گروه رادیو و تلویزیون خبرگزاری هنر ایران: هرساله در ایام منتهی به فتح خرمشهر در عملیات بیت‌المقدس و روز ایثار و پیروزی، خاطرات هشت سال رشادت و جوانمردی در اذهان مردم تداعی می‌شود. در آن برهه رادیو به عنوان منبع خبری اخبار مرتبط با جبهه وضعیت جنگ را به گوش هموطنان می‌رساند و برخی گزارشگران با حضور در مناطق عملیاتی برای مردم گزارش تهیه می‌کردند و خبر سلامتی رزمندگان را به خانواده‌های‌شان می‌رساندند. عباس سنجری، گزارشگر جبهه و جنگ در مناطق عملیاتی و پیشکسوت عرصه رادیو از جمله گزارشگرانی است که در آن ایام صدای رزمندگان را ماندگار کرد. در این راستا با این پیشکسوت عرصه رادیو به گفت‌وگو پرداختیم.

 

 

از چه سالی پا به عرصه رادیو گذاشتید و چه زمانی به جبهه اعزام شدید؟

 

کار هنری را از سال 1358 با بازیگری تئاتر در فرهنگسرای نیاوران شروع کردم و اکنون 45 سال است که در رادیو به عنوان مجری و گزارشگر فعالیت می‌کنم و مستندساز جنگ نیز هستم. در سال 1361 یک جوان بودم که وارد جبهه شدم و «رادیو جبهه» را راه‌اندازی کردیم. در آن دوران تمامی درس‌ها را در جبهه آموختم و آموزش خاصی وجود نداشت که در این عرصه دوره‌هایی را بگذرانیم و بعد وارد رادیو شویم. اما پس از آنکه از جبهه‌ها فارغ شدیم، به افراد و علاقمندان این حوزه درس آموخته‌ها را آموزش می‌دادیم.

 

چه شد که به برنامه‌سازی در عرصه جنگ و جبهه روی آوردید؟

 

به خاطر دارم یک روزی با دوستانم که از رزمندگان بودند، گرد هم جمع شدیم و به دنبال کاغذ می‌گشتیم تا خبر سلامتی خود را به خانواده‌ها ارسال کنیم؛ آن زمان یک ضبط صوتی داشتم که آن را روشن کردم و گفتم خبر سلامتی خود را به خانواده‌ها دهید که این امر را به برنامه رادیویی تبدیل کردیم و تحت عنوان «پیام سلامت» از ساعت 15 الی 15:30 در رادیو پخش می‌شد.

 

آن زمان رادیو جبهه چه رسالتی داشت؟

 

پس از آنکه جنگ در کشور فرسایشی شد، رادیویی را تحت عنوان «رادیو جبهه» راه‌اندازی کردیم که من نیز یکی از بنیانگذاران این رادیو هستم. زمان جنگ به جبهه می‌رفتم و گزارش تهیه می‌کردم که از رادیو جبهه و رادیو سراسری که امروز «رادیو ایران» نامیده می‌شود، پخش می‌شد. پشت جبهه نیز با خانواده‌ها و امدادگران گفت‌وگو و خاطرات آن‌ها را ضبط می‌کردیم و در برنامه «خانه و خانواده»، «در جبهه چه می‌گذرد»، «راه شب» و «پیام سلامت» پخش می‌شد و این افتخار را داشتم که در طول هشت سال دفاع مقدس در جبهه‌ها حضور داشته باشم.

 

کدام یک از خاطرات در ذهن شما ماندگار شده است؟

 

یک روز در سنگر نشسته و شاهد بیتابی و دلتنگی رزمندگان بودم، از آن‌ها خواستم پیغام و خبر سلامتی خود را در ضبط صوت من ضبط کنند، یک نفر جلو آمد و گفت من محمد طالبی اعزامی از تهران هستم و خبر سلامتی خود را به خانواده‌ام اعلام می‌کنم. برای پخش این صداها به تهران بازگشتم، حین ورود دیدم سرتاسر خیابان قاسم‌آباد تهران را حجله بسته‌اند و محمد طالبی به شهادت رسیده است. صدای او از رادیو پخش شد اما ایشان شهید شده بودند. پس از آن با صدای محمد طالبی یک برنامه با عنوان «آینده سازان» پخش شد. متاسفانه گاه صداها پس از شهادت به گوش مخاطبان و خانواده‌ها می‌رسید.

 

در آن زمان فرصت برنامه‌ریزی برای تهیه خبر بسیار کم بود، امروز با توجه به فرصتی که دراختیار برنامه‌سازان وجود دارد، نحوه و کیفیت برنامه‌سازی در رادیو را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ما صدای رزمندگان را ضبط می‌کردیم و صدای شهید محمد بروجردی، شهید آبشناسان و دیگر عزیزان رزمنده را به ثبت رساندیم تا صدای آنها نیز ماندگار شود. امروز اما برنامه‌سازان این عرصه اغلب جوان هستند و ناپخته و جوانان امروز به نوعی خودسر شده‌اند. به جای آنکه از تجربیات ارزنده رزمندگان و فعالان پیشکسوت رادیو استفاده کنند، به چند افکت و چند مطلب بسنده می‌کنند. به طور مثال «علامتی که هم‌اکنون می‌شنوید، وضعیت خطر یا اعلام وضعیت قرمز است» را من ایجاد کردم و پیش از انقلاب سازمان دفاع غیر نظامی کشور در سال 1354 این را به صورت مانور پخش می‌کرد و این جمله را تکمیل و برنامه‌ای خاص تولید کردیم.

برای جوانان فعال در این حوزه چه توصیه‌ای دارید؟

ما به صورت عملی آموزش دیده بودیم و در صحنه بداهه‌گویی می‌کردیم. از این رو معتقدم یک گزارشگر باید یک گوینده، مجری، کارشناس، نویسنده، تهیه کننده و حتی یک ادیتور باشد تا در این راه موفق شود؛ چراکه ما به صورت خودجوش آموختیم و آموزه‌های ما تبدیل به تجربیات ارزنده‌ای شده است که می‌تواند برای جوانان امروز در این مسیر راهگشا باشد.

در آن برهه از تاریخ به عنوان یک گزارشگر چقدر توانستید تاثیرگذار باشید؟

به جرات می‌توانم بگویم در میادین نبرد بسیار زیاد تاثیرگذار بودیم؛ در آن زمان یک رادیو سراسری وجود داشت و گزارش‌های مختلفی را تهیه می‌کردیم؛ البته بسیاری از دوستان من به درجه رفیع شهادت نائل شدند و بسیاری دیگر نیز از دنیا رفتند و ما آخرین بازماندگان آن زمان هستیم.

با توجه به اینکه امروزه نیز جنگ‌های رسانه‌ای و جنگ نرم را شاهد هستیم، آیا نیاز به رادیو جنگ یا قرارگاه اینچنینی را احساس نمی‌کنید؟

امروز آن نیروهایی که مخلصانه فعالیت می‌کردند، وجود ندارند و تمامی فعالیت‌هایمان از روی عشق و صداقت صورت می‌گرفت. گاهی افرادی که در جبهه حضور داشتند و در رادیو فعالیت می‌کردند، گمنام باقی ماندند. از این رو نمی‌توان چنین فضایی را دوباره ایجاد کرد.