«حذف کنکور» از آن دسته موضوعات پرچالش و ادامه‌داری است که در یک دهه گذشته، اظهارنظر و سیاست‌گذاری درباره آن بسیار بوده اما کنکور تا به امروز حذف نشده است.
با این حال شورای عالی انقلاب فرهنگی در قالب مصوبه‌ای به دنبال کمرنگ کردن کنکور رفت و طبق این مصوبه که تیر سال 1401 ابلاغ شد، سهم امتحانات نهایی در پذیرش دانشگاه‌ها پررنگ شد و بر این اساس تا سال 1406، سهم سوابق تحصیلی به 60 درصد می‌رسد با این حال کنکور همچنان باقی بوده و سهم 40 درصدی خواهد داشت.
در گفت‌و‌گویی با حضور علی امرایی؛ عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت و جلیل یونسی استاد دانشگاه علامه طباطبایی در رشته سنجش و اندازه‌گیریموضوع حذف کنکور و مزایا و معایب مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شد.
علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در پاسخ به این پرسش که «آیا کنکور باید حذف شود یا خیر» گفت: در ایران با توجه به اینکه ظرفیت رشته‌های پرمتقاضی دانشگاه‌ها بسیار محدود است فعلاً نمیتوان کنکور را حذف کرد به عنوان مثال مجموع ظرفیت پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی کمتر از 20 هزار نفر است در حالیکه یک میلیون نفر از داوطلبان برای تحصیل در این رشته‌ها رقابت می‌کنند!
روش جایگزین برای کنکور نداریم
وی افزود: برای حذف کنکور نیازمند طراحی و ارائه مدل جایگزین هستیم که هنوز این اتفاق نیفتاده است و اگر هم مدل جایگزینی وجود دارد، زیرساخت‌های آن ضعیف است؛ کشورهای مختلف جهان هم برای پذیرش دانشگاه‌ها، مدل‌‌های مشابه کنکور دارند البته کنکور معایبی دارد اما هنوز روش جایگزین برای آن وجود ندارد.
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت بیان کرد: مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی اشکلات بسیاری داشت و درباره این اشکالات 5 نامه به رئیس جمهور نوشتیم که دستور پیگیری داد اما دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنان پاسخ نامه‌ها را نداده است، در نهایت مصوبه کنکوری پس از سه بار اصلاح، ابلاغ شد.
کتاب‌های شب امتحان روانه بازار شد
امرایی با اشاره به اینکه برخی از موسسات آموزشی فعال در حوزه انتشار کتاب‌های کمک آموزشی قبل از ابلاغ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، کتاب‌های امتحانات تشریحی را چاپ کرده بودند، گفت: این پرسش مطرح است که این موسسات چگونه از آماده شدن این مصوبه برای ابلاغ اطلاع داشتند تا کتاب شب امتحان را روانه بازار کنند!
وی ادامه داد: مصوبه کنکوری به بهانه برچیدن بازار موسسات کنکور ابلاغ شد اما هم‌اکنون کتاب‌های آمادگی برای امتحانات نهایی هم وارد بازار شده است چون 50 درصد تأثیر معدل و 50 درصد تأثیر کنکور را داریم و کنکور همچنان بازار خود را دارد و در کنار آن بازار مالی جدید برای امتحانات نهایی ایجاد شده است.
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت بیان کرد: هم‌اکنون در ماه‌های خرداد، شهریور و دی ماه، 30 بار امتحانات نهایی برگزار می‌شود و 80 درصد داوطلبان کنکور در پرسشنامه‌ای که بعد از کنکور به آنها ارائه شد، مخالفت خود با تأثیر قطعی سوابق تحصیلی را اعلام کردند!
اختلاف 10 نمره‌ای در برگه‌های امتحانات نهایی
امرایی با طرح این پرسش که چرا باید در تصحیح اوراق امتحانات نهایی شاهد اختلاف 10 نمره‌ای یک برگه میان مصححان مختلف باشیم، متذکر شد: سازمان سنجش در سال‌های 62 و 63 امتحانات تشریحی برگزار کرد که ناموفق بود چون تصحیح‌کننده در ساعات مختلف که برگه را تصحیح می‌کرد، نمرات متفاوتی داشت یعنی یک شخص برای یک برگه دو یا سه نمره متفاوت تولید می‌کرد!
وی ادامه داد: آیا می‌دانید اختلاف 0.25 در نمره چقدر در پذیرش داوطلب اختلاف ایجاد می‌کند؟ در امتحانات نهایی سال‌های 98 و 99 چندین هزار نفر معدل کتبی بالای 19 داشتند و یکی از نمایندگان مجلس اعلام کرده بود «اگر فردی معدل کتبی او کمتر از 19.17 باشد نمی‌تواند در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته شود!»
خداحافظی با رشته پزشکی برای این داوطلبان
وی با اشاره به اینکه چندین هزار نفر از دانش‌آموزان معدل 19.75 تا 20 دارند، گفت: داوطلبانی که معدلشان کمتر از این است باید با رشته‌های پزشکی خداحافظی کنند.
مصوبه کنکوری وضعیت استان‌های محروم را ارتقا نداد
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت گفت: طبق اطلاعاتی که بعد از اجرای مصوبه کنکوری از وزارت آموزش و پرورش دریافت کردیم تا بدانیم وضعیت استان‌های محروم با اجرای این مصوبه چگونه بود مشاهده کردیم، رتبه نخست در پذیرش داوطلبان کنکور مربوط به استان یزد بود، یزد جزو استان‌هایی است که کمترین میزان تورم را دارد.
وی ادامه داد: رتبه آخر در پذیرش داوطلبان کنکور مربوط به استان سیستان و بلوچستان بود و بیشترین تورم نیز مربوط به این استان است و به این نتیجه رسیدیم که معدل امتحانات نهایی با میزان تورم رابطه معکوس دارد و در نتیجه مصوبه کنکوری در مسیر عدالت ابلاغ نشده است.
امرایی با اشاره به اینکه داوطلبان می‌گویند در کنکور دو بار در آزمون شرکت می‌کنند اما برای امتحانات نهایی باید 30 بار آزمون دهند، گفت: در بررسی‌هایی که انجام دادم در هیچ کشوری از جهان مدلی مشاهده نکردم که براساس نتایج امتحانات نهایی برای رشته‌های پرمتقاضی دانشجو پذیرش کنند.
تأثیر قطعی معدل ظلم به داوطلبان؟!
وی مدعی شد: حتی یک درصد تأثیر قطعی معدل در پذیرش دانشگاه‌ها ظلم به داوطلبان است.
همچنین جلیل یونسی استاد دانشگاه علامه طباطبایی در رشته سنجش و اندازه‌گیری نیز درباره حذف کنکور گفت: کنکور را نمیتوان کنار گذاشت اما باید به سمت حذف آن حرکت کنیم؛ هم اکنون آموزش و پرورش با آموزش عالی و آموزش پزشکی هماهنگ نیستند و گاهی با اختلاف مواجه می‌شوند.
یک دلیل عجیب برای ابلاغ مصوبه کنکوری
وی افزود: علت ابلاغ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز سوءتفاهم میان سازمان سنجش و وزارت آموزش و پرورش بود؛ مسئولان سازمان سنجش به مسئولان وزارت آموزش و پرورش اطلاعات لازم را ارائه نمی‌کردند به همین دلیل آموزش و پرورش از طریق رایزنی با شورای عالی انقلاب فرهنگی توانست مصوبه کنکوری را دریافت کند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه در ابلاغ مصوبه کنکوری عجله کردند، گفت: زمانی می‌توان از تغییر سخن گفت که شرایط جایگزین فراهم شده باشد؛ بنده با حذف کنکور موافقم به شراط آنکه آموزش و پرورش اصلاح شود اما این وزاتخانه هم‌اکنون به میزان نیاز معلم هم ندارد.
سهم امتحانات نهایی باید 20 درصد باشد نه 50 درصد
یونسی بیان کرد: امتحانات نهایی باید سهم 20 درصدی در پذیرش دانشگاه‌ها داشته باشد و نه سهم 50 درصدی، سال گذشته دانش‌آموزان با معدل بالای 19 که بسیار خوب هم درس خوانده بودند به دلیل تأثیر قطعی معدل نتوانستند در رشته پزشکی قبول شوند.
وی درباره جایگزین کنکور بیان کرد: اگر امتحانات نهایی، تستی شود نسبت به وضعیت فعلی بهتر است؛ به سازمان سنجش پیشنهاد دادیم تا امسال به صورت آزمایشی، سیستم انطباقی را اجرا کند در این روش با 7 سؤال به توانایی دقیق فرد دست می‌یابند و از مزایای اجرای انطباقی این است که داوطلب متناسب با سطح خود سؤال دریافت می‌کند و همین موضوع به کاهش اضطراب آنها کمک می‌کند.