زهرا رفیعی- روزنامه‌نگار

جوشش چشمه از تنه درخت یکی از پدیده‌های طبیعی جالب است که در برخی درختان، به‌ویژه درخت چنار، مشاهده می‌شود. این پدیده به‌طور عمومی به‌عنوان «چشمه‌درختی» شناخته می‌شود و بیانگر آن است که آب‌های زیرزمینی به‌صورت طبیعی از درون تنه درخت به بیرون می‌جوشند. سال‌هایی که بارش در ارتفاعات زیاد باشد در دامنه، درختانی را می‌توان دید که از درون‌شان چشمه‌ای بیرون می‌زند. این پدیده در ایران که کشوری خشک و نیمه‌بیابانی است بسیار نادر و جذاب است.

چرا چنار؟
چشمه‌درختی عمدتا زیر درخت چنار ظاهر می‌شود. درخت چنار به‌دلیل ساختار داخلی خاص و مقاومت در برابر شرایط محیطی سخت از درختانی است که این پدیده بیشتر در آن مشاهده می‌شود. چنار معمولا دارای ریشه‌های عمیق است و از آب‌های زیرزمینی به میزان قابل توجهی استفاده می‌کند. البته این پدیده هرازچندی در درخت توت 150ساله‌ای در کشور مونته‌نگرو هم ظاهر می‌شود.

فایده چشمه‌درختی چیست؟
جوشش چشمه از تنه درخت می‌تواند منبع آب برای حیوانات و پرندگان به‌خصوص در دوره‌های خشکسالی باشد.



دلایل جوشش چشمه درختی
منابع آبی زیرزمینی: یکی از دلایل اصلی جوشش چشمه از تنه درخت، وجود منابع آب زیرزمینی قوی در محدوده ریشه‌ درخت است. ریشه‌های درخت به‌طور طبیعی آب زیرزمینی را جذب می‌کند و اگر این آب زیاد باشد، با فشار به سمت بالا جابه‌جا می‌شود و از سوراخ‌ها یا ‌شکاف‌های موجود در تنه درخت به سطح خارجی منتقل می‌شود.
ساختار درخت: برخی درختان به‌دلیل ساختار داخلی قادر به ذخیره‌‌ آب در ساقه و تنه‌اند. در مواردی که ذخیره آب به حداکثر برسد، می‌تواند با فشار از تنه درخت یا زیر درخت بیرون بزند.
شرایط زمین‌شناسی: وجود شکاف و سوراخ در تنه درخت که به دلیل شرایط زمین‌شناسی ایجاد می‌شود می‌تواند باعث تجمیع آب درون تنه شود و سپس آن را به شکل چشمه بیرون بیاورد.