به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه صف اول شبکه خبر با موضوع سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب میزبان آقای یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس نمایشگاه کتاب بود.
سوال: نمایشگاه روز‌های پایانی خود را می‌گذراند و فردا آخرین روز است، ارزیابی شما به عنوان کسی که سکاندار تغییر و تحولات در نمایشگاه بودید و بیش از هر کس دیگری در جریان میزان استقبال مردم و حتی حوزه‌های محتوایی آن هستید چیست؟
احمدوند: در شرایطی که در منطقه پرالتهاب ما زندگی میکنیم، اما در کشورمان نمایشگاه بزرگ کتاب تهران برپاست و حرف و سخن مردم و علاقمندیشان، حضور در نمایشگاه و چگونگی حضور و انتخاب تازه‌های کتاب، گفتگو با نویسندگان مورد علاقه آنها و از این دست اتفاقات، این نعمتی است که ما در کشورمان داریم و خدا را از این بابت شاکریم.
شکرگزاری دوم مربوط به اقبال و استقبال ویژه مردم و علاقمندی آنها مربوط به موضوع کتاب است، بزرگترین اجتماع فرهنگی کشور سالانه در موضوع کتاب اتفاق می‌افتد، چند میلیون نفر مخاطب مشتاق تشریف می‌آورند نمایشگاه و از نزدیک تازه‌های نشر را می‌بینند، با برنامه‌های فرهنگی مختلف و رویداد‌های فرهنگی مختلف آشنا میشوند و در آنها شرکت میکنند.
خدا را شکر امسال هم اقبال خوبی نشان دادند هم ناشران به صورت حداکثری در نمایشگاه شرکت کردند، در موضوعات مختلف تنوع موضوعی و سلیقه‌ای مختلفی در نمایشگاه ارائه شد. همین طور مردم هم از روز نخست از ساعت نخست مشتاقانه در نمایشگاه حضور پیدا کردند، من اولین ساعت حضور در نمایشگاه چند دقیقه قبل از این که حتی در‌های نمایشگاه باز بشود، وارد سالن شدم به محض این که در باز شد اولین فردی که من دیدم در سالن که خود ایشان تشریف آوردند سلام و علیکی کردند یک نکته‌ای داشتند، بعد که بحث شان را مطرح کردند گفتند که من در سوئد زندگی می‌کنم و هر سال برای نمایشگاه کتاب تهران می‌آیم تهران و در نمایشگاه شرکت می‌کنم و برنامه هایم را هم تنظیم می‌کنم که در همین ایام باشد و در همان ساعت اول آمده بود از نمایشگاه بازدید کند و از این جور استقبال‌ها و اقبال‌ها در نمایشگاه زیاد است واقعا شوق انگیز است.
سوال: یکی از تفاوت‌هایی که به نظر می‌رسد امسال و پارسال با چند سال قبل وجود دارد که کتابفروشان هم در نمایشگاه شرکت میکنند، تاثیر این موضوع چطور بوده در این دو سالی که برگزار شد؟
احمدوند: در این سه دوره‌ای که بنده مسئولیت داشتم در برگزاری نمایشگاه، تلاش کردیم که نمایشگاه تغییراتی داشته باشد، این تغییرات هم تغییرات راهبردی و کلان باشد که به صنعت نشر کمک بکند، یکی از این تغییرات مهم اضافه شدن کتابفروشی‌ها به فروشندگان در نمایشگاه کتاب بود، اگرچه نظرات مخالف در این موضوع وجود دارد، اما مجموعا ارزیابی ما این بود که همه حلقه نشر باید در نمایشگاه سهیم باشند، هم پدیدآورندگان که با برگزاری برنامه‌های متعدد فرهنگی در نمایشگاه حضور دارند، رونمایی‌ها، تکریم‌ها، جشن امضا‌ها حضور دارند، هم ناشران که بدنه اصلی نمایشگاه را در این سال‌ها شکل دادند و همچنین کتابفروشان که حلقه‌ای بودند که در نمایشگاه به آنها کم توجهی شده بود، ما اگر می‌خواهیم که در سال تولید و عرضه کتابمان سامان بگیرد حتما باید همه حلقه‌ها را در نمایشگاه هم ببینیم.
بیش از ۳۵۰ کتابفروشی امسال در نمایشگاه حضور داشتند، در بخش مجازی و کتاب‌هایی را که از ناشران تهیه میکنند در همان جا ارائه کردند و در اختیار مردم گذاشتند، استقبال خوبی هم شده، چون ممکن است به هر دلیلی ناشری در نمایشگاه حضور نداشته باشد، اما مردم می‌توانند کتاب آن ناشر را از کتابفروش‌هایی که هستند بخرند و تهیه کنند. این یکی از تغییرات جدی نمایشگاه کتاب بود در این سه سالی که عرض کردم و تغییرات دیگری هم داشت از جمله اضافه شدن بخش مجازی که قبل از این ما بخش مجازی را در نمایشگاه نداشتیم. امسال هم دو تا تغییر عمده ما در نمایشگاه داشتیم که در ادامه اگر که فرصت بود و فرمودید من عرض می‌کنم.
سوال: وضع یارانه‌هایی که برای خرید کتاب برای دانشجویان در نظر گرفته شده بود چطور بود و آیا به میزان استقبال کمک کرد و از دید شما این کفایت می‌کرد یا نه؟
احمدوند: خیر، یارانه‌ای که ما به دانشجویان و استادان و طلاب می‌دهیم، فاصله دارد با آن نیاز واقعی که یک دانشجو دارد، یک طلبه دارد، برای این که کتاب‌های مورد نیاز خود را تامین کند. رقم‌های ۴۰۰-۵۰۰ هزار تومانی که ما به خرید کمک میکنیم، واقعا به اندازه میانگین خرید دو سه کتاب است و این خیلی فاصله دارد و خیلی کم است ما اذعان داریم که این عدد کمی است، اما مجموع این عدد چیزی حول و حوش ۹۰ میلیارد تومان می‌شود که بضاعت و امکانات ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیش از این نیست.
حتما ما تقاضا داریم هم از وزارت علوم، وزارت بهداشت، برای تامین بن دانشجویان و استادان کمک کنند، غیر از این هم از دولت محترم هم درخواست کردیم انشاالله کمک کنند برای سال آینده این اعتبار افزایش چشمگیر داشته باشد، البته وزیر محترم پیگیری کردند در دولت هم این به تصویب رسید که یک اعتبار اضافه‌ای برای خرید در اختیار کارمندان دولت قرار بگیرد، منابع آن به نمایشگاه نرسید، اما در طی سال از سامانه بازار کتاب که آن هم سامانه‌ای است که در طول سال کتابفروشان به آن متصل هستند و آثار را عرضه میکنند به محض این که منابع دریافت بشود و اختصاص پیدا بکند این امکان فراهم می‌شود آن یک اعتبار خوبی است حداقل یک همت خواهد بود برای این که کمک بشود به صنعت نشر و خرید کتاب.
سوال: میزان یا تعداد ناشرانی که در این نمایشگاه شرکت کردند و این رویداد بزرگ فرهنگی را رقم زدند چقدر بود امسال؟
احمدوند: بیش از ۱۶۰۰ ناشر در بخش حضوری آمدند و در غرفه‌ها آثارشان را ارائه کردند در چند بخش، فضای مصلی برای میزبانی ناشران چند بخش دارد، شبستان بخش ناشران عمومی است که آنجا حضور دارند، دو سالن ویژه برای ناشران کودک و نوجوان اختصاص پیدا کرده بود، در دو طبقه ناشران دانشگاهی حضور داشتند، سالن مستقلی به ناشران کمک آموزشی اختصاص پیدا کرده بود و یک سالن هم به ناشران خارجی.
غیر از این که یک نیم طبقه هم در شبستان بخش بین الملل نمایشگاه وجود داشت، مجموع این جا‌هایی که عرض کردم حدود ۱۶۰۰ ناشر آثارشان را ارائه کردند در بخش مجازی تعداد ناشران بیشتر است، چون ناشرانی هستند که تعداد اندکی اثر دارند حتی ناشر یک اثر دارد می‌تواند در بخش مجازی حاضر بشود و اثرش را ارائه کند، حدود ۲۷۰۰ ناشر در بخش مجازی آثارشان را ارائه کردند.
سوال: در بخش بین الملل علاوه بر برخی از ناشران برخی از کشور‌ها هم به صورت مستقل شرکت کرده بودند مثلا من دیدم یمن آمده بود، ترکیه، پاکستان، نحوه انتخاب اینها چطور بود؟
احمدوند: ما یک بخش ناشران خارجی داریم که بخشی است که ناشران آنجا حضور پیدا میکنند و کتاب هایشان را می‌فروشند، قیمت گذاری می‌شود بر اساس نرخ دلار دولتی و با تخفیف مردم می‌توانند کتاب‌ها را آنجا تهیه کنند این جا هم ناشران عرب و هم ناشران لاتین حضور دارند، بخش دیگری است که بخش بین الملل است که نهادهای رسمی، نمایندگی کشور‌های خارجی در ایران، سفارتخانه‌های رایزن‌های فرهنگیشان در آنجا حضور دارند و میهمان ویژه نمایشگاه که امسال یمن انتخاب شده بود در آنجا حضور داشت، این بخش، بخشی است که تبادلات رسمی و حضور رسمی کشور‌ها در آن اتفاق می‌افتد.
سوال: آیا از میزان فروش تا الان مطلع هستید؟ طبعا که باید مطلع باشید، اما به دلیل این که قیمت کتاب‌ها الان یک مقدار افزایش پیدا کرده قاعدتا باید میزان فروش افزایش پیدا کرده باشد ریالی.
احمدوند: همین طور است تا دیشب از دستگاه‌های کارت خوان و درگاه فروش مجازی مان حدود ۴۲۵ میلیارد تومان مجموع فروش بخش حضوری و مجازی بود، که تقریبا ۱۴۶-۱۴۷ میلیارد تومان آن مربوط به بخش مجازی بوده و تقریبا دو برابر این یعنی حدود ۲۹۰ میلیارد تومان بخش حضوری نمایشگاه فروش داشته، این عددی است که تا دیشب ما داشتیم که از عدد پارسال افزایش داشته، طبیعتا امروز هم که روز شلوغ نمایشگاه بوده و فردا افزایش فروش هم خواهیم داشت، از سال گذشته بیشتر خواهد بود، توقع هم همین است بالاخره قیمت کتاب افزایش پیدا کرده، گران‌تر شده، اما پیش بینی میکنیم که از نظر تعداد هم فروش نمایشگاه افزایش اندکی داشته باشد، تا دیشب حدود ۹۰۰ هزار نسخه کتاب در بخش مجازی مردم خرید کردند.
تقریبا دو برابر این هم در بخش حضوری خرید شده، چون عدد فروش در بخش حضوری حدود دو برابر بوده، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نسخه هم تقریبا در بخش حضوری به فروش رفته، حدود دو میلیون و ۷۰۰-۸۰۰ هزار نسخه مثلا ما تقریبا تا دیشب فروش داشتیم که طبیعتا طی امروز و فردا هم اضافه خواهد شد حتما از سه میلیون نسخه فراتر خواهد رفت فکر میکنیم یک اندکی از سال گذشته افزایش تعدادی هم داشته باشیم.
سوال: بحثی در همین زمینه عرض می‌کنم، مردم طی یک هفته یا هفت هشت ده روز خرید کتاب خواهند داشت یعنی حضوری و غیر حضوری و نزدیک این رقم، و این نشان می‌دهد که واقعا این آمار و ارقامی که بعضی از اوقات در برخی از رسانه‌ها گفته می‌شود از میزان سرانه مطالعه در کشور با این آمار قاعدتا نمی‌خواند و شما به عنوان کسی که تخصصی‌تر موضوع را دنبال می‌کنید دیدگاه تان چیست؟
احمدوند: کتاب و کتابخوانی و کتاب خواندن در نگاه مردم یک ارزش است یعنی یک ویژگی مثبت است، مردم حتی اگر کتاب هم نخوانند به کسی که کتاب می‌خواند به دید یک انسان فرهیخته نگاه میکنند برای آنها ارزشمند است، بنابراین حضور در نمایشگاه را یک اتفاق مثبت اجتماعی می‌دانند، برنامه ریزی میکنند، در تقویم فرهنگی خانواده‌ها وجود دارد، دوست دارند برای نمایشگاه کتاب برنامه ریزی کنند با خانواده حضور پیدا کنند، این یک رفتار ویژه اجتماعی است از این جهت مثبت است و رویکرد مثبت باید به این داشته باشیم.
میزان مطالعه هم در کشور ما نسبت به خیلی از کشور‌های دنیا بهتر است، حتما در چند کشور اول دنیا ما نیستیم، اما میزان مطالعه، میزانی نیست که ما احساس بکنیم که ما با کشور‌های برتر دنیا فاصله داریم، حتما از همه کشور‌های منطقه سرانه مطالعه ما بیشتر است و در آسیا حتما جزو کشور‌های برتر هستیم، در جهان هم البته شیوه‌های محاسبه این آمار متفاوت است، اما با انواع روش‌ها هم که سنجش اتفاق بیفتد بین ۱۵-۲۰ کشور برتر دنیا ما در سرانه مطالعه هستیم.
سوال: گاهی اوقات چنین آماری را می‌دهند مثلا سه دقیقه، پنج دقیقه، ده دقیقه که واقعا آدم نگران می‌شود، اما وقتی که استقبال مردم را از نمایشگاه می‌بیند شما از منظر معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بفرمایید این آمار ریشه هایش کجاست؟
احمدوند: گاهی بحث‌هایی در رسانه‌ها مطرح می‌شود که یک جور خود تحقیری در آن وجود دارد، واقعیت ماجرا اینگونه نیست، اولا میزان شیوه سنجش سرانه مطالعه متفاوت است یعنی پژوهشگاه‌ها و پژوهشگران مختلفی در دنیا با روش‌های مختلف می‌سنجند، ممکن است در یک پیمایشی دیدن برخی از برنامه‌های تلویزیونی هم جزء سرانه مطالعه حساب بشود یا مراجعه به برخی از پایگاه‌های اینترنتی هم جزء سرانه مطالعه محسوب بشود، یا در برخی جا‌ها خواندن کتاب‌های مذهبی، ادعیه، کتاب مقدس، قرآن، جزء سرانه مطالعه محسوب بشود، یا کتاب‌های آموزشی و شیوه محاسبه آنها و کتاب‌های درسی، اینها متفاوت هستند.
در کشور ما هم از ۱۶ دقیقه در روز ما آمار داریم تا یک ساعت و نیم، به دلیل همین تفاوت در انتخاب سنجه‌های پیمایش و همین طور جامعه‌ای که ما در آن پیمایش انجام می‌دهیم، گاهی کل کشور محاسبه می‌شود، گاهی جمعیت فعال کشور محاسبه می‌شود، بنابراین قابل مناقشه است انواع آمار‌ها، حتی در کشور‌های دیگر هم همین طور است، ما یک اماری داریم که فرض کنید کشور هند جزء پرخوان‌ترین کشور‌ها و مردم آن جزء پرمطالعه‌ترین‌ها هست، این با واقعیت موجود فاصله دارد، اگرچه هندی‌ها کتاب می‌خوانند، اما این نیست که جزء کشور‌های برتر دنیا باشند، اما در برخی از پیمایش‌ها این است، به همین دلیل عرض می‌کنم که سنجه‌های مختلفی دیده می‌شود.
قطعا می‌توانیم بگوییم مردم علاقمند به کتاب داریم و مردم کتاب دوست داریم و نسل جدید هم کتابخوان‌تر از نسل قدیم هستند به این دلیل است که کتاب‌های کودک و نوجوان تعدادشان هر سال افزایش پیدا میکند و مورد اقبال و استقبال هم هست.
سوال: میزان ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان الان افزایش پیدا میکند و میزان کتاب‌هایی که بار اول است که چاپ می‌شود؟
احمدوند: بله، ما هر سال هم تعدادی ناشر به ناشران کودک و نوجوان همین طور بقیه حوزه‌ها اضافه میشوند اگرچه در صدور پروانه نشر رسته تخصصی ناشر درج نمی‌شود و به صورت عمومی این پروانه صادر می‌شود، اما ناشرانی که حوزه کاریشان را انتخاب میکنند برای کودک و نوجوان کار تولید بکنند هر سال یک تعدادی هستند، ناشران خوبی هم الان دارند کار میکنند یعنی ناشران خوبی در کشور داریم که آثارشان واقعا در تراز جهانی است، در سال هم در جشنواره مختلف از جنبه‌های مختلف برگزیده و قدردانی میشوند به همین دلیل هم ما فراخوان رویداد جشنواره ملی و بین المللی کودک و نوجوان را در همین نمایشگاه اعلام کردیم و از نشان آن رونمایی شد، همین امسال اولین دوره این جشنواره برگزار خواهد شد، تاکید بر بخش کودک و نوجوان است که ما در کشورمان در آن زمینه قوت داریم، بنابراین حتما بخش کودک و نوجوان از بخش‌های مترقی نشر ما است ناشران خوب، نویسندگان خوب و تصویرگران خوب داریم.
سوال: الان بیشترین میزان تولید یا چاپ کتاب، منظورم کتاب چاپ اول است بیشتر در چه حوزه‌هایی است مشخص است؟
احمدوند:در حوزه علوم اجتماعی، در حوزه ادبیات، دین و کودک نوجوان، این ۴ حوزه پرعنوان‌ترین آثار هستند و تقریبا چند سال است که بیشترین آثار در همین ۴ حوزه منتشر میشوند، بعد از اینها رده‌های بعدی قرار می‌گیرد، اما این ۴ عنوان بیشترین عنوان در این ۴ موضوع و ۴ رده در کشور منتشر میشوند.
سوال: منظورتان از علوم اجتماعی، علوم انسانی هم شامل می‌شود؟
احمدوند: بله در رده بندی دی او ایی، علوم اجتماعی چند شاخه را زیر مجموعه اش قرار می‌گیرد از علوم سیاسی، اقتصاد، مدیریت، حوزه‌های بازرگانی، آموزش و پرورش، مردم شناسی، حقوق، علوم سیاسی، مجموع اینها جزو دسته بندی علوم اجتماعی قرار می‌دهند، مدیریت و مجموعه این کتاب‌ها طبیعتا یک دسته بزرگی است. ادبیات هم حوزه پرمخاطبی است، کودک و نوجوان و دین هم جزء موضوعاتی هستند که هم کتاب زیاد در آنها منتشر می‌شود هم شمارگانشان قابل توجه است. در حوزه ادبیات هم، داستان خارجی ، داخلی و شعر سه دسته اصلی حوزه ادبیات ما هستند، حدودا سالی ۱۵۰۰ عنوان ما کتاب داستان خارجی و تقریبا همین میزان داستان داخلی را در کشور چاپ اول داریم یعنی حدود ۳ هزار عنوان در حوزه ادبیات هر سال در کشور ما کتاب چاپ اول وجود دارد، عدد قابل اعتنا و مهمی است، هم آثار خوب دنیا ترجمه و منتشر می‌شود و هم نویسندگان مان تولیدات خوبی دارند.
کشوری که در آن ادبیات زنده است و تولید می‌شود کشور پرامید و بانشاط و زنده‌ای است، ستون اصلی ادبیات خلاقیت است و کشوری که مردم آن، نویسندگانشان، خلاقانه تولید میکنند و آفرینشگرند کشور زنده، پویا و پرامیدی است.
سوال: نسبت ترجمه به تالیف و تولید و نویسندگی چطور است در کشور؟
احمدوند: در موضوعات مختلف تفاوت دارد، اما به طور کلی و میانگین که عرض بکنم تقریبا یک نسبت ۶۰ به ۴۰ داریم یعنی حدود ۶۰ درصد از آثار کشور تالیفی هستند و حدود ۴۰ درصد از آثاری که منتشر میشوند ترجمه هستند. اما یک تفاوتی در برخی از حوزه‌ها ممکن است که افزایش و کاهش داشته باشیم در این درصد، اما آمار کلی همین است.
سوال: در نمایشگاه گاهی اوقات یکی از گله مندی‌هایی که مطرح میکنند بحث افزایش قیمت کتاب‌ها است، آیا شما هم این را احساس می‌کنید یا نه؟ یعنی این گله مندی را به شما هم منتقل میکنند یا نه؟
احمدوند: نه تنها احساس میکنیم بلکه گله‌مند هم هستیم، باید بحث‌ها را البته دقیق‌تر مطرح کرد، این که بگوییم کتاب نسبت به کالا‌های دیگر گران‌تر است واقعیت این طور نیست، اما این که کتاب کالای در دسترس است برای علاقمندان خود، این طور هم نیست ما دوست داریم کتاب را با قیمت مناسب تری تهیه کنیم، کتاب خوان‌ها یک جور مصرف دائمی دارند کتاب را باید بخرند، هر هفته باید کتاب بخرند، هر ماه باید کتاب بخرند و الان برای کتاب خوان حرفه‌ای خریدن کتاب به صورت مستمر سخت است.
این درست و واقعیتی است اما تابعی است از شرایط کلی افزایش قیمت‌ها که الحمدالله روندی که با تمهیدات اقتصادی دولت در پیش داریم، ثبات نسبی، کاهش تورم، باعث می‌شود که در کتاب هم ما شاهد چنین ثباتی باشیم و به تدریج قیمت‌ها مناسب باشد با افزایش درآمد‌ها امکان خرید بیشتر فراهم بشود، ما البته باید دو کار دیگر را به عنوان دولت انجام دهیم، یکی این که باید دسترسی به مردم را به کتابخانه‌ها تقویت کنیم، کتابخانه نزدیک باشد، منابع آن به روز باشد، همه کتاب‌ها را هم لازم نیست بخریم، اگر راحت بتوانیم از کتابخانه امانت بگیریم بخشی از نیاز‌ها را رفع میکند، دیگر این که امکان خرید برای قشر کتابخوان فراهم بشود، با همین بن‌ها، تسهیلات و امکان‌های اعتباری که بوجود بیاید، باید به قشر کتابخوان و قشر فرهنگی کمک کرد برای خرید کتاب، در هر دو زمینه دولت اراده این کار را دارد، امیدوارم که بزودی هم محقق باشد که این دسترسی به کتاب بیشتر بشود.
سوال: علاوه بر این یکی از موضوعاتی که سبب می‌شود قیمت کتاب افزایش پیدا بکند شاید چاپ هست، یکی بحث کاغذ است، آیا در این زمینه‌ها تدبیری اندیشیدید؟
احمدوند: کاغذ تقریبا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بهای تمام شده کتاب را به خودش اختصاص می‌دهد، این نیست که واقعا کاغذ سهم اصلی را در قیمت گذاری یا بهای تمام شده کتاب داشته باشد، اما مهم است، چون به نوعی آخرین هزینه‌ای است که تقریبا ناشر برای تولید کتاب دارد و معمولا هم باید نقد این را بپردازد هزینه‌ی جدی است از آن جهت.
مستحضرید کشور در ابتدای آغاز به کار این دولت در زمینه تولید کاغذ وضع خیلی مطلوبی نداشت حدود ۵ هزار تن در کشور کاغذ تولید می‌شد در کارخانه کاغذ مازندران، الحمدالله با پیگیری‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دستور رئیس جمهور محترم، پیگیری معاون اول محترم و همکاری بخش‌های مختلف تولید کاغذ در کشور رونق گرفته است، کارخانه مازندران الان تولید خوبی دارد، ما امسال همه کتاب‌های درسی آموزش و پرورش را با کاغذ مازندران چاپ کردیم برای اولین بار در تاریخ کشور، دانش آموز ایرانی کتابی می‌خواند که کاغذ آن در ایران تولید شده، یک بخشی از نیاز نشر هم تامین شد، حتما با راه اندازی و افتتاح کارخانه زاگرس شیراز که تقریبا صد در صدی است فقط مسئله تامین برق دارد که انشاالله رفع شود آنجا هم حداقل ۳۰ هزار تا ۵۰ هزار تن به تدریج از نیاز کشور را تامین میکند با راه اندازی آن کارخانه تقریبا نیاز آموزش و پرورش و نیاز نشر کشور تامین می‌شود.
البته برخی کاغذ‌هایی که نیاز داریم در نشر کشور مثل کاغذ گلاسه یا مقوا یا کاغذ با گرم‌های بالا فعلا در کارخانه مازندران امکان تولید ندارد، در کارخانه زاگرس این امکان وجود دارد امیدواریم به نتیجه برسد که ما بتوانیم انواع کاغذ را هم داشته باشیم ولی محدودیتی هم برای واردات فعلا دولت سبب نکرده است تا وقتی که کشور صد در صد بی نیاز بشود از واردات.
سوال: دیدیم وجه ممیزه نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال نسبت به سال‌های قبل از جهت مشارکت خود نویسندگان و شاعران یا کسانی که آمده بودند برای مراسم امضای کتاب چی بود به نظر من وضعیت خوبی امسال نسبت به سال‌های قبل بود؟
احمدوند: همین‌طور است، نمایشگاه واقعاً یک نمایش سر زندگی فرهنگی بود، خوب صف‌های طولانی امضای نویسندگان مختلف در نمایشگاه شکل گرفت نشان داد که مردم ما برای کتاب در صف می‌ایستند منتظر میشوند علاقه‌مندند که از نویسندگان محبوبشان کتاب شما با امضای اون‌ها دریافت بکنند اتفاق زیبایی بود تصاویر قشنگی ثبت شد نویسندگان مختلف در موضوعات مختلف جشن امضا داشته‌اند و مردم با استقبال ویژه هم از آنها پذیرایی کردند این از تصاویر و قاب‌های زیبا و ماندگار نمایشگاه بود اتفاق بسیار ویژه و انگیزه بخشی بود برای فعالان فرهنگی برای تولید بیشتر و کار بیشتر این یکی که از امتیازات نمایشگاه بود به نظرم که از ویژگی‌های نمایشگاه بود حتی غیر از این یعنی غیر از نویسندگانی که کتابی داشته‌اند چهره‌های فرهنگی در نمایشگاه به عنوان بازدید کننده یعنی در همین راهرو‌ها که قدم می‌زدیم خیلی از چهره‌ها را می‌دیدیم که آمدند نمایشگاه را بازدید میکنند با تازه‌های کتاب آشنا میشوند.
چهره‌های مختلف فرهنگی و حتی چهره‌های غیر فرهنگی، بخش‌های مختلف سیاسی، ورزشی، هنری در نمایشگاه حضور پر رنگی داشته‌اند و جالب توجه بود یک نمایش کاملی است نمایشگاه کتاب از جامعه ایرانی تنوع مختلفی دارد که طیف‌های مختلف، نگاه‌های مختلف، سنین مختلف با گرایش‌های مختلف، سطح سواد و تحصیلات مختلف در نمایشگاه دیده می‌شدند اقوام مختلف، شاید نمایشگاه کتاب جزو معدود از جا‌هایی باشد که خیلی راحتند با لباس خودشوان با لهجه خودشان در نمایشگاه حضور دارند غرفه دارند، بازدید میکنند واقعاً یک نمایش خوبی از جامعه ایرانی است بخواهیم یک جایی را نشان بدهیم که می‌شود کامل تقریب جامعه ایرانی را دید به نظرم نمایشگاه کتاب این ویژگی را دارد ارزشمند است مردم ایران زیر چتر کتاب همه جمع شدند و جمع میشوند و در حوزه فرهنگ این نکته مهمی است به نظرم ویژگی‌های دیگری هم نمایشگاه کتاب امسال داشت.
رویداد نشر تهران امسال برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب تهران آغاز به کار کرد برای معرفی نشر ما و کتاب‌های خوب ما به ناشران و کارگزاران ادبی دیگر کشور‌ها از هفده کشور مهمان داشتیم دعوت شدند برای این رویداد ناشران خوب مان هم آمدند آثارش را انجا معرفی کرده‌اند و تبادل اتفاق افتاد تعدادی از آثار ناشران ایرانی در اختیار ناشران خارجی و کارگزاران ادبی قرار گرفت که برای ترجمه‌اش در آن کشور اقدام کنند و منتشر بشود اتفاق خوبی بود برای اینکه ما به بازار جهانی بیشتر متصل شویم دور بعدی این اتفاق و رویداد امیدواریم در پاییز همین امسال به صورت بهتر و کامل‌تری هم شکل بگیرد و دروازه‌های نشر جهان بیشتر برای ناشران ما باز بشود.
سوال: معمولاً رویداد‌های بزرگ فرهنگی این‌گونه‌ای مثل نمایشگاه بین‌المللی کتاب که برگزار می‌شود چند آثار و پیامد جنبی دارد یکی این است که کسانی که نویسنده هستند آنجا می‌آیند طبعاً و مخاطبین به صورت رو در رو و زنده با نویسنده کتاب‌هایی که تا الان می‌خواندند و کمتر آنها را از نزدیک دیدند تبادل تجربه‌ای که بین ناشران و نویسندگان اتفاق می‌افتد نکته بعدی این است که ممکن است نویسنده‌ای بیاید و ناشری را پیدا کند برای اینکه کتاب خودش را بدهد سریع‌تر چاپ بشود اینها پیامد‌های مثبتی است و یک نکته دیگری که وجود دارد این است که ممکن است جلسات سخنرانی یا گفتگویی برگزار بشود شما به عنوان معاون فرهنگی که مسئولیت این نمایشگاه را هم برعهده دارید برای افزایش این پیامد‌ها و بهبود آن تدبیری اندیشیده اید یا نه؟
احمدوند: به نظر من مهم‌ترین وجه نمایشگاه همین است یعنی گاهی ما درگیر عدد و آمار و ارقام و اینها می‌شویم که چند نفر بازدید کرده‌اند چه مقدار فروش رفت حالا اینا هم یک نشانه‌هایی است، اما آن چیزی که در نمایشگاه اهمیت دارد و اولویت دارد ارتباط انسانی است ارتباط چهره‌هاست شناخت آدم‌هاست ارتباطی است که ناشر با مخاطبش برقرار میکند ارتباطی است که پدید آورنده با مردم با خوانندگان برقرار میکند ناشران با پدیدآورندگان فضای تعاملی که در نمایشگاه شکل می‌گیرد این مهم‌ترین اتفاق فرهنگی است از این جهت ما اگر کلی هزینه کنیم که فقط این اتفاق بیفتد یعنی یک فضایی ایجاد بشود که مردم با نویسندگان مرتبط شوند، ناشران با نویسندگان آشنا شوند، ناشران آثار همدیگر را ببینند در حوزه‌هایی که دارند کار میکنند ببینند دیگر ناشران چی دارند تولید میکنند و شناخت کاملی کارشناسان و فعالان فرهنگی از وضع فرهنگی کشور در حوزه نشر پیدا کنند این دستاورد بزرگی است فارغ از اینکه اصلاً چه مقداری فروش و میزان استقبال و اینها به کنار به نظرم این نکته، نکته مهمی است وجه تعاملی ارتباطی نمایشگاه مهم‌ترین وجه نمایشگاه است.
تلاش ما بر این بوده که علاوه بر اینکه ناشران خودشان مقدماتی را تمهیداتی را برای این کار دارند ما هم فضای مناسب را آماده کنیم هشت سالن برای این کار در نمایشگاه دیده شده هشت سرا در نمایشگاه داریم بیش از چهارصد برنامه در نمایشگاه برگزار می‌شود تکریم‌ها، قدردانی ها رونمایی‌ها موضوعاتی که درموردشان نشست برگزار می‌شود و مباحثات مناظراتی که هست کتابخانی که صورت می‌گیرد ارائه آمار و گزارش‌های حوزه کتاب و بسیاری از اتفاقات دیگر روزانه تعداد زیادی از این سی چهل تا در روز حداقل برنامه در نمایشگاه داریم برنامه‌های بین‌المللی برنامه‌های داخلی مطابق با متناسب با مخاطبین مختلف و مهم‌ترین وجه نمایشگاه این وجه است مهم‌ترین ویژگی نمایشگاه همین ویژگی است که تلاش شده امسال هم تقویت بشود و به نظرم جریان فرهنگی خوبی در نمایشگاه شکل گرفت.
سوال:در نمایشگاه استان‌های مختلف، ناشران آمدند شرکت میکنند در این زمینه آیا برای سال‌های آینده برنامه‌ای دارید که قوی‌تر باشند و همه زمینه مشارکت شان در نمایشگاه فراهم بشود؟
احمدوند: نمایشگاه واقعاً جای مناسبی است که اقوام و ادیان مختلف در کشور ما سلیقه‌های مختلف، استان‌های مختلف خودشان در انجا ببینند و عرضه کنند و حضور فعال داشته باشند ما هم ناشرانی داریم که به زبان‌های مختلف کتاب تولید میکنند در نمایشگاه حضور دارند ناشرانی داریم که زبان کردی کتاب منتشر میکنند زبان آذری منتشر میکنند با گویش‌های مختلف منتشر میکنند به زبان عربی منتشر میکنند و این آثارشان در نمایشگاه هست ارائه و عرضه می‌شود برنامه‌های اختصاصی خودشان هم دارند و مخاطبان خودشان هم هستند می‌آیند استفاده میکنند ذیل حاکمیت ملی، انسجام ملی و اجتماعی این تنوع مختلف جامعه ما هم دیدنی و جذاب است.
یک بخش ویژه در نمایشگاه داشتیم که ما روستا‌های دوستدار کتاب با پایتخت کتاب در نمایشگاه حضور داشتند از استان‌های مختلف نمایندگانی بودند که روستا‌هایی که کار ویژه‌ای در مورد کتاب انجام داده‌اند فعالیت‌های مختلفی داشتند در طی سال برنامه هایشان را ارائه میکنند ارزیابی می‌شود برگزیده می‌شود تعدادی از این روستا‌ها حدود دوازده روستای برگزیده در سال گذشته داشتیم و شهر سمنان که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شد اینها حضور دارند برنامه هایشان را ارائه میکنند برنامه‌های ویژه‌اشان و مردم استقبال میکنند امروز هم مراسمی اونجا داشتند ما هم حضور داشتیم خیلی جذاب بود مردم آمده بودند و داشتند استفاده می‌کردند.
سوال: طبعاً یک رویداد فرهنگی بزرگی که اتفاق می‌افتد همه مردم نمی‌توانند در آن مشارکت کنند یکی از کار‌هایی که یا نقش‌هایی که رسانه‌ها بر عهده دارند این است که تحولات این رویداد را در اختیار سایرین قرار بدهند و شما ارزیابی تان از نقشی که رسانه‌ها برای انتقال مفاهیم و تحولات این رویداد بزرگ فرهنگی و همین زنده بودن حوزه فرهنگ وجود دارد در نمایشگاه به افکار عمومی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
احمدوند: واقعاً ویژه بود امسال تلاشی که همکاران خوب رسانه ملی در بخش‌های مختلف داشتند شایسته قدردانی است و استودیو‌های مختلفی انجا برقرار شد تولید برنامه هم پوشش زنده هم برنامه‌های تولیدی هم بخش صدا و هم بخش سیما بخش‌های استانی حضور پررنگ واقعاً داشتند و گزارش‌هایی هم که ما داشتیم به صورت انبوه در شبکه‌های مختلف پخش شد و مورد استقبال قرار گرفت نقش ویژه‌ای داشت واقعاً فضای کشور را فضای کتابی کرده بود این همت صداوسیما شایسته قدردانی است و خیلی‌ها را من در نمایشگاه می‌بینم از دست اندرکاران صداوسیما که مشتاقانه دنبال تولید برنامه‌ها هستند مهمان‌های مختلف را انتخاب میکنند برنامه‌ها را تدارک میکنند با تنوع ویژه‌ای که در قالب‌های مختلفی دارند تولید برنامه میکنند خیلی ارزشمند است واقعاً ما را البته یک بار متوقف میکند که در طول سال هم همچین توقعی از رسانه بکنیم واقعاً جای تشکر دارد من سپاسگزارم.
سوال: برگردیم به نکته‌ای که بار‌ها و بار‌ها مطرح شده و آن هم جای نمایشگاه است آیا در ذهن این موضوع وجود دارد که یک روزی جای نمایشگاه از مصلی مثلاً به شهر آفتاب منتقل بشود یا همچنان مشکلاتی وجود دارد که نمی‌توانیم این انتظار را برآورده کنیم؟
احمدوند: در تهران سالانه صد‌ها نمایشگاه برگزار می‌شود و تهران واقعاً از این حیث شهر ویژه‌ای است در موضوعات مختلف صنعتی، اجتماعی در حوزه‌های مختلف اقتصادی فرهنگی خیلی نمایشگاه مختلف داریم اینها هم سطوحشان مختلف است برخی نمایش‌ها خیلی تخصصی هستند مخاطبان دارند برخی هم خیلی عمومی هستند مثل نمایشگاه کتاب این هم بالاخره مخاطب میلیونی و انبوه دارد حتماً شهر تهران نیاز دارد به مراکز مختلف نمایشگاهی برای پاسخ دادن به این نیاز این هم نیست که صرفاً یک مرکز نمایشگاهی در تهران بتواند همه نیاز‌ها را پاسخ بدهد بنابراین ما هم به شهر آفتاب نیاز داریم برای اینکه نیاز‌های نمایشگاهی تهران را پاسخ بدهد هم از محل خوب مصلی باید بهره ببریم برای برخی از نمایشگاه‌هایمان هم از مرکز سئول که می‌تواند میزبان باشد.
مراکز دیگری که در تهران داریم مثل بوستان گفتگو حتی مثل مجموعه حجاب و جا‌های دیگری هر کدام به فراخور نمایشگاه مختلف می‌توانند میزبان نمایشگاه‌ها باشند واقعاً دلیلی ندارد که ما اصرار بکنیم حتماً یک نمایشگاه یک جا برگزار بشود یک جا برگزار نشود باید برای نمایشگاه‌های تهران ما سند داشته باشیم دسته‌بندی داشته باشیم، نمایشگاه از یک سطحی به بالاتر در یک جا‌هایی برگزار بشود با یک مخاطبی در جا‌های دیگر برگزار بشود در شرایط فعلی تنها جایی که می‌تواند میزبان نمایشگاه کتاب تهران باشد مصلی تهران است و تناسب‌های مختلف هم دارد، محیط مصلی محیط فرهنگی محیط متناسب با این کار، دسترسی‌های خوب و با همکاری حداکثری که مسئولان مصلی دارند واقعاً تلاش میکنند که مصلی آماده نمایشگاه کتاب بشود در بخش‌های مختلف میزبانی شایسته‌ای دارند بنابراین فعلاً مردم و ناشران هم طبق نظرسنجی‌های مختلفی که صورت گرفته فعلاً این محل را مناسب‌ترین محل می‌دانند اگه روزی جای مناسب‌تر از این در تهران داشتیم باز برای آن تصمیم گیری میکنیم.
سوال: مهم‌ترین جذابیت‌هایی که برای شما طی این هفت هشت ده روز در نمایشگاه بود یا موضوعی که انتظار خودتان برای نمایشگاه آتی دارید چی است؟
احمدوند: من از مردم دعوت می‌کنم فردا را غنیمت بدانند و از آخرین روز نمایشگاه استفاده بکنند حتماً و این نعمت بزرگ را دریابند این اتفاق، اتفاق مهمی است تشکر ویژه هم کنم از ناشران عزیزی که در نمایشگاه شرکت کرده‌اند و همه کسانی که کمک کردند، دستگاه‌های شهری، دستگاه‌های انتظامی برای نظم و امنیت و برقراری خوب این نمایشگاه بزرگ فرهنگی و به طور ویژه باز هم از نقش رسانه ملی من سپاسگزارم و قدردانی می‌کنم.
نظر شما