جوان آنلاین: این یک هشدار است، هشداری که اگر جدی گرفته نشود ساختمان‌ها، خودرو‌ها و هر آنچه‌را روی زمین است می‌بلعد؛ فرونشست زمین هر روز به ما نزدیک‌تر از دیروز می‌شود، همان بمب ساعتی که معلوم نیست چه زمانی فعال می‌شود، اما اگر فعال شود، شهر را فرو می‌ریزد و همه را در حسرت فرصت‌های از دست رفته باقی می‌گذارد. همین حالا هم، هر چند وقت یکبار حادثه‌ای در رابطه با فرونشست زمین اتفاق می‌افتد و نگرانی‌هایی را ایجاد کرده‌است؛ مثلاً روز دوشنبه حادثه نشست زمین و گیر کردن چرخ اتوبوس داخل حفره در اصفهان رخ داده که خوشبختانه در این حادثه کسی صدمه جانی ندیده، اما معلوم نیست که بار دیگر چه فاجعه زیانبارتری را رقم می‌زند. 

بر اساس گزارش‌های جهانی، وضعیت فرونشست در کشور ایران بحرانی است و هر سال مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. این وضعیت بار‌ها و بار‌ها هشدار داده‌شده، اما متأسفانه جدی گرفته نمی‌شود، به همین دلیل رسانه‌ها گزارشات متعددی در این زمینه تهیه و منتشر می‌کنند، بلکه خطر فرونشست زمین جدی گرفته شود. به تازگی رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور تأکید کرده نباید به نرخ و عدد فرونشست توجه کرد و باید مشکل از ریشه حل شود، چراکه حتی دو سانت فرونشست هم می‌تواند مشکلات و عواقب خاص خود را داشته‌باشد. 
این معضلی است که سالیان سال، گریبان شهر‌های مختلف کشور را گرفته و در حالی که میلیارد‌ها تومان برای حل آن هزینه می‌شود، اما چاره‌ساز نمی‌شود. متأسفانه باید گفت که فرونشست زمین، علاوه بر اثرگذاری روی کشاورزی و صنعت، بافت‌های تاریخی را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و مشکلات زیادی برای آن‌ها ایجاد کرده‌است. 
 آیا همه مسئولان متوجه وخامت اوضاع شده‌اند؟!
چندی پیش، علی جاویدانه، رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام کرد که نقشه‌های فرونشستی براساس وظایف این سازمان، تهیه‌شده و آن را به تمام مراجع تصمیم‌گیری محلی و استانی ارسال و ارائه کرده‌اند، بنابراین هیچ مجموعه‌ای نمی‌تواند مدعی باشد این نقشه‌ها را در اختیار ندارد. او در ادامه صحبت‌های خود خاطرنشان کرد که نقشه‌های فرونشستی به صورت ملی و برشی برای تمام دستگاه‌هایی که به نحوی با این موضوع در ارتباط هستند، ارسال شده‌است، اما سؤالی که رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور در خصوص این موضوع مطرح کرده کاملاً بجاست و این نکته را یادآور می‌شود که چرا مسئولان دستگاه‌های مربوطه و متولی ساخت‌وساز، از اطلاعاتی که این نقشه‌ها در اختیارشان گذاشته، برای برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات خود استفاده نکرده‌اند؟! واقعیت اینجاست که به دلیل همین عدم استفاده، بار‌ها و بار‌ها خسارت‌های هنگفت و لطمه‌های جبران‌ناپذیری دیده شده‌است، بنابراین باید هر چه سریع‌تر فکری برای آن شود. 
جاویدانه در بخش دیگری از صحبت‌های خود نیز عنوان کرد که متأسفانه، نقشه‌های فرونشستی در برنامه‌های مهم از جمله بخش‌های مختلف طرح تفصیلی نیامده‌است و این سؤال را ایجاد می‌کند که آیا مسئولان امر، متوجه وخامت موضوع هستند؟
او در ادامه بیان کرد: «در سال ۱۴۰۰، شورای عالی معماری و شهرسازی، مصوبه‌ای مهم در این خصوص داشت. بر اساس مصوبه‌ی مزبور، قبل از اینکه ساخت و‌سازی صورت بگیرد، باید جانمایی ساختمان در پهنه فرونشستی از سازمان نقشه‌برداری استعلام شود.» این مقام مسئول در ادامه توضیح داد که ساخت و ساز پروژه‌های نهضت ملی مسکن با استعلاماتی از سوی سازمان نقشه‌برداری همراه بود و از این بابت، توجه خوبی به موضوع فرونشست صورت گرفت، اما در خصوص دیگر طرح‌ها و پروژه‌ها، خبری از استعلامات مزبور نیست!

 ایران جزو ۳ کشور اول در فرونشست زمین 
ایران سومین کشور دنیا در زمینه فرونشست زمین است. تصاویر تخت‌جمشید و نقش رستم در شیراز و دیگر آثار تاریخی ایران در اصفهان، کرمان و برخی دیگر از مناطق کشور که حدود ۶ هزار ابنیه را شامل می‌شود، نشان می‌دهد چطور گذشته و البته آینده ایران هر لحظه ممکن است در کام زمین فرو رود. 
فرونشست زمین محصول مصرف منابع آب زیرزمینی است. فرونشست زمین، با اشاره به فرورفتن عمودی سطح زمین، یک مخاطره زمینی قابل‌توجه است که خطرات جدی برای امنیت زیرساخت‌ها، منابع طبیعی، محیط ساخته‌شده و مشاغل در بسیاری از نقاط جهان ایجاد می‌کند. نقشه جهانی ایجادشده از فرونشست زمین، مناطق ثبت‌شده تاریخی و جدید را پوشش می‌دهد. 
تخمین زده می‌شود بیش از ۳/ ۶ میلیون کیلومترمربع از زمین‌های جهان تحت‌تأثیر نرخ‌های قابل‌توجه فرونشست است. این شامل ۲۳۱ هزار کیلومترمربع از مناطق شهری و متراکم و جمعیتی نزدیک به ۲ میلیارد نفر است. بررسی‌ها همبستگی مثبتی را بین شدت برداشت آب زیرزمینی و نرخ فرونشست نشان می‌دهد. پیش‌بینی‌های جدید نشان می‌دهد نقاط بیشتری در دنیا مستعد فرونشست زمین ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و تخریب سرزمین است. وضع ایران از بسیاری از کشور‌های دنیا بدتر است. شاید کمی دور از انتظار باشد، اما در استان خوزستان که عمده‌ترین منابع آبی آن آب‌های سطحی است، نیز فرونشست زمین با گستردگی قابل‌ملاحظه‌ای در حال رخداد است. 

 فرصت کمی داریم
بدون شک خطر فرونشست جدی است و حالا این موضوع به مناطق شهری و تأسیسات زیرساختی کشور نیز نزدیک شده‌است. متأسفانه در روز‌های اخیر، تصاویر زیادی از فرونشست زمین در مناطق شهری دیده‌می‌شود. در واقع، تصاویری که در فضای مجازی و روزنامه‌ها دیده می‌شود تنها شکل بیرونی فرونشست زمین است که به شکل ترک‌خوردگی جاده‌ها و خیابان‌ها نمایان شده است، بنابراین ممکن است هر لحظه فرونشست زمین خطرات جانی و مالی زیادی برای شهروندان به همراه داشته‌باشد. 
تجارب کشور‌های موفق و همچنین نظرات کارشناسان و متخصصان در این حوزه، حاکی از آن است که فرونشست زمین را می‌توان متوقف کرد و آرام‌آرام آن را کاهش داد، اما انجام این کار، نیازمند اقداماتی همچون کاهش مصرف آب، جذب آب بیشتر برای سفره‌ها و آب‌های سطحی، مدیریت صحیح آب سفره‌های زیرزمینی است. باید آب به سفره‌های زیرزمینی نفوذ کند و آبخوان‌ها پر شود، در غیر این صورت با مرگ آبخوان‌ها، عملاً شهری وجود ندارد. اما متأسفانه آن طور که شواهد و قرائن نشان می‌دهد همه مسئولان امر در این زمینه، زنگ خطر فرونشست زمین را نشنیده‌اند، چراکه بی‌تفاوت نسبت به این زلزله خاموش، کار‌ها را به روال قبل پیش می‌برند. 
متأسفانه هر روزی که می‌گذرد، کار سخت‌تر از قبل می‌شود و حتی شاید روزی برسد که دیگر مقابله با این پدیده غیرقابل جبران شود، پس تا دیرتر از این نشده باید اقدامات مؤثر و کارا انجام شود و این همت و اراده مسئولان را می‌طلبد.