هجدهم ذی‌الحجه، روزی است که واقعه مهمی به وقوع پیوست. روزی که خداوند به پیامبر بزرگ اسلام(ص) دستور جانشینی حضرت علی(ع) را داد و درستی امر رسالت پیامبر(ص) را منوط به ابلاغ ولایت مولای متقیان به مسلمانان اعلام کرد و فرمود «من کنت مولاه فهذا علی مولاه». روزی عظیم که با قرائت خطبه غدیر، تکلیف آحاد جامعه اسلامی مشخص شد. سخن از غدیر است. روزی که دین، کامل و نعمت، تمام شد. بر اساس روایات، این روز فضیلت بسیاری دارد و باید واقعیت و آموزه‌های آن سینه به سینه و نسل به نسل، با عظمت‌تر از پیش منتقل شود تا حقیقت ولایت و امامت بلافصل علی(ع) برای همگان بازگو شود.
گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر ناصر رفیعی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس مذهبی در خصوص عید اهل ولایت است.
غدیر تنها یک روز نیست
دکتر رفیعی در ابتدا با اشاره به اهمیت دهه ولایت و امامت می‌گوید: این ایام که اوج آن عید غدیر است، تنها به 10روز خلاصه نمی‌شود، بلکه تمام ماه ذی‌الحجه پربرکت است و بسیاری از مناسبت‌های مرتبط با امیرالمؤمنین(ع) در این ماه واقع شده است. این ایام زمانی است که حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در حال رکوع انگشتر خود را به سائل داد و آیه «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعُونَ» در همین زمینه نازل شد. بیست و پنجمین روز این ماه نیز روز نزول سوره «هل اتی» در مدح حضرت علی و فاطمه و حسنین(ع) به دنبال بخشیدن غذای افطاری به فقیر است. داستان اعطای فدک توسط پیامبر(ص) به حضرت زهرا(س) نیز در این ماه بوده است. مباهله نیز در این ایام اتفاق افتاد که قرآن کریم امیرالمؤمنین(ع) را جان پیامبر(ص) معرفی کرده است. حدیث منزلت «أنتَ مِنّى بِمَنزلة هارون مِنْ مُوسی» نیز در ماه ذی‌الحجه نازل شده است؛ حدیثی از پیامبر(ص) که بر اساس آن علی بن ابی‌طالب(ع) نسبت به حضرت محمد(ص)، جایگاهی همچون جایگاه هارون به موسی دارد و تأکید شده تفاوت میان رابطه موسی و هارون و رابطه علی(ع) و محمد(ص)، در نبود هیچ پیامبری پس از محمد(ص) است. این کارشناس دینی یادآور می‌شود: رهبر معظم انقلاب نیز تأکید کرده‌اند ذی‌الحجه، ماه ولایت است. اوج این ولایت نیز روز غدیر است. می‌دانیم مسلمانان در فروع دین اختلافات اندکی دارند. همه قبول دارند خدا خالق یکتاست و نماز یومیه 17رکعت است و... مهم‌ترین موضوع اختلافی، موضوع ولایت و امامت است. تمام مسلمانان رخداد تاریخی عظیم غدیرخم كه در آخرین سفر حج رسول‌الله(ص) اتفاق افتاد را قبول دارند و آن را به طرق مختلف روایت کرده‌اند. طبری، مورخ مشهور اهل سنت، حدیث غدیر را از 75طریق روایت كرده و برای آن كتابی مستقل به اسم الولایه نوشته است. ابن‌عقده یکی دیگر از علمای معروف اهل سنت، حدیث غدیر را از 105طریق روایت كرده و برای آن كتابی مستقل قرار داده كه آن را الموالات نام نهاده است. در این میان از نقش علامه امینی در پاسداشت غدیرخم نمی‌توان غافل بود.
پاسداری سنت حسنه جشن و اطعام در عید غدیر
این استاد حوزه و دانشگاه به احادیثی در بیان اهمیت غدیر اشاره و اظهار می‌کند: عیدالله الاکبر و عید آل‌محمد(ع)، عظیم‌ترین عید اسلامی بوده و بزرگداشت این روز برجسته و برتر لازم است. اعمال و ثواب‌های خاصی نیز برای آن در روایات آمده است. به‌طور نمونه در روایات بسیاری به اهمیت اطعام غدیر، هدیه دادن در این روز و... توصیه شده است. بر اساس آنچه در روایات داریم، برخی اعمال در این روز ضریب دارد. در روایات آمده ثواب عمل خير در روز غدير معادل ثواب 80ماه است. «تحقيقاً كه عمل در روز غدير كه هجدهم ماه ذى‌الحجه است معادل با عمل در 80ماه است». در حديث ديگرى از امام صادق(ع) روایت شده: «روزه گرفتن در روز غدير خم، كفاره گناهان شصت ساله است». در بحارالانوار و در روایتی از امام رضا(ع)، حضرت در فضیلت اطعام روز غدیر فرموده است: «کسى که مؤمنى را در روز غدیر غذا دهد، مانند فردى است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است». متأسفانه برخی از مناسبت‌های دینی مورد غفلت واقع شده‌اند، مانند سنت غذا دادن به افراد یا همان اطعام مؤمنان در روز غدیر که باید این سنت را احیا کنیم.
حجت‌الاسلام رفیعی با بیان روایات دیگری به اهمیت غدیر می‌پردازد. ایشان می‌گوید: در وسائل‌الشیعه در روایتی امام صادق(ع) می‌فرماید: «روز غدیرخم عید بزرگ خداست. خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است» یا در روایت دیگری امام هشتم(ع) بیان کرده غدیر در آسمان‌ها مشهورتر است. حضرت(ع) درباره اهمیت و بزرگی غدیر می‌فرماید: «روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین... اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز 10بار با آنان مصافحه می‌کردند». امام صادق(ع) نیز در خصوص اهمیت این روز می‌فرماید: روز عید غدیر در میان سه عید فطر و قربان و جمعه، مانند درخشندگی ماه در میان ستارگان است.
غدیر، جشنی برای تمام مسلمانان
این سخنران دینی یادآور می‌شود: در بیان اهمیت این روز روایات بسیاری وارد شده است. بر همین اساس عید غدیر روز برطرف شدن غم‌هاى مؤمنان است. روزى که حضرت موسى(ع) بر ساحران غلبه و خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل(ع) سرد و گلستان کرد. اثبات ولایت و امامت علی(ع) در این روز اتفاق افتاده که به واسطه آن، روز اکمال دین و رضایت پروردگار محسوب می‌شود. عید غدیر، روزی تلخ و ناگوار برای ابلیسی است که سوگند یاد کرده بود در صراط مستقیم خداوند مانع‌تراشی کند. این روز، روز نشر علم و روز مژده و بشارت و عید اکبر و روز استجابت دعا و روز موقف عظیم و روز پوشیدن جامه نیکو است. غدیر، روز شرط مشروط و زدودن غم‌ها و گذشت از گناه شیعیان گناهکار امیرالمؤمنین(ع) نیز است. دکتر رفیعی در پایان می‌گوید: غدیر روز بخشش و هدیه دادن است. امام رضا(ع) از پدران بزرگوارش نقل کرده که
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: نیکی کردن در روز عید غدیر، سبب زیاد شدن ثروت و طولانی شدن عمر است و مهربانی کردن به همدیگر، رحمت و رأفت خدا را به انسان جلب می‌کند. عطر زدن، لباس نو پوشیدن، اطعام، صله رحم و... برخی از کارهایی است که در عید نوروز انجام می‌دهیم و باید در غدیر، جدی‌تر و پررنگ‌تر آن‌ها را پیگیری کنیم. غدیر روزی است که خداوند یکی از نعمت‌های بزرگ خود که همان ولایت است را برای هدایت بشریت ارزانی داشت و نعمت ولایت را به عنوان استمراربخش راه نبوت عرضه فرمود. به پاس این نعمت، همه را در این روز تکریم کنیم. تلاش کنیم در مساجد زیارت غدیر خوانده شود. همانند عید نوروز که همه جا حال و هوای عید دارد، باید برای غدیر نیز این‌گونه باشد. هر کسی در هر موقعیتی که قرار دارد باید وظیفه خود را برای پاسداشت غدیر و بهتر برگزار کردن این جشن، انجام داده و چراغی در این راه روشن کند.