یک حوزه تحقیقاتی رو به رشد نشان می‌دهد که با ورود به مرحله میانسالی از چهل سالگی به این سو مغز شروع به پیر شدن می‌کند. "جیل گلدشتاین" استاد روانپزشکی و پزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد توضیح می‌دهد که به طور میانگین زنان بالغ در آزمون‌های حافظه شفاهی بهتر از مردان عمل می‌کنند. با این وجود، این مزیت در طول یائسگی زنان کاهش می‌یابد. پروفسور گلدشتاین می‌گوید: "ما نشان داده ایم که برای زنان در اوایل میانسالی اهمیت سن باروری از سن تقویمی متمایز است در حالی که برای مردان در اوایل میانسالی این سن تقویمی است که باعث تغییرات حافظه می‌شود".

تغییرات مغز در دوران یائسگی

به گزارش فرارو به نقل از دیلی تلگراف، پروفسور گلدشتاین توضیح می‌دهد که تاثیر هورمون‌های جنسی استروژن، پروژسترون و تستوسترون به اندام‌های تناسلی محدود نمی‌شود. او می‌گوید اگر متوجه می‌شوید که برداشتن کلید‌ها را هنگام بیرون رفتن از خانه فراموش کرده اید و یا فرزندان تان را با نام حیوان خانگی تان صدا می‌زنید در این باره می‌توانید استرادیول را سرزنش کرده و مقصر بدانید.

مه مغزی در دوران یائسگی شایع‌تر از گرگرفتگی

برای قرون متمادی به زنان خط مشی محدودی از یائسگی ارائه شده از جمله این برداشت که یائسگی صرفا ده ماه از آخرین قاعدگی یک زن به طول می‌انجامد و او را در گر گرفتگی و تعریق شبانه غرق می‌کند. دکتر "لوئیس نیوسان" متخصص یائسگی می‌گوید این یک برداشت کاملا ناکافی است. زمانی که دکتر نیوسان نزدیک به ۶۰۰۰ زن را مورد بررسی قرار داد شایع‌ترین علائم گزارش شده گرگرفتگی یا تعریق کلاسیک نبود بلکه علائم ناشی از مغز و سیستم عصبی بود از جمله مه مغزی، انرژی کم، مشکلات حافظه، مشکلات خواب، خلق و خوی پایین، میل جنسی کم، تحریک پذیری، انگیزه پایین، گریه، احساس عصبی بودن، تمرکز پایین، نوسانات خلقی و سردرد.

هم چنین این واقعیت وجود دارد که تغییرات هورمونی که منجر به یائسگی می‌شود سال‌ها پیش از آخرین دوره قاعدگی آغاز می‌شود. دکتر "لیزا موسکونی" عصب شناس، متخصص تغذیه می‌گوید:"یائسگی ساختار، عملکرد و حتی اتصالات مغز را به روش‌های نسبتا منحصربفردی تغییر می‌دهد".

او در سال ۲۰۲۱ میلادی متوجه شد که زنان می‌توانند کاهش ماده خاکستری بخشی از سلول‌های مغزی پردازش کننده اطلاعات در دوران اولیه یائسگی و حتی پیش از آن تجربه کنند. ماده سفید (بخشی که این سلول‌ها را به هم متصل می‌کنند) نیز کاهش می‌یابد همان طور که مصرف گلوکز مغز منبع سوخت اصلی سلول‌ها کاهش می‌یابد.

مغز مثبت بعد از یائسگی تغییر می‌کند

با توجه به آن چه گفته شد شاید دهه پس از یائسگی بسیار تاریک به نظر برسد. با این وجود، خوشبختانه خبر‌های بسیار بهتری وجود دارد. برخی از کاهش‌های شناسایی شده در مطالعه دکتر موسکونی موقتی بوده و وضعیت پس از یائسگی را معکوس می‌کند. او می‌افزاید: "یائسگی در واقع یک پروژه نوسازی مغز است. تمام آن نورون‌ها و اتصالات بین نورون‌ها که برای حمایت از تخمک گذاری و امکان بارداری مورد نیاز بودند دیگر مورد نیاز نیستند و می‌توان آن‌ها را دور انداخت. این موضوع باعث می‌شود تا مغز اصطلاحا لاغرتر شود. این وضعیت می‌تواند منجر به بروز برخی اشکالات شود، اما مزایایی نیز دارد".

دکتر موسکونی می‌گوید: "نتیجه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که کاهش نوسانات هورمونی پس از یائسگی می‌تواند به بهبود احساسی و احساس رضایت برای برخی از زنان منجر شود. در آن زمان آمیگدال مرکز عاطفی مغز می‌تواند نسبت به تجربیات منفی یا ناراحت کننده واکنش کمتری نشان دهد. در نتیجه، برخی از زنان گزارش می‌دهند که احساس آزادی بیشتر یا حس جدیدی از وضوح و تمرکز دارند".

کارشناسان به ما این اطمینان خاطر را می‌دهند که راه‌های زیادی برای عبور از دوران یائسگی با مغزی قدرتمند وجود دارد.

پروفسور گلدشتاین می‌گوید: "تمرین شناختی پر تلاش، تمرین فیزیکی پر تلاش و تماس اجتماعی این موارد سه نکته‌ای هستند که می‌توانند به حفظ مغز شما با افزایش سن کمک کنند. پس بدن و مغز خود را ورزش دهید و برای دوستان تان وقت بگذارید. این نسخه‌ای است که می‌توانید تاثیر یائسگی بر مغز را پشت سر بگذارید".

چگونه مغز دوره یائسگی خود را بهبود بخشیم؟

رژیم غذایی: بر رژیم غذایی مدیترانه‌ای غنی از اسید‌های چرب امگا ۳، میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی برای سلامت مغز اهمیت دارد. براساس تجزیه و تحلیلی انجام شده در سال ۲۰۲۱ میلادی قند خون بالا، دیابت، چربی شکم و سن قلب بیش‌تر از سن واقعی در میانسالی با کاهش قابل توجهی در زمان انجام یک کار ذهنی توسط زنان در یک دهه بعد همراه بود.

درمان جایگزینی هورمون: (HRT) تحقیقات دکتر موسکونی نشان می‌دهد که درمان جایگزینی هورمون با حجم ماده خاکستری بیش‌تر در زنان در دوران میانسالی مرتبط است. ماده خاکستری در سراسر سیستم عصبی جریان دارد و کلید حافظه، تصمیم گیری و احساسات است.

ورزش: فعالیت بدنی منظم از جمله تمرینات هوازی و مقاومتی می‌تواند عملکرد هورمونی، عملکرد شناختی و سلامت کلی مغز را بهبود بخشد. نشان داده شده که ورزش هوازی سطوح بالاتر پروتئین فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز (BDNF) را افزایش می‌دهد که با تغییرات مغزی کم‌تر در یائسگی مرتبط است.

فعال بودن از نظر شناختی: در فعالیت‌هایی شرکت کنید که مغز شما را به چالش می‌کشد مانند یادگیری یک زبان جدید، نواختن آلات موسیقی یا حل پازل.

خواب: هفت تا نه ساعت خواب با کیفیت در شب را هدف قرار دهید، زیرا خواب برای سلامت شناختی و تثبیت حافظه بسیار مهم است.

مدیریت استرس: تکنیک‌هایی مانند ذهن آگاهی، مدیتیشن یا یوگا می‌توانند استرس و اثرات منفی آن بر مغز را کاهش دهند.

معاینات پزشکی منظم: با پزشک خود برای مدیریت هر گونه شرایط پزشکی که می‌تواند بر سلامت مغز تاثیر بگذارد از بیماری قلبی گرفته تا دیابت و بیماری تیروئید کار کنید.

گزینه‌های دارویی: گزینه‌های هورمونی و غیر هورمونی را با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی در میان بگذارید.