سه کشور اسپانیا، ایرلند و نروژ اعلام کردند که فلسطین را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت میشناسند. این اقدام دیپلماتیک چه پیام هایی دارد؟
صدای «فلسطین مستقل» در قلب اروپا
صاحبخبر - کامیار-کمتر از یک هفته پس از هشدار صدور حکم بازداشت دیوان بین المللی کیفری برای نتانیاهو؛ ایرلند، نروژ و اسپانیا دیروز به طور رسمی کشور فلسطین را به رسمیت شناختند.این سه کشور اروپایی امیدوارند که این اقدام نمادین، نگاهها را بر ضرورت پایان دادن به چندین دهه جنگ و احیای راهحل دو دولتی برای اسرائیل و فلسطینیها متمرکز کند. اسرائیل با عصبانیت به این اقدام واکنش نشان داد و هر سه کشور را به «دادن پاداش به تروریسم» متهم کرد. اسرائیل همچنین سفیران خود را از این سه کشور خارج کرد و به طور رسمی به نمایندگان آن ها در اسرائیل تذکر داد اما حماس و تشکیلات فلسطینی از این به رسمیت شناختن استقبال کردهاند. اکثر کشورهای عضو سازمان ملل، فلسطین را به عنوان یک دولت به رسمیت میشناسند، اما هم اکنون اقلیتی از کشورهای اروپایی، فلسطین را به عنوان یک کشور شناسایی میکنند. این ها مجارستان، لهستان، رومانی، جمهوری چک، اسلواکی و بلغارستان هستند که در سال ۱۹۸۸ این موضع را اتخاذ کردند؛ سایرین سوئد، قبرس و مالت هستند.وقتی کشوری، فلسطین را به رسمیت میشناسد یعنی پذیرفته است که کرانه باختری، غزه و بخش شرقی شهر قدس به عنوان خاک فلسطین و قدس شرقی هم به عنوان پایتخت دولت فلسطین به رسمیت شناخته می شوند. از سوی دیگر بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ که از نظر سازمان ملل به رسمیت شناخته میشود، مسئله مهم دیگر است. با همه این ها کشورهای مسلمان مانند ایران، طرح دو کشوری را راهحل مسئله نمیدانند. اسرائیل به عنوان رژیمی اشغالگر که بر سرزمین فلسطینیها دست اندازی کرده، شناخته میشود و حتی بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ چیزی از اشغالگری آن ها کم نمیکند.همانطور که ذکر شد طرح ایده دو کشوری در سرزمینهای اشغالی، عمری به درازای بیش از نیمقرن دارد اما اقدام اخیر نروژ و کشورهای اروپایی همچون جمهوری ایرلند و اسپانیا را میتوان در راستای عوامل متعددی دانست که از جمله آن ها میتوان به خشونت بیش از حد اسرائیل در نوار غزه، پیچیده و عمیق شدن مناقشات امنیتی خاورمیانه و تضییع حقوق فلسطینیان اشاره کرد. در همین راستا اسپین بارث اید، وزیر خارجه نروژ با دفاع قاطعانه از تصمیم اسلو برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین اعلام کرد که اقدام کشورش تنها یک تکه از پازل پیچیده مناقشات خاورمیانه است و وی گمان نمیکند که اقدام اسلو (یا میتوان گفت تعداد معدودی کشور دیگر) به تنهایی باعث حل منازعات منطقه از جمله تنشها میان فلسطین و اسرائیل شود.همچنین از نظر او تکههای دیگر این پازل (حل و فصل مناقشات خاورمیانه) مربوط به عادیسازی روابط کشورهای عربی با تلآویو و تقویت تشکیلات خودگردان فلسطین است.از طرفی دیگر ایرلندیها که خود نیز سالیان سال برای استقلال یافتن از زیر سلطه انگلیس مبارزه میکردند، ظاهرا در کنار دیگر عوامل عینی ذکر شده به لحاظ ذهنی و با رویکردی سازهانگارانه نیز به همدلی با فلسطینیان پرداخته و در این عرصه (به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین) دست به اقدام زدهاند. در همین راستا سیمون هریس، نخستوزیر جمهوری ایرلند نیز ضمن اعلام تصمیم دوبلین برای به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین گفت که این یک اقدام از پیش هماهنگشده با اسپانیا و نروژ بود. وی با تاریخی خواندن این تصمیم برای ایرلند و فلسطین اظهار کرد چنین رویکردی با هدف کمک به حل مناقشه اسرائیل و فلسطین از طریق راهحل دوکشوری اتخاذ شده است.همچنین اسپانیا نیز دیگر ضلع این مثلث بوده و پدرو سانچز نخستوزیر این کشور اعلام کرد که مادرید ، رسما فلسطین را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت خواهد شناخت. به هرحال به نظر میرسد جدای از عواملی که پیشتر ذکر شد، باید موارد دیگری همچون تظاهرات دانشجویی در غرب در جهت حمایت از ساکنان غزه و قصد دیوان بینالمللی کیفری را برای صدور حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت آن هم در شرایطی که با حمایت برخی متحدان تلآویو همچون آلمان همراه بوده است نیز مدنظر قرار داده و اینگونه چنین احتمالی را مطرح کرد که صورتبندی جدیدی از فشار بینالمللی بر اسرائیل در حال شکل گرفتن است. در حالی که ایالات متحده آمریکا (و البته برخی کشورهای اروپایی) هنوز هم به صورت بیقید و شرط به حمایت از اسرائیل و اقدامات آن در نوار غزه میپردازند، ظاهرا دستهای دیگر از کشورهای قاره سبز با اتخاذ سیاستهایی متفاوت از واشنگتن برای منازعات خاورمیانه و نوعی دیگر از راهحلها برای برطرف کردن آن ها به دنبال تعقیب منافع خود از مسیری دیگر بوده و چنین مسئلهای میتواند پیام شروع انفکاک میان دو متحد دیرینه (ایالات متحده و اروپا) را بدهد؛ مسئلهای که انواع دیگری از آن را میتوان از چندی قبل و در حوزههای متفاوت و مختلف دیگر مشاهده کرد.∎
نظر شما