محمد بابایی‌زاده به اهمیت حمل و نقل ریلی در کشور اشاره کرد و گفت: در ایران احداث ۳۳ خط ریلی به طول بالغ بر ۹۴٠ کیلومتر برای ۱۰ شهر کشور مصوب شده است که در حال حاضر بیش از ۴۲٠ کیلومتر از این خطوط مصوب شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با ۲۵۷ ایستگاه مترو در ۱۵ خط به بهره‌برداری رسیده است و این ۱۵ خط مترویی در شهرهای تهران، مشهد، شیراز، تبریز، اصفهان و اخیرا به طور آزمایشی در کرج فعالیت می‌کند.

قراردادهای سازمان شهرداری‌ها با شرکت واگن‌سازی چینی

مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به قراردادهای سازمان شهرداری‌ها با شرکت چینی برای دریافت واگن مترو طی سال های گذشته، اظهار کرد: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور به عنوان کارفرمای قراردادی که پیش تر در سال ۱۳۸۷ با یک شرکت واگن‌سازی چینی برای تأمین ۳۱۵ دستگاه واگن متروی شهرهای تبریز، اصفهان و شیراز امضاء شده بود، تاکنون ۱۲۰ دستگاه واگن تحویل این سه شهر داده که منجر به افتتاح خطوط متروی تبریز و اصفهان و نیز پایدار شدن خط تازه گشایش یافته شیراز در اواسط دهه نود شد.

رفع موانع تضامین بانکی برای ورود تجهیزات واگن‌های مترو به کشور

به گفته وی، پس از انعقاد قرارداد ساخت ۳۱۵ واگن مترو با شرکت چینی، طراحی و تحویل واگن‌ها به سرعت آغاز شد؛ اما پس از ورود به مرحله تولید داخل با مشکلاتی چون تحریم‌های تضامین بانکی روبرو شدیم که طی این سال‌ها متوقف ماند و خوشبختانه طی دو سال اخیر با اهتمام وزیر کشور و تدابیر رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور در رفع موانع مذکور، دوباره فعال و تجهیزات مترو وارد ناوگان کشور شده تا تولید این واگن‌ها در شهر ابهر ادامه یابد که ان‌شاء الله امسال نیز قطارهای مترو به سه شهر شیراز، تبریز و اصفهان مجددا تحویل داده می‌شود.

بابایی‌زاده تأکید کرد: بیش از ۵۰ درصد از تعهدات مالی قرارداد ۳۱۵ واگن مترو محقق شده و در سال ۱۴٠۱ با عزم سلیمی رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور برای اجرای مصوبه بر زمین مانده از سال ۱۳۹۸ هیئت وزیران، الحاقیه این قرارداد نیز به میزان ۵٠ دستگاه جهت تأمین ناوگان متروی در حال بهره‌برداری قم منعقد شد. با اتمام طراحی این بخش از قراردادی که دیگر به سقف ۳۶۵ دستگاه رسیده، مراحل ساخت نخستین قطار برای تحویل به شهر قم نیز در آستانه آغاز شدن است که البته کمک‌های ارزشمند و مسبوق به سابقه سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی را می‌طلبد.

مصوبه شورای اقتصاد کشور برای تأمین ۲۰۰۰ واگن مترو

وی در ادامه به مصوبه شورای اقتصاد کشور برای تأمین ۲۰۰۰ واگن مترو اشاره کرد و افزود: با توجه به این‌که قیمت ساخت هر واگن مترو بیش از یک میلیون یورو است، شورای اقتصاد کشور مصوب کرد تا منابع لازم از محل سرمایه‌ گذاری خارجی (فاینانس بین‌المللی) تعریف شود. این در حالی است که به منظور تشکیل زنجیره تأمین ساخت داخل و انتقال تکنولوژی این واگن‌ها در بستر موجود، مدیر طرح تامین ۲۰۰۰ دستگاه واگن مصوب شورای اقتصاد، مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است تا از این طرح به عنوان یک فرصت طلایی برای ارتقای صنایع داخلی نیز استفاده شود.

بابایی زاده عنوان کرد: جای خرسندی است که بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته توسط سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تمام واگن سازان داخلی کشور مانند واگن سازی تهران، واگن پارس و ایریکو در تولید این واگن‌ها سهیم و نقش آفرین خواهند بود.

مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به دیگر قراردادهای این سازمان، یادآور شد: در سال ۱۳۹۵ سازمان شهرداری‌ها با مدیر طرح قراردادی امضا کرده و اسناد مناقصه را نوشتند که در این راستا ۱۹ شرکت داخلی و خارجی این اسناد را خریداری کرده و در نهایت در فاز نخست، برای ۶۳۰ دستگاه واگن متروی تهران مناقصه در سال ۱۳۹۶ برگزار شد.

فاز عملیاتی پنج ساله قرارداد تامین واگن مترو

به گفته وی، در این مناقصه یک کنسرسیوم چینی - ایرانی برای قطارهای هفت واگنه برنده مناقصه شدند و با توجه به فاینانس بودن آن، باید مراحل اداری آن در داخل و خارج کشور برای دریافت تأییدیه طی می شد که زمان زیادی برای دریافت این تأییدیه سپری شد. لکن با عزم جدی مجموعه وزارت کشور طی سه سال اخیر، در نهایت در دی‌ سال ۱۴۰۱ تأیید فاینانس قرارداد ۶۳۰ واگن تهران به سرانجام رسید و اعتبار اسنادی آن پس از تأمین منابع مالی پیش پرداخت، در سال ۱۴٠۲ گشایش یافت تا قرارداد بطور رسمی وارد فاز عملیاتی پنج ساله شود.

بابایی‌زاده با تأکید بر اینکه ۱۵ درصد پیش قرارداد واگن‌های مترو از محل قوانین بودجه سنواتی و کمک سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی جمهوری اسلامی و پیگیری کمک شهرداری تهران، در نهایت توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاریهای کشور تأمین شد، اظهار کرد: بانک عامل با تضامین حواله‌ای نفتی به شرکت واگن‌سازی تهران وام ارزی داد و شهرداری تهران هم برای کمک به این امر تضمین کرد که سود این تسهیلات را متقبل شود؛ البته وام با ضمانت سازمان شهرداری‌ها و حواله‌های نفتی پرداخت شده است، ضمن این‌که باید طراحی پایه واگن مترو را نیز تأیید می‌کردیم.

مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور ادامه داد: طبق برنامه زمان‌بندی شده از سال ۱۳۹۶ قرارداد ساخت ۶۳۰ واگن مترو از سوی شرکت چینی امضا شده و فعال شدن این قرارداد در دولت سیزدهم با همت وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور صورت گرفت.

وی به تعیین زمان شش ماهه برای بررسی و طراحی مدارک برای شروع تولیدات اشاره کرد و افزود: شش ماه برنامه زمان‌بندی شده برای طراحی‌ها و شروع تولید به چهار ماه کاهش پیدا کرد و از دی‌ سال گذشته که قراردادها فعال شد، شرکت واگن ساز مدارک طراحی را طی بازه‌ای دو ماهه تا اسفند سال گذشته در اختیار سازمان شهرداری‌ها قرارداد که در نهایت با تلاش فشرده و شبانه روزی تیم فنی کارفرما (از جمله خود بنده به عنوان یک کارشناس برق مترو) و دستگاه مشاور، در اردیبهشت‌ماه امسال فرایند بررسی اسناد طراحی پایه و تأیید آن توسط سازمان شهرداری‌ها به پایان رسیده و در نهایت ساخت اولین نمونه ظاهری واگن (ماک آپ) از سوی شرکت سازنده آغاز و تا یک هفته دیگر در کارخانه تمام می‌شود.

تأمین قطار از احداث خطوط مترو عقب‌تر است

به گفته مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، با مصوبه شورای اقتصاد نیاز بخش اعظمی از کشور در حوزه واگن‌های مترو حل می‌شود و تنها شهرهایی که در مورد واگن‌هایشان تعیین تکلیف نشده شهرهای اهواز، کرمانشاه و خط سه متروی مشهد است و دلیل آن هم در حال احداث بودن خطوط‌شان بوده که هنوز به سطح نیاز واگن نرسیدند، البته تأمین قطار از احداث خطوط مترو عقب‌تر بوده و با ورود واگن‌های متروی جدید از چین به کشور مشکلات واگن‌ها نیز حل خواهد شد.