به گزارش ایرنا امروز ۱۶ اردیبهشت ماه مصادف با سالروز بسته شدن زیج ایلخانی توسط خواجه نصیرالدین طوسی و سایر اساتید برجسته رصدخانه مراغه همچون «فخرالدین مراغه‌ای»، «فخرالدین اخلاطی» و «نجم‌الدین دبیران قزوینی» است و به همین مناسبت «روز مراغه» خوانده می‌شود.

جشن «روز مراغه» طی روز جاری هم به دنبال همین وجه تسمیه، بر روی نقش مراغه در دوره ایلخانی و به عنوان دروازه علم و فرهنگ کشورمان متمرکز شد اما از سایر افتخارات و مفاخر این کهن‌شهر هم سخن به میان آمد.

نماینده مردم آذربایجان‌شرقی در مجلس خبرگان رهبری به برخی از وقایع تاریخی این کهن‌شهر اشاره و بیان کرد: مغول‌ها در سال ۶۱۸ قمری مراغه را محاصره و همه‌چیز را تخریب کردند تا جایی که «عزالدین ابن اثیر» در این خصوص نوشت: «مغولان تا حدی از مردم به قتل رساندند که قابل شمارش نبود و مراغه به ویرانه تبدیل شد».

آیت‌الله محمدتقی پورمحمدی افزود: مراغه حدود چهار سال پس از آن توسط «سلطان جلال‌الدین خوارزمی» از دست مغولان گرفته شد و حدود ۳۰ سال پس از تصرف مراغه توسط مغولان و با اشاره خواجه نصیرالدین طوسی، به عنوان پایتخت هلاکوخان انتخاب شد.

وی به احداث رصدخانه عظیم مراغه توسط خواجه نصیرالدین طوسی اشاره و بیان کرد: مراغه ۶ سال و چند ماه پایتخت بود و جانشین هلاکوخان پس از این مدت، پایتخت را به تبریز منتقل کرد اما رصدخانه به عنوان یک مرکز علمی همچنان فعالیت کرد.

دانشمندان بسیاری در مراغه حاضر شدند

عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه مراغه افزود: به برکت وجود خواجه نصیرالدین طوسی و احداث رصدخانه مراغه، دانشمندان زیادی از شهرها و کشورهای مختلف به مراغه آمدند و برخی از شخصیت‌ها همچون علامه حلّی نیز به این شهر رفت و آمد داشتند.

وی خواجه نصیرالدین طوسی را هم شاگرد و هم استاد علامه حلّی خواند و افزود: در سال ۷۵۹ مراغه مورد یورش «تیمور لنگ» قرار گرفت و بار دیگر ویران شد تا جایی که رصدخانه مراغه و کتابهایش را به تاراج بردند و ابزارهای نجوم را به سمرقند منتقل کردند.

آیت‌الله پورمحمدی، تاریخ مراغه را پر فراز و نشیب عنوان کرد و ادامه داد: با این وجود این شهرستان در زمینه علم و فرهنگ، تاریخ پرافتخار و مفاخری بزرگ دارد که «ابو حامد احمد مراغی» از یاران امام حسن عسکری(ع) جزو همین مفاخر است.

مفاخر مراغه را بشناسیم

امام جمعه مراغه گفت: این شهرستان در زمانی که بغداد مرکز علمی بود، دانشمندان و مفاخر مقیم عراق داشت که «محمد ابن جعفر وادهی مراغی» معروف به «ابن المراغی» و «معین‌الدین ابی نثر احمد ابن عبدالرزاق طنطرانی» از جمله آنان بودند و شناخت و شناساندن این مفاخر از اهمیت ویژه برخوردار است.

آیت‌الله پورمحمدی ادامه داد: معین‌الدین با قصیده طنطرانیه که آن را در وصف «خواجه نظام‌الملک طوسی» گفته بود، شهرت یافت و بعدها برای این قصیده بیش از ۱۰ شرح نوشته شد.

به گفته وی مراغه از سده‌ پنجم تا هشتم از نظر علمی در اوج قرار داشت و از مهمترین مدارس سده ششم یعنی قبل از احداث رصدخانه می‌توان به صدریه، مجاهدیه و قاضی اشاره کرد.

وی تاکید کرد: مدنیت در مراغه قبل از احداث رصدخانه وجود داشت و احداث رصدخانه توسط خواجه نصیر، این شهر را جهانی کرد؛ رصدخانه‌ای که به تعبیر علامه حسن‌زاده آملی در بهترین نقطه احداث شده بود.

وی اضافه کرد: شخصیت‌ها و مفاخری دیگری هم به مانند «ابوالفتح نثر ابن محمد ابن ابراهیم مراغی» شاگرد ابوحامد غزالی و «سعد ابن موعظی» در این شهرستان حضور داشتند.

احداث رصدخانه مراغه نقطه عطفی در پیشرفت‌های علمی است

امام جمعه مراغه گفت: احداث رصدخانه مراغه بدون اغراق، نقطه عطفی در زمینه پیشرفت‌های علمی کشور به شمار می‌رود و در سطح جهانی نیز بی‌سابقه بود.

به گزارش ایرنا آیت‌الله پورمحمدی به برخی از شخصیت‌ها که از مراکش، چین و دیگر نقاط جهان برای کسب علم به مراغه آمده بودند هم اشاره و بیان کرد: این دانشمندان به برکت خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه گردهم آمدند.

وی افزود: پس از دوره صفویه نیز عارفای بزرگی در این شهر تربیت شدند که «میرفتاح حسینی مراغه» صاحب ساقی‌نامه، «عباسعلی بنابی مراغی»، «آقامحمدتقی مراغی» و میرزا احمد مراغی از جمله آنان هستند.

وی ادامه داد: مرحوم دخیل مراغی نیز تنها شاعر نبود بلکه یک مجتهد بود و به خاطر ارادتی که به اهل بیت داشت، در مصیبت اهل بیت اشعاری سرود و دیوان دخیل را آفرید؛ در این اواخر هم استاد محمدحسین کریمی مراغه‌ای و استاد حیدر عباسی نیز از ادبای مراغه هستند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: حاج میرفتاح حسینی مراغی صاحب کتاب العناوین که در بغداد دفن است، از دیگر عرفای این شهرستان به شمار می‌رود و چنان جایگاهی داشت که «شیخ انصاری» در «مکاسب» از این عالم مطلب نقل کرد.

وی همچنین از تصویب ۱۶ اردیبهشت به عنوان روز مراغه در شورای فرهنگ عمومی ابراز خرسندی کرد و به مسئولان اجرایی تذکر داد که ویژه‌برنامه‌های این روز را به صورت وزین برگزار کنند و آثاری به یادگار بگذارند تا ظرفیت‌های این کهن‌شهر به نسل جدید و آینده معرفی شود.

وی این را هم بیان کرد که ما به ادبا و علما و شخصیت‌های مراغه از جمله هزار و ۴۰۰ شهید این شهرستان افتخار می‌کنیم چراکه مردانگی را به نمایش گذاشتند، همچنین به مردم مراغه که علوی، فاطمی، حسینی و ولایتمدار هستند و ظهور را انتظار می‌کشند نیز افتخار می‌کنیم.

۱۶ اردیبهشت معرف شکوه مراغه است

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار آذربایجان‌شرقی نیز انتخاب سالروز بسته شدن زیج ایلخانی به عنوان روز مراغه را ستود و بیان کرد: روز مراغه مصادف با ۱۶ اردیبهشت معرف شکوه این کهن‌شهر است.

«تراب محمدی» با تاکید بر اینکه مراغه می‌تواند در کنار جهان‌شهرها قرار گیرد، افزود: پیشنه حیات در مراغه به دوران بسیار متقدم بر می‌گردد و منطقه فسیلی مراغه نیز از دوره متقدم زمین‌شناسی به یادگار مانده است که بهشت دیرینه‌شناسان جهان به شمار می‌رود.

وی یافته‌های باستانی‌شناسی، گنبدهای بی‌نظیر تاریخی، الگوسازی معماری چوبی و دیگر جلوه های تاریخی مراغه را موید تداوم تمدن بلاانقطاع در این شهر دانست و اضافه کرد: متاسفانه ظرفیت‌های مراغه آنگونه که شایسته است به جامعه معرفی نشده و برای تقویت آنها گام برداشته نشده است.

وی با بیان اینکه بخش گردشگری مراغه می‌تواند اقتصاد این شهرستان را متحول کند، اضافه کرد: فرهنگ، تمدن و ایثار گذشتگان در روز مراغه باید به آیندگان و نسل فعلی منتقل شود و این مهم مستلزم کار جمعی است.

وی از مردم و مسئولان مراغه خواست تا به صورت یکپارچه برای اعتلای شهرستان تلاش کنند و ادامه داد: اختلاف مانع پیشرفت است و همه اهالی باید به یکپارچه به فکر پیشرفت باشند.

۱۶ اردیبهشت روز معرفی مراغه در عرصه ملی باشد

منتخب مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس دوازدهم نیز در این محفل فرهنگی اظهار کرد: در روز مراغه نباید «خودمان بگوییم و خودمان بخندیم» بلکه ۱۶ اردیبهشت باید روز معرفی و نقش‌آفرینی مراغه در عرصه ملی باشد و ظرفیت‌هایمان در سطح کشور معرفی شود.

به گزارش ایرنا «سیدفرید موسوی» افزود: روز مراغه را فرصت تجلیل از هزار و ۴۰۰ شهید گلگون‌کفن مراغه، قدردانی از اصحاب رسانه، تجلیل از اهالی فرهنگ و نویسندگان و قدردانی از همه فعالان اقتصادی شهرستان می‌دانم.

وی اضافه کرد: در چنین روزی نمی‌شود از هنرمندان و ورزشکاران مراغه به عنوان نماد سرزندگی و نشاط اجتماعی تجلیل نکرد و از کنار میراث گذشتگان به سادگی گذشت.

وی با تاکید بر اینکه مسئولان به برکت ایثار و جانفشانی شهدا بر کرسی مسئولیت تکیه زده‌اند، افزود: افرادی که افتخار خادمی مردم را یدک می‌کشند، باید بستر امیدآفرینی در جامعه را فراهم کنند.

«موسوی» ادامه داد: برای توسعه این کهن‌شهر از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد و همراهی و اتحادی که اکنون در بین مسئولان شهرستان وجود دارد، نویدبخش اتفاق‌های مبارک است.

منتخب مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس دوازدهم: برای توسعه منطقه از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کینم

وی مشارکت مردم را لازمه توسعه این شهرستان دانست و افزود: توسعه این شهر به همت جوانانی نیاز دارد که شاید از اتفاق‌های گذشته دلچرکین باشند اما همچنان باید بذر امید بکارند و در میدان حضور داشته باشند.

«موسوی» افزود: روز مراغه باید ویترین فعالیت‌ها و تلاش‌های یکسال گذشته مسئولان در مسیر توسعه این کهن‌شهر باشد و این روز بی‌شک روز شهرداری و شورا نیست بلکه تمام ادارات باید در «روز مراغه» وظیفه احساس کنند.

وی ادامه داد: در روز مراغه باید شاهد افتتاح‌های متعدد طرح‌های عمرانی باشیم و صرف حضور در این جلسه حداقل انتظار از مسئولان دستگاه‌های اجرایی است.

وی از مسئولان شهرستان خواست تا برای روز مراغه سال آینده از همین فردا برنامه‌ریزی کنند و افزود: ما باید مطالبه‌گر باشیم و جریان فکری خاصی را در شهرستان راه بیاندازیم که همه به توسعه فکر کنند.

منتخب مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس دوازدهم خطاب به مسئولان استانی نیز بیان کرد: مراغه صرفا یکی از شهرستان‌های ۲۲‌گانه آذربایجان‌شرقی نیست و نگاه شایسته‌تر به شهرستان باید معطوف شود.

«موسوی» تصریح کرد: ما در استان خودمان غریب هستیم تا جایی که از محل سفرهای رییس‌جمهور به آذربایجان‌شرقی، تنها به موزه دیرینه‌شناسی و آزادراه مراغه – هشترود اعتبار داده شد.

بخشی از فرهنگ و تمدن ایران زمین مدیون مفاخر مراغی است

معاون استاندار آذربایجان‌شرقی و فرماندار شهرستان ویژه مراغه نیز در این آیین بیان کرد: بخشی از فرهنگ و تمدن متعالی کشورمان مدیون بزرگان و مفاخر این شهرستان است.

«مرتضی مینویی» با تاکید بر اینکه مردمان این کهن‌شهر با فرهنگ، ادب و هنر عجین هستند، ادامه داد: فرهنگ غنی این دیار که با عشق به اهل بیت و جلوه‌های حسینی در آمیخته، بسیاری از انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است.

وی با بیان اینکه برخی از هیئت‌های حسینی این شهرستان بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد، افزود: هزار و ۴۰۰ هزار شهید گلگون‌کفن مراغه برگ زرین دیگری در تاریخ پرافتخار این کهن‌شهر به شمار می‌رود.

فرماندار مراغه خدمت به اهالی مراغه را تکلیفی سنگین بر دوش مسئولان دانست و افزود: حضور مردم شریف این شهرستان در پای صندوق‌های رای هم حجت را برای خدمتگزاری مسئولان تمام کردند.

«مینویی» اضافه کرد: به اندازه تمام روزهایی که در این شهرستان غفلت شده باید تلاش شود و مردم و مسئولان برای اعتلای شهرستان هم‌قسم شوند.

مراغه شهری به بلندای تاریخ

دبیر کمیته گرامیداشت «روز مراغه» نیز مراغه را شهری به بلندای تاریخ ایران‌زمین دانست و گفت: افتخارات مراغه تنها در دوره حضور خواجه نصیرالدین طوسی در این کهن‌شهر خلاصه نمی‌شود و طی سده‌های پنجم و ششم هم افتخارات قابل توجه در این شهر وجود داشت.

«رضا عسکری» با تاکید بر اینکه ویژه‌برنامه‌های گرامیداشت «روز مراغه» در سال جاری گسترده‌تر ار گذشته در حال برگزاری است، اضافه کرد: مورخان بزرگ جهان، مراغه را در کنار جهان‌شهرهایی چون اندلس و بغداد قرار داده‌اند و این تاریخ درخشان باید برای نسل جدید بازگو شود.

رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر مراغه ادامه داد: مراغه تا حدی مرکزیت علمی داشت که سهروردی این شهر را برای ادامه تحصیل برگزیده بود و اولین مدرسه ریاضی جهان در این شهر بنیانگذاری شده بود.

وی با تاکید بر اینکه اولین مدرسه دخترانه به دستور مادر هلاکوخان در مراغه ایجاد شده بود، افزود: فرهنگ مراغه تا حدی غنی است که شمشیر را قوم خونریز مغول گرفت و قلم به دست آنان داد.

پیام تبریک نماینده سازمان جهانی بهداشت به مناسبت روز مراغه

نماینده سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن صدور یک پیام تصویری به مناسبت «روز مراغه» که در تالار سرباز نیز پخش شد، گفت: امروز این افتخار را دارم که همراه شما، مناسبت سرورآمیز و مسرت‌بخش روز ملی مراغه را که نشان از قرن ها تاریخ و هنر غنی و رونق و شکوفایی دارد، جشن بگیرم.

دکتر «سیدجعفر حسین» افزود: از این فرصت استفاده می‌کنم تا این روز بزرگ را به شما تبریک بگویم، به ویژه به خاطر تلاش‌های مصرانه اخیر شما و تعهدتان برای تبدیل شدن به یک شهر سالم‌تر و جامعه سالم‌تر.

وی ادامه داد: در اوایل سال ۲۰۲۴ میلادی، درخواست شما را برای ارزیابی جهت اعطای عضویت شبکه منطقه‌ای شهرهای سالم در حوزه مدیترانه شرقی دریافت کردیم و به دنبال آن و طی چند جلسه فنی و یک دیدار مشترک، در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه هفته گذشته، تیم شهر سالم مراغه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهداشت جهانی از دفتر کشوری و منطقه‌ای، نشست‌های گسترده‌ای را به منظور آگاهی بیشتر و بررسی جزییات برنامه شهر سالم مراغه برگزار کردند.

به گفته نماینده سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران، جلسات با بازدیدهای میدانی در خرداد ۱۴۰۳(ژوئن ۲۰۲۴) ادامه می‌یابد و تصمیم نهایی بعد از آن و بر اساس این ارزیابی‌ها گرفته خواهد شد.

وی ادامه داد: با این حال، از این فرصت استفاده کرده و از کار بزرگی که در مراغه اجرا کرده و ارائه داده‌اید، قدردانی می‌کنم و به شما بابت پیشرفتی که تاکنون داشته‌اید تبریک می‌گویم؛ رسیدن به این سطح از آمادگی و تکمیل موفقیت‌آمیز گام اول، شایسته ی تایید و تحسین است.

دکتر «حسین» اضافه کرد: در حال حاضر در ایران، شهر سهند تنها شهری است که موفق به اجرا، ارزیابی و دریافت گواهی شهر سالم از سوی سازمان بهداشت جهانی شده است و ما از صمیم قلب امیدواریم که مراغه دومین شهر (از کشور ایران) باشد که این دستاورد را رقم می‌زند.

وی این را هم بیان کرد که این تنها آغاز یک سفر خواهد بود تا طی آن تلاش خود را افزایش دهیم و تجربه‌های خود را با شهرهای دیگر در شبکه ملی شهرهای سالم به اشتراک بگذاریم.

به گزارش ایرنا مسئولان حاضر در جشن «روز مراغه» با محوریت شهر سالم و ایمن، علاوه بر مرور گذشته پرطمطراق این کهن‌شهر، برای ساختن آینده‌ای روشن میثاق‌نامه امضا کردند.

همچنین در این جلسه خبر ارتقای شهرداری مراغه از درجه ۹ به ۱۰ از سوی معاون سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور اعلام شد که در توسعه ساختار تشکیلاتی، تعداد نیروی انسانی و میزان اعتبارات دولتی می‌تواند مفید باشد.

مراغه با برخورداری از ۳۰۰ اثر، در ردیف ۱۰ شهر دارای بافت تاریخی کشور قرار دارد و در ۲ دوره پایتخت حکومت‌ها بوده و به واسطه قرار گرفتن در دامنه سهند و جاری شدن رودخانه «صوفی‌چای» از داخل شهر، دارای آب و هوای بسیار مطبوع و دلپذیر است.

خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند بزرگ ایرانی طی دوره‌ای باشکوه، از طریق احداث رصدخانه و مرکز علمی نجوم ایران سبب شد تا دیگر دانشمندان مشهور جهان در مراغه حاضر شوند و بر شهرت و آوازه این شهر بیافزایند.

عبدالقادر مراغه‌ای، خواجه نصیرالدین طوسی و اوحدی مراغه‌ای جزو مفاخر شناخته شده این کهن‌شهر هستند و در دوره معاصر نیز شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی متعددی از دل این کهن‌شهر به عرصه رسیده‌اند که چون ستارگانی همیشه فروزان بر سینه افتخارات مراغه می‌درخشند.

علاوه بر رصدخانه، گنبد سرخ، گنبد کبود، برج مدور، گنبد غفاریه، معبد مهر، غار هامپوئیل و کلیسای هوانس از جمله آثار و اماکن مشهور و دیدنی مراغه به شمار می‌آید.

زنده یاد استاد کریمی مراغه‌ای در اهمیت مراغه چنین گفته بود: «اگر بر تارک تاریخ دیده بگشایی، مراغه همچون نگینی در آن درخشان است».