خورد، این دولت بهتازگی اقدامهایی انجام داد؛ بهویژه توجهی که به همسایگان کرد، ما توانستیم این روابط را ترمیم کنیم و بتوانیم در حوزه جابهجایی سوخت، به نوعی سوآپ از بالا و تحویل در جنوب را انجام دهیم.
در همین شرایط هم بود که ما زیرساختهایی در شمال کشور ایجاد میکنیم، از یک طرف دیگر حوزه شمال ما مثلاً انبار چالوس، مجموعه رشت ما خطوط لوله دارند که بتوانیم از حمل دریایی مسیر انتقال را انجام دهیم. در شرایطی که ترددها در حوزه شمال بالاست، عملاً بتوانیم این تسهیل و سوخترسانی را انجام دهیم.
یکی از موضوعاتی که همواره محل مناقشه است؛ حجم مصرف بنزین در داخل کشور است که برخی برآوردها نشان میدهد که بهطور تقریبی نسبت به آن حد نصابی که دنیا مصرف میشود، دو تا سه برابر است، این ناشی از چیست؟ چرا مصرف سوخت کشور ما این قدر زیاد است؟
چند نکته در این بخش وجود دارد، مصرف بنزین در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۳۷.۷ میلیارد لیتر بود، ۱۴۰۱ این عدد به ۳۸.۳ میلیارد لیتر و در ۱۴۰۲ به ۴۲.۳ میلیارد لیتر رسید. برای امسال پیشبینی ما حدود ۴۶ میلیارد لیتر است، یعنی تفاوت اینها یک عدد ۳۹ میلیون لیتری است و اگر ما نفتگاز و دیگر فرآوردهها را هم اضافه کنیم، یعنی ۴۱ میلیون لیتر در این بازه زمانی افزایش داشتیم. چه اتفاقی افتاده؟ تعداد ناوگان حملونقل کشور در حوزه سواری سبک بخش بنزینی و دیزلی؛ حدود ۳۱ میلیون لیتر است
( با مجموعه موتورسیکلتها که نگاه کنیم و غیره). پس نشان میدهد که خودروها فرسوده هستند و نیاز به نوسازی ناوگان را انجام دهیم. اسقاط خودروها؛ همان طور کع در سال ۸۶ انجام میدادیم، اتفاق بیفتد.
مصرف بنزین اکنون در بسیاری کشورها ۱۰۰ به چهار است اما ما ، ۱۴- ۱۰۰، ۱۵ – ۱۰۰ مصرف میکنیم، هر سال که یک میلیون خودرو را به کشور اضافه میکنیم، خودرویی هم از چرخه خارج نمیکنیم.
با این حال حدود پنج تا شش میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور اضافه کردن؛ یعنی همین پالایشگاه تهران که کنار ماست؛ روزانه ۶ میلیون لیتر بنزین تولید میکند، یعنی اگر پالایشگاهی در قد و قواره تهران بسازیم، نزدیک سه تا چهار میلیارد دلار باید سرمایهگذاری شود، آن هم در یک بازه زمانی سه تا چهار ساله که بتواند نیاز یک سال کشور را تأمین کند. پس نیاز است که حوزه بهینهسازی و مدیریت مصرف را توجه ویژهای داشته باشیم و از طرف دیگر هم روی ناوگان، هم اسقاط خودرو توجه شود و هم سبد سوخت را توسعه دهیم. نباید همیشه توجه به بنزین و خودروهای بنزینی باشد. بالأخره تکلیف قانون است، امسال در قانون بودجه آمده، بحث خودروهای هیبریدی، پایه برقی، حوزه سیانجی که یک زمانی توجه کردیم؛ نزدیک چهار میلیون دستگاه به ناوگان اضافه شد؛ اینها کمک کرد.
فرایند دوگانهسوزی اتفاق افتاد که هم تبدیل کارخانهای، هم تولید کارگاهی کمک کرد به این قضیه، نیاز است در این بخشها اقدام شود. ما در حوزه شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، بخش مدیریت مصرف سوخت را جدی گرفتیم؛ هم در سیاست غیرقیمتی هم هست. اقدامهایی هم بهتازگی انجام میدهیم، بالأخره شکاف قیمتی در داخل کشور با کشورهای همجوار بسیار بالاست.
ما گازوئیل داریم ۳۰۰ تومان، این شکاف قیمتی، خودش زمینهای برای قاچاق است؛ بنابراین در بخش حمل و نقل، باوجود اینکه تکلیفی از قانون ۹۳ و ۹۷ بوده، سامانه سپهتن و سیپاد، اجرا نشده بود، ما اکنون سامانه پیمایش برخط خودمان آمدیم طرح مپینگ را گذاشتیم، براساس این دیگر از ماه آینده هم در حوزه خودروهای سنگین اجرا میکنیم که در عمل خودرویی که فعالیت دارد، عملکرد دارد، بتواند سهمیه سوخت خود را دریافت کند و امیدواریم با همین اقدامها هم بتوانیم بخشی از حوزه مدیریت مصرف را انجام دهیم.
چگونگی ساخت پالایشگاههای فراسرزمینی و جذب اعتماد خارجیها
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران عملکرد این مجموعه در سه سال فعالیت دولت سیزدهم را تشریح کرد.
صاحبخبر -
∎
نظر شما