روزی عظیم که با قرائت خطبه غدیر تکلیف آحاد جامعه اسلامی مشخص شد. سخن از غدیر است. روزی که دین کامل و نعمت تمام شد. بر اساس روایات، این روز فضیلت بسیاری دارد و باید واقعیت و آموزه‌های آن سینه به سینه و نسل به نسل، با عظمت‌تر از قبل منتقل شود تا حقیقت ولایت و امامت بلافصل علی(ع) برای همگان بازگو شود.

گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر ناصر رفیعی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس مذهبی در خصوص عید اهل ولایت است.

غدیر تنها یک روز نیست

دکتر رفیعی در ابتدا با اشاره به اهمیت دهه ولایت و امامت می‌گوید: این ایام که اوج آن عید غدیر است تنها به ده روز خلاصه نمی‌شود، بلکه تمام ماه ذی‌الحجه پربرکت است و بسیاری از مناسبت‌ها مرتبط با امیرالمؤمنین(ع) در این ماه واقع شده است. این ایام زمانی است که حضرت امیرالمومنین علی(ع) در حال رکوع انگشتر خود را به سائل داد و آیه إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعُونَ در همین رابطه نازل شد. بیست و پنجمین روز این ماه نیز روز نزول سوره «هل اتی» در مدح حضرت‌ علی و فاطمه و حسنین(ع) و به دنبال بخشیدن غذای افطاری به فقیر است. داستان اعطای فدک توسط پیامبر(ص) به حضرت زهرا(ص) نیز در این ماه بوده است. مباهله نیز در این ایام اتفاق افتاد که قرآن کریم امیرالمومنین(ع) را جان پیامبر(ص) معرفی کرده است. حدیث منزلت «أنتَ مِنّی بِمَنزلة هارون مِنْ مُوسی»، حدیثی از پیامبر(ص) که بر اساس آن علی بن ابی‌طالب(ع) نسبت به حضرت محمد(ص)، جایگاهی همچون جایگاه هارون به موسی را دارد و تأکید شده‌است که تفاوت بین رابطه موسی و هارون و رابطه علی(ع) و محمد(ص)، در نبود هیچ پیامبری بعد از محمد(ص) است، نیز در ماه ذی الحجه انجام شده است.

این کارشناس دینی یادآور می‌شود: مقام معظم رهبری نیز تأکید کرده‌اند که ذی‌الحجه، ماه ولایت است. اوج این ولایت نیز روز غدیر است. می‌دانیم که مسلمانان در فروع دین اختلافات اندکی دارند. همه قبول دارند که خدا خالق یکتاست و نماز هفده رکعت دارد و... مهمترین موضوع اختلافی موضوع ولایت و امامت است. تمام مسلمانان رخداد تاریخی عظیم غدیرخم که در آخرین سفر حج رسول الله(ص) اتفاق افتاد را قبول دارند و آن را به طرق مختلف روایت کرده‌اند. طبری مورخ مشهور اهل سنت حدیث غدیر را از هفتاد و پنج طریق روایت کرده و برای آن کتابی مستقل به اسم الولایه نوشته است. ابن عقده یکی دیگر از علمای معروف اهل سنت، حدیث غدیر را از صد و پنج طریق روایت کرده و برای آن کتابی مستقل قرار داده که آن را الموالات نام نهاده است. در این میان از نقش علامه امینی در پاسداشت غدیرخم نمی‌توان غافل بود.

پاس داری سنت حسنه جشن و اطعام در عید غدیر

این استاد حوزه و دانشگاه به احادیثی در بیان اهمیت غدیر اشاره کرده و اظهار می‌کند: عیداللّه الاکبر و عید آل محمد(ص)، عظیم‌ترین عید اسلامی بوده و بزرگداشت این روز برجسته و برتر لازم است. اعمال و ثواب‌های خاصی نیز برای آن در روایات آمده است. به طور نمونه در روایات بسیاری به اهمیت اطعام غدیر، هدیه دادن در این روز و... توصیه شده است. بر اساس آنچه در روایات داریم، برخی اعمال در این روز ضریب دارد. در روایات آمده است که ثواب عمل خیر در روز غدیر معادل ثواب هشتاد ماه است. «تحقیقاً که عمل در روز غدیر که هجدهم ماه ذی‌الحجه است معادل با عمل در هشتاد ماه است». در حدیث دیگری از امام صادق(ع) روایت شده است که «روزه گرفتن در روز غدیر خم، کفارۀ گناهان شصت ساله است». در بحارالانوار و در روایتی از امام رضا(ع)، حضرت در فضیلت اطعام روز غدیر فرموده است «کسی که مؤمنی را در روز غدیر غذا دهد، مانند فردی است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است». متاسفانه برخی از مناسبت‌های دینی مورد غفلت واقع شده‌اند، مانند سنت غذا دادن به افراد یا همان اطعام مؤمنین در روز غدیر که باید این سنت را احیا کنیم.

حجت‌الاسلام رفیعی با بیان روایات دیگری به اهمیت غدیر می‌پردازد. ایشان می‌گوید: در وسائل الشیعه در روایتی امام صادق(ع) می‌فرماید: «روز غدیرخم عید بزرگ خداست. خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.» یا در روایت دیگری امام هشتم(ع) بیان کرده است که غدیر در آسمان‌ها مشهورتر است. حضرت(ع) درباره اهمیت و بزرگی غدیر می‌فرماید: «روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین... اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه می‌کردند.» امام صادق(ع) نیز در خصوص اهمیت این روز می‏فرماید: روز عید غدیر در میان سه عید فطر و قربان‏ و جمعه، مانند درخشندگی ماه در میان‏ ستارگان است.

غدیر جشنی برای تمام مسلمانان

این سخنران دینی یادآور می‌شود: در بیان اهمیت این روز روایات بسیاری وارد شده است. بر همین اساس عید غدیر روز برطرف شدن غم‌های مؤمنین است. روزی که حضرت موسی(ع) بر ساحران غلبه کرد و خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل(ع) سرد و گلستان کرد. اثبات ولایت و امامت علی(ع) در این روز اتفاق افتاده که به واسطه آن، روز اکمال دین و رضایت پروردگار محسوب می‌شود. عید غدیر، روزی تلخ و ناگوار برای ابلیسی است که سوگند یاد کرده بود در مسیر صراط مستقیم خداوند مانع‌تراشی کند. این روز، روز نشر علم و روز مژده و بشارت و عید اکبر و روز استجابت دعا و روز موقف عظیم و روز پوشیدن جامه نیکو است. غدیر، روز شرط مشروط و زدودن غمها و گذشت از گناه شیعیان گناهکار امیر‏المؤمنین(ع) نیز می‌باشد.

دکتر رفیعی در پایان می‌گوید: غدیر روز بخشش و هدیه دادن است. امام رضا(ع) از پدران بزرگوارش نقل کرده است که امیرالمؤمنین (ع) فرمود نیکی کردن در روز عید غدیر، باعث زیاد شدن ثروت و طولانی شدن عمر است و مهربانی کردن به همدیگر، رحمت و رأفت خدا را به انسان جلب می‌کند. عطر زدن، لباس نو پوشیدن، اطعام، صله رحم و... برخی از کارهایی است که در عیدنوروز انجام می‌دهیم و باید در غدیر، جدی تر و پررنگ تر آنها را پیگیری کنیم. غدیر روزی است که خداوند یکی از نعمت‌های بزرگ خود که همان ولایت است را برای هدایت جهان بشریت ارزانی داشت و نعمت ولایت را به عنوان استمراربخش راه نبوت عرضه فرمود. به پاس این نعمت، همه را در این روز تکریم کنیم. تلاش کنیم در مساجد زیارت غدیر خوانده شود. همانند عید نوروز که همه جا حال و هوای عید دارد، باید برای غدیر نیز اینگونه باشد. هر کسی در هر موقعیتی که قرار دارد باید وظیفه خود را برای پاسداشت غدیر و بهتر برگزار کردن این جشن، انجام داده و چراغی در این راه روشن کند.