به گزارش ایرنا، تهیه طرح مدیریت پایدار جنگل های شمال به گفته کارشناسان ضرورت اجتناب ناپذیر بوده که به گفته کارشناسان در صورت اتمام آن همه نیازهای مربوط از حفاظت و احیا گرفته تا سایر بهره برداری مدنظر اعم از گردشگری، اقتصادی و علمی را تامین خواهد کرد.

ارزش جنگل های شمال قابل مبادله با جنگل های دنیا نیست و بسیار با ارزش بوده که علاوه بر موارد مهم دیگر فقط جذب اکسیژن و کربن و گرد و غبار و آب از جمله شاخص های این عرصه هاست به طوری که هر هکتار جنگل به طور متوسط حدود هزار و ۵۰۰ متر معکب آب را در سال ذخیره می کنند.

نکته مهم دیگر این که سکونت جمعیت زیاد در ضلع جنوبی و شمالی کوه های البرز، حفاظت و حراست این عرصه ها را بیش از پیش ضروری می سازد، این عرصه ها باید با توجه به شمار جمعیت موجود اطراف آن حفظ شود.

جنگل‌های هیرکانی با افزون بر ۲ میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان شروع می شود و تا گُلی‌داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

قدمت جنگل های شمال ایران به حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون سال قبل بر می گردد و دارای ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه ای و هزار و ۵۵۸ گونه علفی و بوته ای است، مساحت این عرصه ها در حدود یک درصد جنگل های اروپاست ولی تعداد گونه های آن ۱۶ درصد گونه های موجود در کل قاره اروپاست.

این مقایسه ها نشان می دهد جنگل های هیرکانی در شمال ایران با وجود مساحت کم، تنوع گونه ای بسیار زیادی دارد و از این نظر و به دلیل تنوع زیستی و گستردگی ذخایر ژنتیکی، شایسته حفاظت و حراست و تحقیقات بیشتری است.

قانون تنفس جنگل از اواخر سال ۹۵ به اجرا درآمد و از سال ۹۸ هم با اتمام قرارداد تمامی شرکت های فعال بهره بردار، هرگونه بهره‌برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل های کشور ممنوع شد.

کمبود اعتبار چالش فراروی طرح

طرح مدیریت پایدار جنگل های شمال تاکنون به دلایلی از جمله مشکل اعتباری و اطلاع رسانی ناقص برای مسوولان منطقه ای و مانع تراشی توسط عده ای به سرانجام نرسیده است در حالی که صاحبنظران امر معتقدند اگر این طرح عملیاتی شود به طور قطع با کاربری های که برای این طرح در نظر گرفته شده چون مدیریت طرح با دولت و مدیریت پروژه ها با مردم است، زندگی مردم متحول خواهد شد.

دست اندارکاران امر می گویند این طرح با توجه به مباحث اعتباری، کمبود لجستکی و نیروی انسانی حداقل پنج سال زمان نیاز دارد.

در همین پیوند، معاون امور جنگل سازمان منابع‌ طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: تدوین طرح مدیریت پایدار (طرح جایگزین) جنگل‌های شمال در صورت استفاده از تمام پتانسیل‌ها، پنج سال به طول خواهد انجامید.

اجرای طرح پنج سال طول می کشد/ دولت همت کند

نقی شعبانیان افزود: اگر همه پتانسیل خود را به کار بگیریم، برای ۱۰۴ حوضه آبخیز بر اساس دستورالعملی که وجود دارد، پنج ساله طرح تهیه می‌کنیم. یعنی از ۱۴۰۲ تا پنج سال تدوین این طرح طول خواهد کشید.

وی اظهارداشت : ما برای ۱۹ حوضه آبخیز کار را شروع کردیم و تهیه طرح برای هر حوزه ۲ سال طول می‌کشد. سال ۹۶ که طرح‌های جنگلداری متوقف شد، قرار بود طرح‌های مدیریت پایدار تهیه بشود که نشد.

شعبانیان گفت: مهمترین دلیلش شاید بحث اعتباری بود اما در این رابطه کم توجهی هم شده است. ترکیبی از کمبود منابع و بی‌توجهی باعث شده است که ۶ سال از تصویب قانون توقف بهره‌برداری در جنگل‌های شمال بگذرد اما طرح جایگزین آماده نشده است.

وی در تشریح اقدامات انجام شده برای تدوین طرح جایگزین گفت: تاکنون طرح نیمه تفضیلی آماده شده است. طرح نیمه تفضیلی فقط بر اساس توان اکولوژیکی، پهنه‌بندی عرصه را مشخص کرده و تعیین می‌کند که یک عرصه برای حفاظت، گردشگری و... مناسب است. با تکمیل طرح نیمه تفضیلی اطلاعات خوبی در اختیار ما قرار گرفت.

معاون امور جنگل سازمان منابع‌ طبیعی بیان کرد: در طرح تفضیلی، بر اساس کاربری که برای عرصه تعریف شده است، باید برنامه ارائه شود و سخت‌ترین قسمت کار مربوط به تدوین این طرح است.

بر اساس منابع موجود، تهیه طرح‌های مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی از سال ۱۳۹۶ آغاز شد و بر اساس آن بهره برداری از جنگل‌های شمال کشور متوقف شده است.

با توقف بهره برداری؛ ارزش‌های غیرچوبی جنگل برای مردم و مسوولان مشخص شده است، این طرح در حال تهیه است و در آن بر اساس شرایط توپوگرافی و پوشش گیاهی؛ ۱۰۴ حوزه در ۲ میلیون هکتار وسعت جنگل‌های هیرکانی دیده شده است.

این طرح ۱۰ ساله در سه مرحله تعریف شده که مرحله اول آن به طور تقریبی به اتمام رسیده و فاز دوم آن در مراحل ابتدایی قرار دارد.

با این توصیف به گفته مسوولان امر، کشور ما هم از نظر منابع طبیعی وضعیت خوبی ندارد چون عمده عرصه‌های منابع طبیعی ایران در کمربند خشک و نیمه خشک قرار دارد بنابراین اتمام هرچه زودتر این طرح مهم در شمال ایران با تخصیص اعتبارات لازم توسط دولت خدمت بزرگی است که در کارنامه جنگل های ایران ثبت و ضبط خواهد ماند.

جنگل شمال از نظر گونه ها و زمین شناسی در دنیا بی نظیر است و به لحاظ ژنتیکی هم بسیار اهمیت دارد لذا همه تلاش های سازمان منابع طبیعی این است که طرح مدیریت پایدار جنگل های شمال را به سرانجام برساند اما تخصیص اعتبارات لازم در سفرهای استانی هیات دولت در شمال ایران می تواند در تحقق زودهنگام آن تاثیرگذار باشد.

این میراث طبیعی ارزشمند ثبت سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) است و همگان باید در حفاظت و حراست آن بکوشند.

دولت سیزدهم بیشترین توجه را به جنگل های شمال داشت

معاون امور جنگل سازمان منابع‌ طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به توجهات دولت سیزدهم به عرصه های طبیعی کشور در مدت فعالیتش، تهیه حدنگاری ساحلی، سنددارکردن اراضی ملی با هدف حفظ دریا و عرصه های مرتعی و جنگلی یا گسترش پوشش گیاهی برای پیشگیری از سیل و جلوگیری از ریزه گردها را مصداق روشنی از این توجهات دولت سیزدهم برشمرد.

جنگل های هیرکانی با گستره حدود ۱.۹ میلیون هکتار از آستارا در شمال استان گیلان آغاز می شود و تا گُلی‌ داغی در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

در خطه شمال کشور، استان مازندران دارای بیش از یک میلیون هکتار عرصه جنگلی معادل ۵۳ درصد کل جنگل‌های شمال کشور است، در حالی که ۲ استان دیگر شمال گلستان و گیلان فقط ۴۷ درصد از وسعت جنگلی شمال کشور دارند و این نسبت در ثبت جنگل‌های هیرکانی حفظ شده است به طوری که از ۱۲ لکه جغرافیایی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو ۶ لکه مربوط به مازندران است.

کارشناسان امور بازنگری و اصلاح قوانین، پیش آگاهی از وضعیت جنگل های کشورهای همسایه، اصول خودکنترلی با نگرش اکولوژیکی، آموزش، پژوهش، برنامه ریزی هدفمند و اصولی، پای کار آمدن دیگر دستگاه های اجرایی در حفاظت این اکوسیستم طبیعی، تقویت امکانات و تجهیزات و اعتبارات را از جمله راهکارهای مدیریت رفع چالش های فراروی جنگل های شمال برشمردند.

ضرورت اتمام طرح مدیریت پایدار جنگل های شمال

مدرس رشته جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی مازندران با تاکید بر ضرورت حفاظت از عرصه های طبیعی کشور و جنگل های هیرکانی گفت : برآیندها نشان می دهد که دولت ها در ادوار گذشته نسبت به جنگل کم توجهی کردند و از دولت سیزدهم انتظار است که با تخصیص اعتبارات کافی به این اکوسیستم زنده که ریه های سرزمین ما هستند توجه بیشتری بکند.

رضا هرمزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : با اتمام طرح مدیریت جنگل شمال به طور قطع بیشتر دغدغه های فراروی این عرصه در شمال ایران پایان می یابد و آنگاه می توان از این عرصه ها بهره برداری علمی و اصولی برد.

وی اتمام زودهنگام طرح مدیریت جنگل های شمال را اجتناب ناپذیر دانست و تصریح کرد : امید است این طرح در دولت مردمی رییسی به اتمام برسد تا عرصه های منابع طبیعی نفسی راحت بکشد و دغدغه ای دیگر نداشته باشد.

این مدرس رشته منابع طبیعی یادآور شد : مشارکت جوامع محلی برای حفاظت از جنگل های مازندران لازمه برون رفت از چالش های فراروی آن است اما دولت باید اعتبارات مکفی در اختیار مسوولان امر قرار دهد تا بتوانند این طرح زودهنگام به اتمام برسانند.

وی بیان کرد : تخصیص اعتبارات موردنیاز مطالبه جدی جنگل های مازندران و حتی شمال کشور از دولت است و تخصیص این اعتبارات می تواند از جمله مصوبات سفر استانی دولت در دیار علویان باشد.

جنگل ها با تهدید، تخریب و تصرف روبرو هستند

هرمزی اظهار کرد : امروز جنگل های شمال با تهدید، تصرف و تخریب مواجه است و باید از هر طریقی برای حفاظت آن تلاش کرد که تهیه طرح مدیریت جنگل های شمال از جمله ضروریات این بخش است که باید هرچه زودتر اجرایی شود.

وی سفر استانی دولت سیزدهم در استان های کشور را پر خیر و برکت دانست و تاکید کرد مسوولان استانی باید از این ظرفیت نهایت بهره را ببرند.

معاونت امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در شهرستان چالوس مستقر است.

جنگل‌های هیرکانی با ۲ میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان شروع می شود و تا گُلی‌داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

دیار علویان میزبان دور دوم سفر استانی دولت

به گزارش ایرنا، سفر نخست آیت‌الله رئیسی همراه با تعدادی از وزرا و اعضای هیئت دولت سیزدهم به مازندران ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ انجام شد که علاوه بر دیدار با اقشار مختلف مردم و بازدید از برخی طرح‌های زیرساختی، بهره‌برداری از چندین طرح عمرانی و تعیین تکلیف تعدادی از پروژه‌های نیمه‌کاره و بر زمین مانده، نتیجه آن در نظر گرفتن ۱۷۶ مصوبه برای اجرای طرح‌های مختلف با مجموع اعتبار مصوب بیش از ۱۷۷ هزار و ۸۹۸ میلیارد ریال بود.

از پایان سال ۱۴۰۰ تا کنون افزون بر ۱۲۶ هزار و ۴۱۵ میلیارد ریال اعتبار به طرح‌های مصوب سفر نخست رئیس‌جمهور مازندران اختصاص یافت که معادل ۷۱ درصد کل اعتبار در نظر گرفته شده برای این طرح‌هاست.

به استناد آمارهای اعلام شده توسط دستگاه‌های اجرایی و استانداری مازندران، از مجموع ۱۷۶ مصوبه سفر نخست رئیس‌جمهور به مازندران ۷۸ مصوبه به طور کامل محقق شده، در ۸۹ مصوبه فرآیند اجرایی طی می‌شود و عملیات اجرایی با پیشرفت فیزیکی طبق برنامه در حال اجراست و اجرای ۹ مصوبه نیز در حال پیگیری است.