به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، موسسه مطالعات و پژوهش‌‌‌های بازرگانی در گزارشی با عنوان "صنایع دارای توان جهش تولیدی و صادراتی" به بررسی عملکرد صادرات صنعتی ایران به تفکیک رشته فعالیتهای صنعتی پرداخت.
براساس این گزارش، مرحله اول تعریف شاخص ترکیبی سه‌گانه مشتمل بر توانمندی‌‌‌های تولیدی و ارزش‌افزایی شامل قدرت خلق ارزشافزوده، پیوندهای پیشین و پیوندهای پسین، عملکرد در بازار صادراتی شامل قیمت هر تن کالای صادراتی، سهم از سبد صادراتی و پیچیدگی کالای صادراتی و پایداری زیست‌‌‌‌محیطی شامل آب‌بری، برق‌بری و گازبری است.
مرحله دوم انطباق کدهای HS و ISIC به‌‌‌منظور دسترسی همزمان به عملکرد تولید تجارت صنعتی (تکمیل پایگاه داده کالاهای صنعتی دارای قابلیت صادراتی) است.
مرحله سوم محاسبه امتیاز تمامی رسته‌‌‌های صنعتی برحسب شاخص ترکیبی (تعیین فهرست اولیه صنایع اولویت‌‌‌دار) است. مرحله چهارم وارد کردن قیود ناظر بر پایداری تولید داخلی به‌‌‌منظور تعیین فهرست نهایی از کالاها در سه دسته شامل ضریب وابستگی وارداتی در صنعت منتخب (سهم موارد اولیه و واسطه‌‌‌ای وارداتی از مواد اولیه و واسطه موردنیاز)، فشار ارزی صنعت موردنظر بر بدنه صنعتی (سهم مواد اولیه و واسطه‌‌‌ای وارداتی از کل مواد اولیه و واسطه‌‌‌ای وارداتی در بخش صنعتی) و ضریب کفایت ارزی در صنعت موردنظر (نسبت درآمدهای صادراتی صنعت موردنظر به هزینه‌‌‌های وارداتی صنعت مورد نظر) است.
مرحله پنجم گروه‌بندی فهرست نهایی از صنایع منتخب در قالب سه گروه صنایع شامل صنایع متکی بر دانش تحلیلی، صنایع متکی بر دانش نمادین و طراحی و صنایع متکی بر دانش ترکیبی است . مرحله ششم نیز تعیین مصادیق کالایی اولویت‌‌‌دار هر یک از صنایع منتخب شامل ظرفیت‌‌‌سازی تولیدی صورت‌گرفته در داخل و نسبت قیمت کالای موردنظر در بخش صادراتی و وارداتی است.
در این پژوهش با طی کردن مراحل 6 گانه سه‌‌‌‌دسته اولویت صنعتی در نظر گرفته شده که شامل محصولات متکی بر دانش تحلیلی، صنایع متکی بر دانش نمادین، صنایع خلاق و طراحیمحور و صنایع متکی بر دانش ترکیبی است.
محصولات متکی بر دانش تحلیلی شامل تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی (قطعات الکترونیکی: برد، UPS، دستگاه‌های سیم‌پیچ و سیار، ابزارهای اپتیکی و دقیق، تجهیزات مخابراتی، کابل‌های فیبر نوری، سیم و دستگاه‌های سیم‌‌‌کشی) تجهیزات پزشکی و دارو است.
صنایع متکی بر دانش نمادین، صنایع خلاق و طراحیمحور شامل رسانه‌‌‌های تصویری و محصولات نرم‌افزاری و مصنوعات طراحیمحور (طراحی زیورآلات و جواهرات و انواع پوشاک و کفش) است.
صنایع متکی بر دانش ترکیبی شامل اجزا و تجهیزات مولد برق (باتری و انباره، انواع مولد و ژنراتورهای برق) و اجزا و تجهیزات مکانیکی (ماشین‌‌‌آلات غذایی، ماشین‌‌‌آلات معدنی و ماشین‌‌‌آلات کشاورزی) است.
سهم ناچیز صادرات کالاهای با فناوری سطح بالا
بررسی صادرات به سطح فناوری محصولات طی سال 1402 حاکی از این است، صادرات محصولات اولیه به ارزش 17.7 میلیارد دلار و وزن 39.5 هزار تن، سهم 36 درصدی از صادرات داشته که نسبت به سال ماقبل از لحاظ ارزشی و وزنی 20 و 16 درصد کاهش داشت.
صادرات محصولات با فناوری سطح متوسط نیز با ارزش 14.5 میلیارد دلار و وزن 31 هزار تن، سهم 30 درصدی از صادرات داشت که از نظر ارزشی و وزنی نسبت به سال ما قبل 8 و 10 درصد کاهش و افزایش داشت.
صادرات مبتنی بر منابع نیز 12.3 میلیارد دلار به وزن 60.5 هزار تن بود که از لحاظ ارزشی و وزنی 9 و 37 درصد افزایش داشت. صادرات فناوری سطح پایین هم 4.1 میلیارد دلار به وزن 5228 هزار تن بود که سهم 8 درصدی از صادرات داشت و نسبت به سال 1401 از لحاظ ارزش و وزن افزایش یک و 8 درصدی داشت.
صادرات محصولات فناوری سطح بالا نیز 431 میلیون دلار به وزن 38 هزار تن بوده که همچنان سهم 0.1 درصدی از صادرات دارد و نسبت به سال قبل از لحاظ ارزش و وزن 2 و 28درصد افزایش و کاهش داشت.
بررسی و تحلیل داده‌‌‌های یونیدو در بخش شاخص‌‌‌های ظرفیت تولید حاکی از آن است وضعیت خلق ارزشافزوده تولیدات کارخانهای و میزان صادرات آن در مقایسه با کشورهای حوزه سند چندان رضایت‌‌‌بخش نیست. همچنین شاخص عملکرد رقابت صنعتی که توانایی کشورها برای تولید و صادرات محصولات کارخانهای در جهت ارتقا و اثر اقتصادی بر تجارت جهانی و ارزشافزوده محصولات کارخانهای را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌سنجد، نشان می دهد ایران نسبت به برخی کشورهای همسایه در این زمینه دچار عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماندگی است.
اکنون حدود 45 درصد از ارزشافزوده صنعتی ایران را تولیدات صنعتی با فناوری متوسط و بالا تشکیل می‌دهند و این سهم طی دو دهه اخیر تقریبا در دامنه 40 تا 45 درصد قرار داشت. یونیدو رقابت صنعتی را ظرفیت کشورها برای حضور در بازارهای داخلی و بین‌المللی و توسعه بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و فعالیتهای صنعتی با ارزشافزوده و محتوای فناوری بالاتر تعریف می‌کند.
بهبود رقابت‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری صنعتی مستلزم دو مولفه اساسی تولید برای افزایش حضور در بازارهای داخلی و بین‌المللی و افزایش محتوای فناورانه است. اولین مولفه بر افزایش ظرفیت و تولید و مولفه دوم بر کیفیت و تولید محصولات مبتنی بر فناوری تمرکز دارد. این در حالی است که آمارهای تجارت همچنان از سهم پایین کالاهای مبتنی بر فناوری از صادرات ایران حکایت دارد.
تلگرام اصلی بورس پرس : t.me/boursepressir
انتهای پیام
نظر شما