جوان آنلاین: پسرک از مدرسه به خانه آمد، با لحن سردی سلام کرد و به اتاقش رفت. در را بست و هر چه مادر صدایش کرد بی‌حوصله پاسخی سرسری داد و بعد از دقایقی هم اصلاً جوابی نداد. وقتی مادر به اتاقش رفت دید فرزندش بی‌حال روی تخت افتاده و انگار خوابش برده است. مدتی به این شکل سپری شد تا اینکه شبی مادر با همسرش درباره رفتار پسرشان صحبت کرد و از بی‌حوصلگی و بی‌اشت‌هایی او گله کرد. پدر حدس‌هایی زده بود، اما برای اینکه مادر نگران نشود حرفش را خورد و چیزی نگفت. فردای آن روز پدر قبل از آمدن پسرش به خانه آمد. پسرک بعد از تعطیلی مدرسه کمی با تأخیر وارد خانه شد. باز هم سلام سردی کرد و به اتاقش رفت. پدر پشت سر او وارد اتاق شد و از پسرک خواست علت این بی‌حوصلگی را بگوید. پسرک رنگ به رو نداشت. پدر مطمئن‌تر از اینکه آن اتفاقی که نباید افتاده است، با دستانی لرزان و عرقی سرد بر پیشانی، کیف پسرک را گشت، اما چیزی پیدا نکرد. لباس‌ها را زیر و رو کرد که ناگهان از جیب لباس یونیفرم مدرسه بسته کوچکی روی زمین افتاد، آن را برداشت و قبل از بازکردن بسته، پسرک پا به فرار گذاشت و از خانه بیرون رفت. این جرقه‌ای بود که نشان می‌داد آتش مواد مدتی است در جان پسرک روشن شده است و حالا آن‌ها هستند که باید این آتش را خاموش کنند، اما چگونه؟ پدر در ایام جست‌وجو برای یافتن پسرکش همینطور فکر می‌کرد که چه کوتاهی‌هایی داشته است و چه غفلت‌هایی. چه زمان‌هایی که باید می‌بوده، اما نبوده و چه زمان‌هایی که باید نبوده، اما بوده است. همینطور که با خودش کلنجار می‌رفت ناگهان به خودش آمد که دید مقابل کلانتری محل دستان پسرش در دستبند پلیس است. وقتی جویا شد، متوجه شد هم به جرم اعتیاد همه به جرم موادمخدر پسرش باید سال‌ها عمرش را در زندان سپری کند....
 
نوجوانی دورانی است که فرد گرایش بیشتری به رفتار‌های پرخطر از جمله گرایش به مصرف دخانیات، گرایش به مصرف موادمخدر، گرایش به خشونت، گرایش به سبک‌های زندگی نا به هنجار، تأثیرپذیری بیش از حد از فضا‌های مجازی و ترک تحصیل دارد. کارشناسان در این‌باره نظر‌های مختلفی دارند، اما در کل آن‌ها این عوامل را فردی و محیطی می‌دانند. آن‌ها عوامل فردی را شامل ویژگی‌های شخصیتی، وضعیت بهداشت روان و تاب‌آوری فرد، نگرش فرد نسبت به رفتار‌های پرخطر، وضعیت تحصیلی و عوامل ارثی می‌دانند و عوامل محیطی را شامل وضعیت روحی و روانی خانواده، وضعیت و شرایط مالی خانواده، شرایط و نوع‌دوستان و همسالان و محیط سکونت  دانش‌آموز می‌دانند. 
در عوامل فردی، مواردی مانند افسردگی، اضطراب، استرس، پرخاشگری، شکست‌های عاطفی، سوگ ناشی از طلاق والدین، ناکامی‌ها، کم‌توجهی، کمبود عاطفی و تحقیر‌ها یافت می‌شود که نوجوانان را به اعتیاد نزدیک می‌کند. 
در میان عوامل محیطی، خانواده مهم‌ترین علت اعتیاد نوجوان است، چراکه شخصیت نوجوان در آن شکل می‌گیرد و فرد با مشاهده رفتار‌های بزرگ‌تر‌ها و والدین از آنان تأثیر می‌پذیرد. بنابراین شرایط خانوادگی در گرایش نوجوانان به موادمخدر اثر زیادی دارد. اثر جدایی والدین، سابقه رفتار‌های پرخطر در خانواده، وجود فرد مبتلا به موادمخدر در خانواده و شیوه‌های نامناسب فرزندپروری می‌تواند به افزایش احتمال ابتلا به دخانیات و نهایتاً موادمخدر در میان نوجوانان 
منجر شود. 

اعتیاد نوجوانان ناشی از ناآگاهی والدین به سبک‌های والدگری است
امین حشمتی کارشناس ارشد مشاوره و روان درمانی کودک و نوجوان می‌گوید: گاهی والدین به خاطر غفلت‌هایی خیلی دیر متوجه اتفاق‌های ناخوشایندی که برای فرزندان‌شان افتاده است، می‌شوند. علت آن هم این است که نه تنها اعتیاد به دخانیات و موادمخدر، بلکه خیلی از مواد زیانبار دیگر ناشی از ناآگاهی والدین نسبت به سبک‌های والدگری است. معمولاً برای فرزندانی که والدین سخت‌گیر یا سهل‌گیری دارند، خطرات گوناگونی در کمین است که اعتیاد و دخانیات از جمله آنهاست. دلیل دیگری که مطمئناً بی‌تأثیر نیست، این است که برخی والدین در موضوع دخانیات مصداق ضرب‌المثل «رطب خورده منع رطب می‌کند» هستند. در واقع خودشان به استعمال دخانیات می‌پردازند، اما فرزندشان را نسبت به چنین چیزی منع می‌کنند، پس هم الگوی نامناسبی برای فرزندشان هستند و هم زمینه لجبازی او را فراهم می‌کنند. 

والدین باید رفتاری متعادل، اما مقتدرانه داشته باشند
حشمتی درباره رفتار صحیح و تربیتی والدین با این دسته از نوجوانان می‌افزاید: در وضعیتی که فرزند به سیگار یا مواد روی آورده است، والدین باید به جای اینکه هیجانات خود را به صورت کنترل نشده ابراز کنند و برخورد تند یا کنترل‌گری مفرط با فرزندشان داشته باشند، یک بازنگری عمیق در سبک والدگری خود کنند، یعنی ببینند آیا سخت‌گیری مفرط باعث وقوع چنین چیزی شده یا سهل‌گیری مفرط. همچنین هر چه سریع‌تر با کمک مشاور کودک و نوجوان آگاهی و عملکرد خود را نسبت به والدگری مقتدرانه بالا ببرند. با والدگری مقتدرانه، والدین کنترل‌گری یا رهاکردن فرزندشان را کنار گذاشته و در راستای برقراری رابطه سالم والد - فرزند به او 
کمک می‌کنند. 

توجه به پرورش از نقاط قوت مدارس در پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزان است
این کارشناس ارشد مشاوره درباره نقش مدارس در پیشگیری از گرایش دانش‌آموزان به دخانیات و موادمخدر اظهارمی‌دارد: همانطور که بدیهی است، برقراری ارتباط سالم در همه جا معجزه می‌کند. فضای سالم مدرسه برای کودکان و نوجوانان نقش به سزایی دارد، بنابراین از تمامی مسئولان مدرسه انتظار می‌رود همانقدر که به امر آموزش اهمیت می‌دهند به موارد تربیتی در مدرسه نیز اهمیت بدهند، مثلاً به جای اینکه بچه‌ها را تحت کنترل خود درآورند و از آن‌ها امتحانات پشت‌سر هم بگیرند، همچنین توقعات فراتر از توانایی‌شان داشته باشند، انتظار می‌رود در کنار آموزش، به فعالیت‌های ورزشی و برنامه‌های تفریحی دانش‌آموزان نیز اهمیت بدهند و همینطور از مشاور مدرسه بخواهند که علاوه بر جلسات مشاوره فردی، جلسات مشاوره گروهی را نیز برای همه دانش‌آموزان در برنامه کاری خود به صورت 
مدون بگنجاند. 

خانواده‌های با محبت و با صداقت، نقش کنترل‌گری در مصرف دخانیات دارند
حشتمی درباره هم‌نشینی با اقوام و افرادی که در معاشرت با خانواده مقابل چشمان کودکان و نوجوانان استعمال دخانیات یا موادمخدر دارند، می‌گوید: مطمئناً هم‌نشینی با افراد نامناسب، حتی اگر اقوام درجه یک باشند، ناخوشایند و حتی زیانبار خواهد بود، اما چیزی که می‌تواند به فرزند کمک بزرگی بکند، کانون گرم خانواده اوست، یعنی خانواده‌ای که اعضای آن همدیگر را دوست دارند و برای یکدیگر احترام قائلند، خانواده‌ای که اعضای آن بر محور صداقت زندگی می‌کنند و خانواده‌ای که در آن اثری از بی‌وفایی و کنترل‌گری وجود نداشته باشد. 
حشمتی در آخر درباره عوارض روحی و روانی مصرف دخانیات در کودکان و نوجوانان می‌افزاید: از آنجا که وجود هرگونه اختلال روانی سبب ناکارآمدی در تحصیل، کار، و تعاملات اجتماعی می‌شود، اعتیاد نیز به عنوان یک اختلال نوروتیک سیستم انگیزش و حافظه فرد را با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌کند. در برخی موارد حتی اگر درمانی اثربخش صورت گیرد، رد و نشانی از خود بر جای می‌گذارد، بنابراین از والدین این انتظار را داریم که در تشکیل و نگهداری خانواده‌ای سالم، لحظه‌ای دریغ 
نداشته باشند.