به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست رونمایی از کتاب «آینده شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های سنتی ایران» روز شنبه ۲۲ اردیبهشت با حضور هژیر فتحی، نویسنده کتاب، امیدعلی مسعودی رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره و حامد اکبرزاده، رئیس سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی در بخش «گوشه نقد» نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست حامد اکبرزاده از ضرورت انتشار کتاب‌هایی با مضمون آینده‌پژوهی سخن گفت و ادامه داد: یکی از اولویت‌های نشر جهاد دانشگاهی، موضوع فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است زیرا مسئله نفوذ و تاثیرگذاری فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در فضای فرهنگی کشور بسیار مهم است و لازم است تا برای برنامه‌ریزی و پیشگیری از آسیب‌های این حوزه آینده‌نگری داشته باشیم.

اقبال مردم به شبکه‌های اجتماعی

هژیر فتحی، نویسنده کتاب هم بر اهمیت آینده‌پژوهی در حوزه فضای مجازی تاکید کرد و گفت: رسانه‌های سنتی ما از خواسته‌ها و نیازهای مردم فاصله گرفته‌اند و ما شاهد هستیم که تولیدات رسانه‌ای جریان اصلی و نیازهای مردم مسیر جدایی را طی می‌کنند. در حقیقت امروز رسانه‌های سنتی نماینده خواسته‌های مردم نیستند. بنابراین اقبال مردم به سمت شبکه‌های اجتماعی بیشتر شده و مخاطبان نیازهای خود را به واسطه شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های غیر رسمی تامین می‌کنند.

او با اشاره به اینکه تفاوت‌های عمده‌ای میان رسانه‌های سنتی و شبکه‌های جدید اجتماعی وجود دارد و همین تفاوت‌ها باعث جذب بیشتر مخاطب شده است، ادامه داد: کاربران در هر زمان و مکانی، امکان دسترسی به محتوای تولید شده را دارند و از سوی دیگر خودشان نیز می‌توانند تولیدکننده محتوا در فضای عمومی باشند و همین باعث رضایت بیشتر مخاطب می‌شود.

این پژوهشگر رسانه تاکید کرد: همین رضایت باعث فاصله بیشتر مخاطبان با رسانه‌های سنتی شده است و اگر همین مسیر ادامه پیدا کند، شبکه‌های اجتماعی رسانه اصلی مردم می‌شوند. 

به گفته او، ما امروز در رسانه‌های مکتوب مانند روزنامه، به دلیل نبود مشارکت و حضور کاربران در آن، نیازمند بازنگری در شیوه ارائه مطالب هستیم تا بتوانیم با رفع نیاز کاربران و حرکت به سمت فناوری و تکنولوژی، حضور فعال‌تر مخاطبان این رسانه را داشته باشیم.

روش سناریونویسی در نگارش

فتحی روش نگارش کتاب «آینده شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های سنتی ایران» را روش سناریونویسی عنوان کرد و توضیح داد: سناریوهای مختلفی را برای آینده شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های سنتی در ۱۰ سال آینده بررسی کردیم و در این سناریوها مسائلی مانند سلیقه مصرف رسانه‌ای کاربرها، نیاز آنها و محتوای ارائه‌شده‌ای که باعث رضایت آنها شود، مورد بررسی قرار گرفت.

این پژوهشگر درباره امکان فعالیت ربات‌ها و روزنامه‌نگاری رباتیک گفت: تکنولوژی جدید می‌تواند یک دستیار هوشمند برای روزنامه‌نگاران باشد و به این صورت روزنامه‌نگاران می‌توانند دسترسی بهتر و دقیق‌تری به منابع داشته باشند.

قدرت رسانه

امیدعلی مسعودی، دیگر سخنران و منتقد نشست نیز به قدرت روزافزون رسانه‌های نوین اشاره کرد و گفت: از جنگ جهانی دوم که ظهور رادیو و تبلیغ از طریق آن رایج شد، شاهدیم که رسانه چقدر قدرت دارد، به‌ویژه در دوره شوروی، استفاده از رسانه و تبلیغات در رادیو بسیار کارساز بود. 

او عنوان کرد: امروز شبکه‌های اجتماعی قدرتی دارند که نمی‌توان آن را از زندگی مردم حذف کرد. اکنون دو حکمرانی دولت و شبکه‌های اجتماعی را داریم و در این کتاب به قدرت شبکه اجتماعی پرداخته شده است. 

این استاد دانشگاه بر ضرورت شناخت قدرت شبکه‌های اجتماعی تاکید کرد و افزود: اگر شناخت ما از این شبکه‌ها کافی نباشد نمی‌توانیم آن را آسیب‌شناسی کرده و مبارزه کنیم.

ضرورت پژوهش

این منتقد با بیان اینکه در ایران شبکه‌های‌ اجتماعی بسیار قدرت دارند، معتقد است که برای جلوگیری از آسیب‌ها در سناریوی آینده رسانه ایران، باید از تحقیقات دانشگاه‌ها استفاده کنیم.

مسعودی ادامه داد: متاسفانه برخی مسئولان به این تحقیقات اهمیت نمی‌دهند، در حالی که باید به شبکه‌های اجتماعی اهمیت داد. برخی اساتید رسانه باور دارند که رسانه نه خوب است و نه بد و نه حتی خنثی. بنابراین سخن‌گفتن در مورد رسانه و نقد آثار در این حوزه کاری بسیار سخت است.

به گفته او، با این حال، باید تلاش کنیم تا شناخت کافی نسبت به وقایع پیش‌رو داشته باشیم و به تعریف جامعی درباره رسانه‌های جریان اصلی و چگونگی بیان روایت و شناخت جنس مخاطبان برسیم تا بتوانیم آینده‌نگری شفافی در حوزه رسانه در ایران داشته باشیم.

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.