وقتی راهی کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی یزد میشوی و به محله وقت وساعت میرسی از هر کسی بپرسی میداند خانه امام حسینی این روز‌ها غوغای حسینی برپاست.
چاووشی خوان با نغمه زیبای خود آوای حزین عشق سر می‌دهد و با خواندن اشعاری که حاکی از فرا رسیدن ماه ماتم و عزاست دل‌ها را دگرگون می‌کند و به غوغای درونی افراد دامن می‌زند.
اینکه یزد را حسینیه ایران می‌نامند، نقل این یکی دوسال و یکی دو دهه نیست، صحبت از صد‌ها سال عرض ارادت و ادب به محضر مقدس اباعبدالله الحسین (علیه السلام) است که نسل به نسل منتقل می‌شود و هر روز حرارتش در قلوب مومنین دارالعباده شعله‌ورتر می‌شود.
۱۹۳ سال روضه خوانی پیوسته و بدون وقفه در خانه تاریخی وقفی امام حسینی یزد
سند گواه بر این مدعا، خانه‌های امام‌حسینی در یزد است که برخی با قدمت ۲ قرن، توجه یزدی‌ها به عزاداری امام حسین (علیه السلام) را نشان می‌دهد. به سراغ یکی از خانه‌های امام‌حسینی یزد رفتیم تا مختصری از آن برای شما هم بازگو کنیم.
در محله بازار نو که با سنگ‌ریزه، فرش شده میگذاری و پس از چند پیچ و خم، عمارت خانه امام‌حسینی را میبینی که این روز‌ها رخت سیاه برتن کرده است.
درب چوبی قدیمی این خانه گواه حفظ اصالت معماری این خانه دارد وتابلوی بزرگ بر سر در ورودی خانه: «المالکُ مولانا سَیّدالشُّهداء رُوحی فِداه». جمله اول تابلو بعد از بسم الله هم خواندنی است: «وقف نمود حاج محمد لاری زمین و فرش و مس و خودش و آنچه دارد را بر اباعبدالله»
حسینی، مسئول دبیرخانه یزد حسینه ایران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: عزاداری در یزد بیش از هشتصد سال و روضه خوانی در استان پانصد سال قدمت دارد.
وی افزود: کثرت روضه‌ها در یزد به نحوی است که ۳۶۵ روز سال در یزد مراسم روضه خوانی برای اهل بیت علیهم السلام و بخصوص سید و سالار شهیدان برگزار می‌شود که اوج آن در ایام محرم و صفر است.
نقل شده که حاج محمد لاری از اهالی شهر لار در استان فارس، در عالم خواب سیدالشهداء را دیده و طبق دستوری که از حضرت می‌گیرد به یزد می‌آید و در مکان کنونی که آن زمان به محله «مخزن» معروف بوده، زمینی خریداری و در آن خانه‌ای بنا می‌کند که سه بخش دارد: خانه امام‌حسینی مخصوص عزاداری، خانه متولی که محل سکونت خادم است و آشپزخانه.
سال اتمام بنا، ۱۲۵۰ هجری قمری ثبت شده و از سال ۱۲۵۲ هجری قمری کامل شده و از همان سال عزاداری در آن شروع می‌شود که به عبارتی می‌شود ۱۹۳ سال قدمت و ۱۹۳ سال روضه‌خوانی اباعبدالله در خانه امام‌حسینی.
از ۱۹۳ سال پیش تاکنون، به طور پیوسته و بدون وقفه، هر سال از روز اول محرم تا ۱۴ روز و در ماه صفر از اربعین امام حسین (علیه‌السلام) تا ۱۲ روز روضه‌خوانی در این خانه برقرار است و میزبان عزاداران اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام). زمان روضه‌خوانی از حدود ۳ ساعت بعد از نماز ظهر و عصر شروع شده و با اقامه نماز مغرب و عشاء به اتمام می‌رسد.
خود خانه چند بخش از جمله چایخانه، حیاط، خیمه‌گاه و مسجد دارد. این خانه تعمیراتی نیز داشته است. مسجد آن حدود دو دهه قبل تعمیر شده و ورودی برادران نیز به شکل کنونی تغییر کرده است. اما قسمت خیمه‌گاه بدون هیچ تغییری مرمت و بازسازی شده است. سقف حیاط هم با سقف کاذبی پوشیده شده تا در گرما و سرما عزاداران اذیت نشوند.
در کتابی از قول مرحوم سید ابوالفضل سعیدی نقل شده که با اینکه روضه‌خوانی در زمان رضاشاه ممنوع بوده، اما عظمت عزاداری‌های خانه امام‌حسینی به گونه‌ای بوده که افسران و نظامیان سواره نظام ارتش از اصفهان اعزام می‌شده‌اند و در میان حضور ژاندارم‌ها عزاداری برپا می‌شده است. بعد‌ها که سخت‌گیری بیشتر شده، عزاداری در زیرزمین خانه امام‌حسینی به صورت غیررسمی ادامه داشته و در آن سال‌های سخت هم عزاداری این خانه قطع نشده است.
البته سال هاست که مراسم عزادری در حسینیه ایران به دو دوره محرم و صفر خلاصه نمی‌شودو در طول سال نیز مردم با حضور در این خانه مراسمات مذهبی و دعا و توسل برگزار می‌کنند به خصوص در شب‌های قدر ماه مبارک رمضان.
اما حضور هیئت‌های عزاداری در شب‌های تاسوعا و عاشورا در خانه امام‌حسینی حکایتی دیگر دارد. در این شب‌ها از عزاداران با چایی، قهوه و گاه شربت پذیرایی می‌شود. برخی حاجتمندان نیز برای بردن قهوه این خانه، ظرف‌هایی با خود می‌آورند تا برای بیمارشان شفا ببرند حاکی از اعتقاد مردم به این مراسم دارد.
در شب‌های هفتم تا دهم محرم، عدس پلو یا آبگوشت در آشپزخانه این مجموعه طبخ و بین مردم توزیع می‌شود. اما ناهار ظهر عاشورا است که حال و هوای دیگری دارد. روز عاشورا خانه امام‌حسینی میزبان هزاران نفر از عزاداران حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) است. صد‌ها کیلو برنج و گوشت و سایر اقلام مورد نیاز پذیرایی که توسط بانیان ارادتمند اهدا شده‌است، از چند شب قبل برای طبخ در آشپرخانه مجهز خانه امام‌حسینی آماده می‌شود.
صد‌ها جوان برای کمک به آشپز‌ها می‌آیند. جایی شنیدم که پذیرایی ظهر عاشورای خانه امام‌حسینی ساعت‌ها به طول می‌انجامد و تقریباً از ساعت ده صبح تا چهار بعد از ظهر صفی طولانی از مشتاقان و معتقدین به کرامت خانه امام‌حسینی تشکیل می‌شود که حاضرند ساعت‌ها روی پا بایستند و اندکی غذای تبرکی را برای خود و خانواده دریافت کنند.
روایت دیگر این است مرحوم حاج محمد لاری در عالم رویا به حرکت به سمت یزد و خرید قطعه زمینی در محل معلومی امر می‌شود و به او گفته می‌شود این قطعه زمین متعلق به دو یتیم است. وقتی به یزد می‌آید، سراغ محلی که خوابش را دیده می‌رود و متوجه می‌شود که رویای صادقه است و زمین متعلق به دو یتیم است. در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی زمین را خریده و طی مدت ۲ سال خانه‌ای را می‌سازد و از همان سال برگزاری مراسم روضه خوانی اباعبدالله (ع) را در آن شروع می‌کند.
در کتابی از قول مرحوم سید ابوالفضل سعیدی نوشته شده با اینکه روضه‌خوانی در زمان رضاشاه ممنوع بوده، اما عظمت عزاداری‌های خانه امام‌حسینی به گونه‌ای بوده که افسران و نظامیان سواره نظام ارتش از اصفهان اعزام می‌شده‌اند و در میان حضور ژاندارم‌ها عزاداری برپا می‌شده است، بعد‌ها که سخت‌گیری بیشتر شده، عزاداری در زیرزمین خانه امام‌حسینی به صورت غیررسمی ادامه داشته و در آن سال‌های سخت هم عزاداری در این خانه برگزار می‌شد.
سال اتمام خانه امام حسینی ۱۲۵۰ هجری قمری ثبت شده و از سال ۱۲۵۲ هجری قمری کامل شده و از همان سال عزاداری در آن شروع می‌شود که به عبارتی می‌شود ۱۸۳ سال قدمت و ۱۸۳ سال روضه‌خوانی اباعبدالله در خانه امام‌حسینی.
امام حسینی نام خانوادگی که بانی برای خود انتخاب کرد
به گفته نواده‌های مرحوم محمد لاری، جد آنها حاج محمد لاری از همان سال ساخت خانه فامیل خود را به امام‌حسینی تغییر داد و اکنون فامیل همه آنها امام‌حسینی است.
روضه خانه امام‌حسینی از همه جا شلوغ‌تر است و از نقاط مختلف برای عزاداری در این مکان می‌آیند و در روز عاشورا ۴.۵ تن برنج طبخ و بین ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر پخش می‌شود.
همچنین به برکت نام امام حسین (ع) و همچنین اخلاصی که خود واقف این خانه داشته، معجزات و کرامات زیادی در این مکان اتفاق افتاده است.
سنگ نوشته ورودی خانه امام حسینی
درب چوبی قدیمی این خانه گواه حفظ اصالت معماری این خانه دارد و یک سنگ نوشته‌ای بر سر در این خانه نصب شده که حاوی متن «المالکُ مولانا سَیّدالشُّهداء رُوحی فِداه». جمله اول تابلو بعد از بسم الله هم خواندنی است: «وقف نمود حاج محمد لاری زمین و فرش و مس و خودش و آنچه دارد را بر اباعبدالله».
معماری خانه امام حسینی
وارد خانه که می‌شود گرچه حیاط خانه وسعت چندانی ندارد، اما با کاشی‌کاری‌های زیبایی تزیین شده است حوض آب هم وسط حیاط است که احتمالاً برای روضه‌خوانی‌ها آن را آب می‌کند، ساختمان خود خانه دارای چند بخش از جمله چایخانه، حیاط، خیمه‌گاه و مسجد است.
مسجد آن حدود دو دهه قبل تعمیر شده و ورودی برادران نیز به شکل کنونی تغییر کرده است، اما قسمت خیمه‌گاه بدون هیچ تغییری مرمت و بازسازی شده است سقف حیاط هم با سقف کاذبی پوشیده شده که برای در امان ماندان عزاداران از گرما و سرما است.
حضور هیات‌های عزاداری در شب تاسوعا و عاشورا
همچنین برای ناهار ظهر عاشورا از چند شب قبل برای طبخ در آشپرخانه مجهز خانه امام‌حسینی توسط بانیان آماده می‌شود، صد‌ها جوان برای کمک به آشپز‌ها می‌آیند، پذیرایی ظهر عاشورای خانه امام‌حسینی ساعت‌ها به طول می‌انجامد و تقریباً از ساعت ۱۰ صبح تا چهار بعد از ظهر صفی طولانی از مشتاقان و معتقدین به کرامت خانه امام‌حسینی تشکیل می‌شود که حاضرند ساعت‌ها روی پا بایستند و اندکی غذای تبرکی را برای خود و خانواده دریافت کنند.
زمان برگزاری مراسم روضه خوانی
روضه‌خوانی در این خانه از ساعت ۱۴ بعد از ظهر و با اقامه نماز مغرب و عشاء به اتمام می‌رسد البته در طول سال مراسم رسمی مانند محرم و صفر برگزار نمی‌شود، اما مراسم ختم ویژه بانوان و یا دیگر مناسبت‌ها برپا می‌شود.
همچنین ضمن اینکه هزینه روضه‌ها از محل استیجاری‌های موقوفه، نذورات و کمک‌های خیرین تامین می‌شود.
ثبت ملی خانه امام حسینی
این بنا در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۷۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنیانگذار روضه خوانی‌های بزرگ یزد در زمان حکومت محمد تقی خان و مرجعیت آخوند ملا اسماعیل، میرزا سید سلیمان طباطبایی نائینی یزدی (حدود ۲۳۰ سال قبل) بوده است.
در روضه‌ها سعی می‌شود آنچه امام حسین عمل می‌کرد گفته شود. امام (ع) خیمه‌ای برپا کرد که تاهمیشه بماند، آن را به آتش کشیدند ولی دود آن به چشم خودشان رفت و آن خیمه جاوید و ماندگار شد.
همه اینها وجه تشابه خیمه کربلا با خیمه روضه‌های امروز است. دوستداران حسین (ع) از خیمه مولایشان فرمان و نیرو می‌گیرند، شیعیان برای سرکوبی و مقابله با دشمن فقط دعا نمی‌کنند، برای زنده نگه داشتن نام حسین (ع) فقط گریه نمی‌کنند، گریه ها و عزاداری‌ها نشانه ارادت و محبت به ساحت مقدس و والای حضرت سیدالشهداء (ع) است.
دشمنت کشت ولی نور تو خاموش نگشت
آری آن جلوه که فانی نشود نور خداست
نه بقا کرد ستمگر، نه به جا ماند ستم
ظالم از دست شد و پایه مظلوم به جاست
زنده را زنده نخوانند که مرگ از پی اوست
بلکه زنده است شهیدی که حیاتش ز قفاست
تو در اول، سر و جان باختی اندر ره عشق
تا بدانند خلایق که فنا شرط بقاست
نظر شما