به گزارش خبرگزاری ایمنا از مازندران، وارد روستای درزی‌کلا که بشوید، تکاپوی خاصی را می‌بینید، تکاپوی هنرمندان با ذوق حصیربافی که جای پای هنرمندان این رشته از گذشته‌های دورتاکنون گذاشته‌اند، هنرمندانی که خود می‌گویند آموزه‌های خود را از قدیمی‌ها به ارث برده‌اند و حالا این هنر به وسیله‌ای برای امرار معاش آنها تبدیل شده است.

نزدیک به یک هشتم از جمعیت دو هزار و پانصد نفره این روستا که در بخش گتاب پایین بابل قرار دارد، به این حرفه و هنر اشتغال دارند، هنری که شما را چنان مجذوب خود می‌کند که زمانی که پا به این روستای خوش آب‌وهوا می‌گذارید دست خالی برنخواهید گشت و محصولی از این هنر را با خود به دیارتان خواهید آورد.

نام «درزی‌کلا» با ثبت شدن همین حرفه در فهرست ملی میراث فرهنگی کشور در سال ۱۴۰۱ مطرح شد، هنرمندان این دیار می‌گویند این حرفه از نیاکانمان به ما رسیده و نسل به نسل انتقال پیدا کرده است و امروزه نیز تمام تلاش‌مان را به کار می‌بریم تا این هنر به نسل آینده برد.

حصیربافی نیز مانند سایر هنرها سختی‌های خاص خودش را دارد، اما عشق و علاقه‌ای که در وجود مردم این آباد است، موجب شده است که کمتر به سختی آن فکر می‌کنند و لذت پایان کار آن و ایجاد هنری دستی که چشم هر ببیننده‌ای را به خود خیره می‌کند را با هیچ چیزی عوض نمی‌کنند.

حصیر بافی یا گالی بافی

درزی‌کلای آخوندی پایین بابل به نام حصیربافی یا «گالی بافی» زبان تبری مازندرانی معروف شده است آن هم به‌خاطر این‌که بعد از کشاورزی، روستاییان آن به این حرفه اشتغال دارند.

قدمت حصیربافی در این روستا به دو قرن بر می‌گردد و بعد از هنر سنگ‌تراشی که چندین قرن قدمت دارد، از قدیمی‌ترین هنرها در استان مازندران محسوب می‌شود، این هنر در گذشته، تنها در دو محصول زنبیل و سبد آن‌هم فقط برای رفع نیازشان خودشان خلاصه می‌شد، اما امروزه این هنر متنوع‌تر شده است.

زمانی که وارد روستای معروف درزی‌کلای پایین بابل می‌شوید، کارگاه‌هایی را می‌بیند که بانوان در آن با درایت، صبورانه و باظرافت با «گالی» یعنی یک نوع نی که در کناره‌های رودخانه‌های منتهی به دریای خزر رویش دارند، مشغول بافتن به هم هستند تا آن چیزی را که در ذهنشان هست، تولید کنند.

آنها ابتدا برای فراهم کردن نی‌ها، صبح زود راهی رودخانه‌های اطراف بابل یا حتی سایر شهرهای مازندران می‌شوند و پس از درو و دسته کردن، نی‌های سبز و تازه را به منزلشان می‌آورند تا مستقیم زیر نور خورشید قرار بدهند تا نی‌های سبز پس از ساعت‌ها زیر نور خورشید قرار گرفتن به رنگ طلایی سفید درآید و به شکلی صدای خش خش آن نیز به گوش هنرمند حصیرباف برسد.

گالی یا همان نی طلایی و خشک شده برای بافتن و شکل‌دهی یک هنر زیبا و خوش دست‌وبوی از رشته‌های صنایع‌دستی آماده می‌شود تا بعدها مورد خریداری علاقه‌مندان به این هنر قرار بگیرد.

مهر اصالت یونسکو بر حصیربافی درزی‌کلا

عاطفه شعبانی مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص برنامه ثبت روستاها و شهرها می‌گوید: این اقدام در ابتدا در شورای ثبت جهانی بررسی می‌شود، در این شورا شناسایی مناطق جغرافیایی صنایع با اشتغال پایدار براساس شاخص‌های جهانی انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه روستای درزی‌کلای آخوندی در رشته حصیربافی مقام نخست را در کشور دارد، می‌افزاید: برای حفظ و پایداری این رشته و مکان آن، شورای ثبت به منظور توسعه و گسترش این رشته تشکیل شد و دستورالعمل لازم در این ارتباط صادر شد.

شعبانی ادامه می‌دهد: در این شورا، ثبت ملی با حضور اعضای آن و بررسی تعداد صنعتگران، تعداد مجوز، تعداد اشتغال، میزان تولید، فروش داخلی و خارجی، زیرساخت‌های گردشگری، بهداشت و امنیت انجام می‌شود.

مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با اشاره به اینکه پس از داوری و نظر نهایی کار توسط وزیر میراث‌فرهنگی مورد تأیید قرار می‌گیرد، مطرح می‌کند: حصیربافی درزی‌کلا نیز در سال ۱۴۰۰ کمیته یا همان شورای راهبردی ثبت ملی با معرفی اعضای آن و حضور معاون میراث‌فرهنگی تشکیل شد و اسناد دفاعیه لازم این رشته دستور کار قرار گرفت.

وی با تاکید بر اینکه علاوه بر این روستا سه رشته صنایع‌دستی مازندران نیز جهت ثبت ملی مورد توجه قرار گرفت، می‌گوید: اکنون رشته جاجیم در آلاشت، گلیج بهشهر و سفال سلیم‌آباد تنکابن در کنار حصیربافی درزی‌کلای بابل در فهرست ثبت ملی کشور قرار گرفته است و به زودی این صنایع دستی نیز از مهر اصالت یونسکو برخوردار می‌شوند.

شعبانی از تشکیل دبیرخانه کمیته راهبردی ثبت ملی حصیربافی با حضور فرماندار بابل خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: هر ماه جلسه‌ای به منظور رفع مشکلات و رسیدگی به امور خواسته‌های هنرمندان در این روستا برگزار می‌شود که البته مهم‌ترین اهداف آن تولید با کیفیت و کمیت، ایجاد اشتغال پایدار، برندسازی بر اساس منطقه است.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون ۶۰ کارگاه تولیدی حصیربافی در روستای درزی‌کلا به طور رسمی ثبت شده است، اضافه می‌کنند: با توجه به بررسی‌های باستان‌شناسان قدمت آن هم‌زمان با سفال برمی‌گردد اگرچه هنوز پژوهش دقیقی برای این رشته در مازندران انجام نشد اما روستاییان درزی‌کلا سال‌های سال است که به هنر حصیربافی مشغول هستند.

ایجاد اشتغال ۳۰۰ نفر به طور مستقیم در درزی‌کلای

این مسئول از ایجاد اشتغال ۳۰۰ نفر به طور مستقیم و بیشتر از این تعداد غیرمستقیم خبر می‌دهد و می‌گوید: مهم‌ترین نکته قابل توجه این است که حصیربافان این استان از «گالی و واش» خالص و بدون رنگ برای کار خود استفاده می‌برند و برخلاف هنرمندان گیلانی بدون رنگ و هرگونه نقش و نگاری به تولید خالص انواع سبد، سفره، ظروف و زنبیل می‌پردازند.

وی ادامه می‌دهد: در این شورای راهبردی علاوه بر رفع نیازهای هنرمندان، دو موضوع بیمه و تخصیص اعتبار به منظور ارائه تسهیلات بانکی با سود کم‌بهره نیز مورد پیگیری قرار می‌گیرد تا آنچه خواسته به حق این هنرمندان است انجام شود، چرا که مطمئناً با رفع این خواسته‌ها موجب حفظ و پایداری این هنر چندین ساله استان مازندران و کشور حفظ می‌ماند.

به گزارش ایمنا، در روستای درزی‌کلای بابل تاکنون ۶۵ کارگاه به صورت رسمی ثبت شده است و ۵۰ کارگاه آن در دست صدور مجوز و ثبت میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی شهرستان بابل است، اما با وجود علاقه‌مندی و شیفتگی هنرمندان درزی‌کلایی‌ها و حتی قرار گرفتن نامشان در آثار فهرست ملی میراث کشور، آنها از برخی ناملایمات چون تحت پوشش قرار نگرفتن بیمه، پرداخت نشدن تسهیلات بانکی می‌نالند و گله‌مند از حمایت نشدن و نگران از دلسرد شدن اهالی این روستا بر ادامه روند حرفه حصیربافی هستند.

هنری که در سال ۹۷ برای به ثبت رسیدن آن در فهرست ملی تلاش شد، اکنون نگران کاهش عرضه و تولیدات هنرمندان چیره‌دست خود است، هنری که حصیرباف درزی‌کلایی صبح پس از طلوع خورشید درِ کارگاه خود را می‌گشاید و تا غروب آفتاب با اتمام یک زنبیل، سبد، سفره و چیزهای دیگر درِ آن می‌بندد.

گزارش از کبریا مقدس، خبرنگار ایمنا در مازندران