دولت‌ها با جمع‌آوری این مبالغ از افراد و کسب‌وکارهای موجود در کشور، هزینه‌های خدمات عمومی را پوشش می‌دهند که به‌طورکلی در هر گروه از انواع مالیات برای به‌دست‌آوردن مبلغ مورد نظر رو‌ش خاصی به‌کار می‌رود.

آشنایی با انواع مالیات در ایران

در سیستم مالیاتی ایران، مبالغ دریافتی به‌عنوان مالیات به 2 دسته اصلی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند که هرکدام از آن‌ها نیز دارای زیرمجموعه‌های مختلفی هستند که بستگی به نوع عملکرد گروه مربوط دارد.

مبلغی که از درآمد افراد گرفته می‌شود و متناسب با میزان سرمایه آن‌ها محاسبه خواهد شد، یکی از نمونه‌های مالیات مستقیم به‌شمار می‌رود، این درحالی است که اعمال هزینه‌هایی روی قیمت نهایی کالا و خدمات به‌عنوان مالیات غیرمستقیم مد نظر قرار می‌گیرد.

مالیات عملکرد ( مالیات بر درآمد)

دارایی‌ها و درآمدهای اشخاص براساس قوانین کشور مشمول پرداخت مالیات می‌شوند که مسئولیت آن به‌صورت مستقیم بر عهده خود فرد حقیقی یا حقوقی قرار می‌گیرد.

براساس میزان سود افراد و کسب‌وکارها در دوره یک ساله، میزان مالیاتی که باید پرداخت کنند، مشخص می‌شود که به‌طور معمول با عنوان مالیات عملکرد نیز معروف است و برای محاسبه آن باید تمامی هزینه‌های مربوط به استهلاک، دستمزد و امور جاری در ابتدا کسر شوند.

برای هر گروه از اشخاص حقیقی و حقوقی معمولا مالیات عملکرد به‌صورت جداگانه و با درصدهای مختلفی تعیین می‌شود که براساس میزان درآمد آن‌ها بین 15 تا 25درصد متغیر است.

برای به‌دست‌آوردن مبلغ مالیات بر درآمد، شما باید در ابتدا مقدار سود خود را محاسبه کنید که در این حالت هزینه‌های کسب‌وکار از درآمد کسر می‌شود و با توجه به مقدار باقی‌مانده و براساس فرمول زیر، درصد مالیات را می‌پردازید:

میزان مالیات عملکرد (بر درآمد) ₌ نرخ پلکانی × سود حاصل

باید این را در نظر داشته باشید که مالیات بر درآمد، خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که در هرکدام از آن‌ها باید مطابق با قوانین کشوری، درصدی از حقوق یا سود به‌دست آمده در اختیار نهادهای دولتی قرار گیرد. این نوع مالیات گروه‌های زیر را در بر می‌گیرد.

مالیات بر درآمد املاک

این نوع مالیات بر درآمد به‌طور کلی شامل افرادی می‌شود که مالک املاک مسکونی و تجاری هستند و براساس قوانین موجود در کشور باید بخشی از سود به‌دست آمده از اجاره یا استهلاک را که معمولا در حدود 25درصد در نظر گرفته می‌شود، جدا کنند و برای مابقی آن مالیات بپردازند.

مالیات بر درآمد مشاغل

مالیات بر مشاغل معمولا به‌صورت مستقیم از درآمد مشاغل آزاد و حرفه‌هایی همچون کسبه بازاری، وکلا، خدمات پزشکی، بهره‌برداران معدن، تجار و مواردی از این قبیل برداشت می‌شود که باید گفت این مورد یکی از مهم‌ترین اجزای مالیات بر درآمد به‌شمار می‌رود.

مالیات بر درآمد حقوق

تمامی کارمندان در بخش دولتی، خصوصی و کارگران موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند که در هر دوره یک سال با توجه به حداقل حقوق دریافتی آن‌ها تعیین می‌شود.

در واقع افرادی که دستمزد آن‌ها بیشتر از حداقل حقوق دریافتی باشد، باید براساس قوانین کشور مبلغی را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند که این هزینه از حساب آن‌ها کسر می‌شود و در فیش حقوقی نیز قابل مشاهده خواهد بود.

مالیات بر درآمد اتفاقی

نکته حائز اهمیت در این نوع مالیات این است که افراد حتی درصورت برنده‌شدن جوایز یا دریافت اموال هدیه ازسوی شخص دیگری نیز موظف به پرداخت مالیات هستند و باید برای تمامی درآمدهای حاصل از این طریق، مبلغی را پرداخت کنند.

مالیات بر دارایی، نوعی مالیات مستقیم

یکی دیگر از انواع مالیات مستقیم، روی دارایی افراد اعمال می‌شود که در این حالت تمامی اموال و ثروت فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد که یکی از رایج‌ترین موارد مربوط به ارث است.

در واقع زمانی که فردی فوت می‌کند، بخشی از مبلغ کل دارایی‌های او به‌عنوان مالیات در اختیار دولت قرار می‌گیرد که وارثان باید مراحل اداری مورد نیاز برای این منظور را انجام دهند.

مالیات حق تمبر نیز یکی از زیرمجموعه‌های دارایی به‌شمار می‌رود که نشان‌دهنده هزینه‌ای است که فرد باید در ازای باطل‌کردن یا الصاق تمبر روی برخی از مدارک و اسناد خود، به دولت پرداخت کند.

شناخت انواع مختلف مالیات غیرمستقیم

نوع دیگری از مالیات که به‌صورت غیرمستقیم توسط دولت گرفته می‌شود نیز زیرمجموعه‌های مختص به خود را دارد که مهم‌ترین موارد در 3 گروه زیر قرار می‌گیرند:

• مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی: این مورد گاهی با عنوان مالیات بر صادرات و واردات نیز شناخته می‌شود که براساس ویژگی‌های مربوط به کالا و قیمت‌گذاری آن تعیین خواهد شد و یکی از روش‌های مهم برای درآمدزایی کشور به‌شمار می‌رود.
• مالیات بر ارزش افزوده: به تفاوت بین ارزش مصرفی یک کالا با مقدار مبالغ لازم برای تهیه مواد اولیه و مراحل اجرایی جهت تولید آن، ارزش افزوده می‌گویند که به‌طور معمول پرداخت مالیات مربوط به این بخش بر عهده مشتریانی است که به‌عنوان آخرین مصرف‌کننده در نظر گرفته می‌شوند.
• مالیات بر مصرف: برای برخی از کالاهایی که به‌صورت عمده توسط اشخاص خریداری می‌شوند، مالیات غیرمستقیم دیگری با عنوان مالیات بر مصرف از سوی دولت دریافت می‌شود که مربوط به اجناسی مانند آرایشی و بهداشتی، الکل طبی و صنعتی، خاویار، سیگار، خودرو، لوازم‌خانگی، تلفن همراه و پوشاک است.

نرم‌افزار مالی سپیدار؛ راهکاری عالی برای محاسبه مالیات

یکی از مهم‌ترین فرآیندهایی که شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف باید در هر دوره انجام دهند، محاسبه میزان مالیات بر سود، درآمد و حقوق کارکنان است که نیاز به دقت و حساسیت زیادی دارد.

برای اینکه بتوانید خیلی راحت‌تر این کار را انجام دهید و ازطرفی سرعت و دقت خود را بالاتر ببرید، می‌توانید از نرم افزار مالی سپیدار کمک بگیرید که برای انجام حرفه‌ای امور حسابداری توسعه پیدا کرده است. این مجموعه با ارائه انواع نرم افزار مالی شرکتی، فرآیند محاسبه مالیات را برای شما آسان‌تر می‌کند.

جمع‌بندی

تمام افراد جامعه به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با پرداخت مالیات در ارتباط هستند که معمولا گروهی از مشاغل و اشخاص باید براساس صورت‌حساب‌های خود در هر دوره مالی، مبلغ مالیات را محاسبه کنند.

انواع مختلف مالیات‌هایی که افراد باید در ایران پرداخت کنند، شامل مالیات بر دارایی، درآمد، ارزش افزوده، مصرف، عوارض گمرکی و حقوق می‌شود که مبالغ آن‌ها توسط نهادهای دولتی برای خدمات عمومی صرف می‌شود.