جذاب‌ترین نکته درباره بازی‌های رایانه‌ای، آنلاین، موبایلی یا ویدیویی این است که کودک فقط به‌صورت فیزیکی با بازی تعامل ندارد؛ بلکه ارتباط روانی و هیجانی نیز برقرار می‌کند و ممکن است مدت‌ها ذهنش را درگیر کند و همین موضوع باعث ایجاد نگرانی‌هایی در والدین شده است و باعث می‌شود آنها به جای در نظر گرفتن نکات مثبت بازی‌ها، به خطرات بالقوه آنها توجه کنند. حتی همین مسائل باعث می‌شود والدین فراموش می‌کنند که بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی، تبدیل به یکی از بخش‌های اصلی زندگی کودکان و نوجوانان در دنیای مدرن شده و نمی‌توان آنها را از چنین بازی‌هایی منع کرد.

خبرگزاری ایکنا بنابه رسالت آموزشی خود نسبت به ارائه بسته‌های آموزشی برای خانواده‌ها در رابطه با موضوع «سواد بازی‌های دیجیتالی» اقدام کرده است تا والدین را با نسبت بازی‌های رایانه‌ای با تربیت رسانه‌ای فرزندان، اثرات و پیامد‌های آن و نقش والدین و مربیان در تربیت فرزندان در مواجهه با بازی‌های رایانه‌ای آشنا کند.  در این درس‌گفتار‌ها محسن رزاقی، پژوهشگر و مدرس سواد رسانه‌ای به بیان نکاتی مهم در موضوع یادشده می‌پردازد.

محسن رزاقی در قسمت هفتم به موضوع «نقش والدین» پرداخته است که مشروح آن را در ادامه مشاهده می‌کنید و می‌خوانید.

برای هر اقدامی که در تربیت رسانه‌ای انجام می‌دهیم، باید با آن رسانه آشنا باشیم. در چند قسمت گذشته، تلاش کردیم مخاطبان را با بازی‌های رایانه‌ای و ابعاد آن آشنا کنیم، چراکه اگر این رسانه را نشناسیم و ویژگی‌های آن را ندانیم، نمی‌توانیم اقدام لازم را برای تربیت فرزندانمان انجام دهیم. وقتی بحث آشنایی با بازی پیش می‌آید، بسیاری از والدین می‌ترسند و نگران می‌شوند. دلایل مختلفی هم دارد؛ بعضی از رسانه‌ها ممکن است به این ترس دامن بزنند. این ترس مانع از درک این رسانه‌ها و شناخت این بازی‌های به شیوه منصفانه می‌شود که نقاط ضعف و مزیت‌هایی دارند که باید نقاط خطر و حساسیت‌برانگیز آن را شناخت و به همین تناسب اگر نتوانم بازی را بشناسم، با فرزندم که اهل بازی است و آن جهان را تجربه کرده است، نمی‌توانم ارتباط بگیرم.

در رابطه با شناخت بازی‌ها تلاش کرده‌ایم در چندین قسمت سرنخ‌هایی را به مخاطبان ارائه دهیم. آگاهی والدین برای برداشتن هر گامی در مسیر تربیت رسانه‌ای بسیار مهم و حیاتی است و لازم است والدین دانش خود را در زمینه آشنایی با ژانر‌های بازی، پلتفرم‌های بازی و شیوه‌های خرید و فروشی که در بازی وجود دارد، افزایش دهند. اگر ژانر و سبک بازی‌ها و بازی‌های معروف را نشناسید، نمی‌توانید تشخیص دهید که فرزندتان چه قاعده و جهانی را تجربه می‌کند و یاد می‌گیرد. اگر شیوه‌های خرید را نشناسید، متوجه نمی‌شوید که احیاناً پول توجیبی که به فرزندتان می‌دهید، کجا صرف می‌شود یا اگر اساساً پول توجیبی به فرزندتان نمی‌دهید و پول اضافه‌ای در اختیارش قرار نمی‌دهید، پس چطور می‌تواند این بازی‌ها را خرید کند. در حالی که فرزندتان ممکن است با انجام بازی هزینه لازم برای بازی کردن را تأمین کند. برای همین دانش خود را بدون هراس افزایش دهید تا بتوانید نگاه منصفانه‌ای داشته باشید و موضوع برایتان روشن باشد تا بتوانید گام بعدی را بردارید.

بعضی‌ افراد از ما می‌پرسند که آیا ممکن است بازی‌های دیجیتال حذف شوند و ما می‌توانیم کاری کنیم که فرزندمان بازی نکند؟ پاسخ منفی است و بازی‌های دیجیتال مسیرشان را پرقدرت ادامه می‌دهند، به ویژه با ظهور مفاهیمی چون متاورس اهمیتشان افزایش پیدا کرده است و اساساً بازی دروازه‌ای برای ورود به آینده فناوری، اینترنت و فضای مجازی است. به همین دلیل باید هر چه زودتر خودمان را با این فضا آشنا کنیم و دانشمان را رشد دهیم و با این فضا آشنا شویم تا پیچ و خم کار دستمان بیاید و راحتتر بتوانیم برای آینده آماده شویم و فرزندانمان را برای آینده آماده کنیم.

خیلی اوقات والدین از بازی کردن فرزندانشان شکایت می‌کنند، اما وقتی موضوع را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این بازی به ویژگی بازیکن برمی‌گردد، یا به شرایط خانوادگی بازیکن مربوط می‌شود و لزوماً بازی مقصر نیست.

فرض کنید، شما به عنوان والدین بازیکن، درباره چالش‌های اقتصادی که خانوده دارد، در حضور فرزندتان صحبت کرده‌اید؛ طبیعی است که احتمال اینکه فرزندتان بخواهد برای کمک به خانواده درآمدزایی کند و استقلال مالی نسبی در این زمینه داشته باشد، افزیش یابد. یا نوجوانی که تمایل زیادی به دیده شدن، تأیید و تشویق دارد، ممکن است به سمت فعالیت‌هایی مثل استریمر شدن روی آورد. یکی دیگر از ویژگی‌های نوجوانان رفیق‌پرستی است، به دلیل اینکه بتواند با دوستانش در ارتباط باشد، ممکن است در یک بازی آنلاین حاضر شود، حتی اگر آن بازی را دوست نداشته باشد. چون علاقه‌مند به ارتباط با دوستان است و اهل آن بازی می‌شود و ساعت‌های زیادی را در آن بازی زندگی می‌کند. برای همین مهم است که شرایط را به صورت کامل مورد توجه قرار دهیم.

اگر یک مشاور و مشخصاً روانشناس و نه روانپزشک که دارو تجویز کند، به عنوان یک فرد سوم شخص بی‌طرف وجود داشته باشد و با شرایط بازی و بازیکن‌ها آشنا باشد، می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا این مسیر را طی کرده و هم خودشان و هم فرزندشان را رشد دهند. 

در ادامه درباره نقش والدین در تربیت رسانه‌ای بازی بیشتر صحبت می‌کنیم.