در یک افشاگری منتشر شده توسط ناسا، از داده‌های اولیه ماموریت تصویربرداری و طیف‌سنجی اشعه ایکس ژاپن (XRISM) پرده‌برداری شده است که گنجینه‌ای از بینش کیهانی را در اختیار دارد.
تیم عملیات این ماهواره که قرار است اواخر امسال عملیات علمی آن آغاز شود، ما را با نگاهی گذرا به دنیای پرتو‌های ایکس آشنا می‌کند.
هدف ماموریت XRISM به رهبری آژانس هوافضای ژاپن (JAXA) با همکاری ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA)، نفوذ به قلمرو‌های پوشیده از پرتوی ایکس کیهان و ارائه پنجره‌ای به سوزان‌ترین مناطق کیهان، ساختار‌های عظیم و مناطقی با کشش گرانشی زیاد است.
ماهواره XRISM برخلاف ماهواره‌های رصدگر با نور مرئی با انرژی‌های ۲ تا ۳ الکترون ولت می‌تواند پرتوی ایکس را تا قدرت ۱۲ هزار الکترون ولت تشخیص دهد.
ماهواره XRISM مجهز به دو ابزار قوی موسوم به Resolve و Xtend است که از فناوری پیشرفته‌ای بهره می‌برد که برای متحول کردن درک ما از کیهان طراحی شده است.
ابزار Resolve یک طیف‌سنج میکروکالری‌متری است که در دمایی بسیار نزدیک به صفر مطلق کار می‌کند و داده‌های بی‌سابقه‌ای را در مورد پرتو‌های ایکس منفرد ارائه می‌کند، انرژی‌های آن‌ها را آشکار می‌کند و جزئیاتی را که قبلاً دست نیافتنی بودند، درباره منابع آن‌ها فاش می‌کند.
عکس جدید XRISM خوشه‌ای متشکل از صد‌ها کهکشان و یک شگفتی طیف‌سنجی را نشان می‌دهد و طیفی
یکی از مکاشفه‌های برجسته حاصل از مشاهدات دقیق Resolve، دقیق‌ترین طیف پرتوی ایکس از باقیمانده ابرنواختر N ۱۳۲ D در ابر ماژلانی بزرگ است که اوج‌هایی مرتبط با سیلیکون، گوگرد، آرگون، کلسیم و آهن را به نمایش می‌گذارد.
طیف پرتو ایکس باقیمانده ابرنواختر N ۱۳۲ D در ابر بزرگ ماژلانی
یکی از مکاشفه‌های برجسته حاصل از مشاهدات دقیق Resolve، دقیق‌ترین طیف پرتوی ایکس از باقیمانده ابرنواختر N ۱۳۲ D در ابر ماژلانی بزرگ است که اوج‌هایی مرتبط با سیلیکون، گوگرد، آرگون، کلسیم و آهن را به نمایش می‌گذارد. این بقایای کیهانی که از مرگ انفجاری یک ستاره در ۳۰۰۰ سال پیش متولد شده‌اند، اکنون اسرار شیمیایی خود را که در قلب ستاره اصلی شکل گرفته و پس از انفجار فاجعه‌بار آن پراکنده شده‌اند، آشکار می‌کند.
اما شگفتی XRISM به همین جا ختم نمی‌شود. ابزار Xtend که دومین ابزار آن است، نمای وسیعی را ارائه می‌کند و نمایش کیهانی از خوشه کهکشانی Abell ۲۳۱۹ را به تصویر می‌کشد. این خوشه کهکشانی غنی که در حال ادغام مهمی است، گواهی بصری بر میدان دید وسیع Xtend است که توانایی آن را در پرده‌برداری از مناظر آسمانی نشان می‌دهد.
با وجود مشکل در درب دیافراگم Resolve که تشخیص با اشعه ایکس با انرژی بالاتر را محدود می‌کند، XRISM در حال حاضر فراتر از انتظارات عمل کرده است و به وضوحی بسیار فراتر از سطوح پیش‌بینی شده دست یافته است.
این تیم ناامید نمی‌شود و راه‌هایی را برای حل این ناهنجاری و گسترش دامنه علمی XRISM جستجو می‌کند.
تأسیسات رصدگر عمومی XRISM ناسا اکنون برای پیشنهاد‌های رصدی باز است و از مؤسسات ایالات متحده و کانادا دعوت می‌کند تا در این گنجینه کیهانی شیرجه بزنند و تابستانی از اکتشافات کیهانی در سال ۲۰۲۴ را نوید می‌دهد.
ماموریت XRISM به عنوان گواهی بر موفقیت همکاری بین‌المللی است و دوره جدیدی از اکتشافات کیهانی را نوید می‌دهد که درک ما از شگفتی‌های آسمانی نادیده‌ای را که در طیف پرتوی ایکس پنهان هستند، گسترش می‌دهد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان∎