به گزارش ایسنا، مقتل به معنای قتلگاه و محل کشتن است و در عین حال اصطلاح «مقتل» در مورد کتاب‌هایی به کار می‌رود که یک حادثه خونین را شرح بدهد و منجر به قتل شخصیتی شده باشد و از آنجا که در میان سـر گذشت‌های قربانیان بزرگ تـاریخ، مـاجرای شهادت حضرت امام حسین(ع) و یارانش از دیگران غم انگیزتر و جانگدازتر بوده، این اصطلاح در نقل رویدادهای مربوط به مقتل آن حضرت منحصر شده است.
در گذشته جلسات مقتل خوانی، به معنای خواندن از روی کتاب‌های «مقتل» مرسوم بود و به همین خاطر نقل حوادث عاشورا تکیه به یک منبع مستند داشت چه خوب است اکنون نیز همان سنت از سر گرفته شود تا حوادث این ماجرای پراهمّیت، دقیقاً و بدون هیچ کم و کاستی نقل شود تا دستخوش تحریف نشود.
در ادامه چند مقتل معرفی می‌شود:
«مقتل الحسین (ع)» ابومخنف لوط بن یحیی ازدی با ترجمه حجت‌الله جودکی، انتشارات خیمه
ابومِخْنَف لوط‌بن‌یحیی أزدی غامدی (متوفی ۱۵۷ ق.) یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین گزارشگران واقعه‌ی عاشورا است. وی از شیعیان امامی کوفه و تاریخدان و سیره‌نویس بوده است
کتاب «مقتل الحسین» او از جمله‌ی مشهورترین منابع تاریخ عاشورا به حساب می‌آید. در گذر زمان، اصل این کتاب از بین رفته است. (گرچه کتاب‌هایی غیرمستند و آمیخته با تحریفات تاریخی فراوان با نام مقتل ابومخنف منتشر شده‌اند و در بازار موجود است.) تنها آنچه از آن مقتل ارزشمند قابل دسترسی است، روایت‌هایی است که به‌طور مستقیم ابوجعفر محمدبن‌جریر طبری (متوفی ۳۱۰ ق.) در کتاب تاریخ خود نقل کرده است و مجموعاً ۱۱۳ روایت کوتاه و بلند را شامل می‌شود.
مقتل الحسین علیه‌السلام متن عربی و ترجمه فارسی کتاب مقتل الحسین ابومخنف لوط بن یحیی ازدی است که به «نخستین مقتل مکتوب امام حسین» علیه‌السلام معروف است. در واقع، مترجم کتاب، حجت‌الله جودکی، مقتل الحسینِ ابومخنف را از کتاب تاریخ طبری استخراج و برای تصحیح آن از دیگر متون تاریخی نیز استفاده کرده است.
این کتاب حوادث منجر به حادثه‌ی عاشورا را از لحظه‌ی مرگ معاویه و جانشینی فرزندش یزید آغاز و تحلیل می‌کند؛ و سپس ماجرای عدم بیعت امام حسین علیه‌السلام و دعوت مردم کوفه و پیمان‌شکنی آنان و ماجرای حُر و دیگر وقایع تا اسارت اهل بیت و امام سجاد علیه‌السلام را بیان می‌کند.
«لهوف» نوشته علی‌بن‌موسی ابن طاووس با ترجمه ابوالحسن میرطالبی، انتشارات دلیل ما
این مقتل شامل چهار بخش یک مقدمه و سه مسلک است:
بخش اول مقدمه‌ی کتاب: که شامل مطالبی درباره‌ی مقام امام حسین علیه‌السلام، عظمت واقعه‌ی عاشورا و ثواب و ارزش گریه بر امام حسین علیه‌السلام است.
بخش دوم یا مسلک اول: از ابتدای تولد امام حسین علیه‌السلام و اشاره به روایات قدسی و روایات اهل‌بیت علیه‌السلام به قضایای کربلا شروع می‌شود و پس از نقل آنچه بر مسلم بن عقیل در کوفه گذشت با ورود امام حسین علیه‌السلام به صحرای کربلا پایان می‌گیرد.
بخش سوم یا مسلک دوم: گزارشی از شرح نبرد و چگونگی شهادت اصحاب امام حسین علیه‌السلام تا وقایع ظهر عاشورا و شهادت آن حضرت است.
بخش چهارم یا مسلک سوم: از ماجرای عصر عاشورا و اسارت اهل‌بیت علیه‌السلام شروع می‌شود و تا بازگشت به مدینه و شرح احوال امام سجاد علیه‌السلام است.
از لهوف ترجمه‌های بسیاری به زبان فارسی شده برخی از ترجمه‌ها هم منظوم است.
«مقتل سیدالشهداء: قمقام زخّار و صمصام بتّار» نوشته فرهاد میرزا قاجار، بازنویسی و تحقیق ابوالفضل هادی‌منش، نشر جمال
«قمقام زخّار و صمصام بتّار» به معنی دریای آکنده و شمشیر برنده است، مقتلی فارسی نوشته معتمدالدوله، فرهاد میرزا پسر عباس میرزا ولی‌عهد فتحعلی شاه قاجار. این کتاب «قمقام زخّار و صمصام بتّار» به تفصیل به شرح احوال امام حسین(ع) اعم از بیان حوادث و وقایع زمان تولد تا شهادت حضرت پرداخته و در سال ۱۳۰۳ قمری نگارش یافته است.
نویسنده با نثر خاص دوره قاجار به قرائت روایی و تاریخی واقعه کربلا پرداخته است. فرهاد میرزا در نگارش این اثر، تلاش کرده از منابع معتبر شیعه و سنی بهره ببرد و از اشعار و تمثیل‌های فارسی و عربی نیز استفاده کرده است. او در برخی موارد، به نقد تاریخی هم پرداخته و جریاناتی مانند قیام توابین و مختار را به‌طور مفصل آورده است.
این کتاب یکی از پرآوازه‌ترین کتاب‌های تألیفی در قرون اخیر است که از آن با عنوان «مقتلی کامل و شایسته و معتبر» تعبیر کرده‌اند.
«مقتل الکرام» نوشته بهاءالدین قهرمانی‌نژاد شائق، شرکت چاپ و نشر بین الملل
در این کتاب به تحلیل ابعاد شخصیتی یاران و یاوران امام حسین (ع) پرداخته می‌شود. این بررسی به تفکیک حضور صورت گرفته است.
این کتاب شامل پنج فصل است: نویسنده در فصل نخست، به بررسی مفاهیم نظری، اصطلاحات و منبع شناسی پرداخته و فصل دوم به یاران امام حسین (علیه السلام) از اهل بیت ایشان اختصاص دارد. در این فصل جزئیات مهمی از شهدا و اسرای اهل بیت (علیهم السلام) در کربلا مورد توجه قرار گرفته است.
فصل سوم کتاب به یاران آن حضرت از اصحاب پیامبر (صل الله علیه و آله) و امیرالمومنین (علیه السلام) که سابقه صحابگی رسول خاتم (صل الله علیه و آله) و وصی او را داشته اند، می پردازد. فصل چهارم درباره سایر یاران حضرت اعم از آنان که در مسیر مکه به کربلا و بعد از آن به وی پیوسته اند یا از قبل همراه ایشان بوده و یا از میان کوفیان و بصریان با وی همراه گشته اند. این فصل شامل معرفی و بررسی یاران امام از جمله مسلم ابن عقیل، هانی ابن عروه، قیس ابن مصهر صیداوی و عبدالله ابن یقطر نیز می شود که قبل از ماجرای عاشورا در کوفه به شهادت رسیدند.
فصل پنجم شامل یاران آن حضرت از بین شیرزنان دلاوری همچون زینب (سلام الله علیها) و عده ای دیگر همچون رباب (س) همسر امام می شود. توجه به این فصل به جهت اهمیت نقش بانوان و تکریم فوق العاده ایشان در قرآن و سیره پیامبر (صل الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) است. زنان شهیدی همچون ام وهب نیز در این زمینه مورد عنایت ویژه هستند.
«مقتل الحسین(ع) به روایت شیخ صدوق (قده): امام حسین(ع) و عاشورا از زبان معصومان(ع)» تألیف محمد صحتی سردرودی.
این اثر کوششی است در بازآفرینی مقتل الحسین شیخ صدوق با استفاده از آثار و احادیثی که در دیگر منابع آمده است.
این اثر مشتمل بر مقدمه مؤلف و نه فصل است. نویسنده در نگارش فصول کتاب ترتیب زمانی را لحاظ کرده است؛ وی ابتدا امام حسین در عصر پیامبر(ص) سپس شهادت آن حضرت و در ادامه وقایع پس از شهادت و دیگر مباحث مرتبط را مطرح کرده است.
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به تحریف‌های عاشورا چنین می‌نویسد: «آنچه عاشورا را تهدید می‌کند، تحریف‌های رایج و پذیرفتهشدهای است که پیوسته از همدیگر میزایند و تا آنجا ادامه می‌یابند که «مقتل مظلوم» را به نفع «مسند ظالم» مصادره میکنند که اگر چنان شود دیگر سخن از «شهید صادق و معصوم» درد هیچ مظلومی را دوا نخواهد کرد، بلکه خوشایند ریاکاران بوده و تنها ستمگران را به کار خواهد آمد»
انتهای پیام
نظر شما