روزنامه جمهوری اسلامی نوشت:

خبر فوری، فوری! مزار شریف سقوط کرد؛ هفدهم مرداد ماه 1377، اینجا محل کنسولگری ایران در مزار شریف است، من محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هستم، گروه طالبان چند ساعت پیش وارد مزار شریف شدند. مزار شریف به دست طالبان سقوط کرد، عده‌ای از افراد طالبان در محوطه کنسولگری دیده می‌شوند به من بگویید که چه وظیفه‌ای…»
این آخرین پیام محمود صارمی، خبرنگار ایرنا در مزار شریف افغانستان بود که هفدهم مرداد 1377 به همراه هشت نفر از دیپلمات‌های سرکنسولگری ایران در شهر مزار شریف افغانستان به وسیله شبه نظامیان جنایتکارطالبان به شهادت رسید. قبل از این واقعه، ایران از نیروهای دولت افغانستان به رهبری برهان‌الدین ربانی و به فرماندهی احمدشاه مسعود در افغانستان حمایت می‌کرد و مزارشریف تبدیل به مرکز نیروهای دولت رسمی افغانستان شده بود. بعد از اشغال شهر توسط طالبان، صدها ازبک، تاجیک و هزاره کشته شدند. در پی اشغال شهر توسط طالبان، به مقر کنسولگری ایران در مزار شریف حمله شد و دیپلمات‌ها ناپدید شدند. بعداً گزارش شد که دیپلمات‌ها کشته شده‌اند. همچنین گزارش شد که عده‌ای از کارمندان کنسولگری به گروگان گرفته شدند که بعداً آزاد شدند. بنابر اعلام مرکز اسناد انقلاب اسلامی،‌الله مدد شاهسوند عضو سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف، تنها شاهد حادثه است که از این واقعه نجات یافت. بعد از گذشت بیش از یک ماه پیکر صارمی و دیپلمات‌ها که در اطراف کنسولگری دفن شده بودند، پیدا شد و به ایران انتقال داده شد.
بیست‌وپنج ‌سال پیش در هجدهم شهریور 1377، سخنگوی گروه طالبان پس از 33 روز پنهانکاری به شهادت رسیدن دیپلمات‌های ایرانی در شهر مزارشریف را تایید کرد. واقعه‌ای که هفدهم مرداد 1377 و بلافاصله پس از تسخیر مزارشریف توسط نیروهای طالبان به وقوع پیوست و طی آن دیپلمات حاضر در کنسولگری ایران به‌علاوه محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در محل کنسولگری توسط عمال این گروه تیرباران شدند.
پشت پرده حمله طالبان به کنسولگری ایران
مروری به آنچه سال 1377 در شمال افغانستان رخ داد همه را به حیرت وامی دارد که چرا طالبان براساس یک برنامه از پیش طراحی شده، بلافاصله پس از ورود به مزارشریف، ” یک نفر را مامور کردند تا نشانی کنسولگری ایران را به آنان نشان دهد”؟
ماجرای شهادت مظلومانه دیپلمات‌های ایرانی همراه با شهید” محمود صارمی” مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در افغانستان بسیار حزن آلود است اما وقتی مسائل پشت پرده این جنایت طالبان افشا می‌شود، موضوع دردناک‌تر و وحشیانه‌تر می‌شود.
براساس شواهد موجود، طالبان به محض ورود به مزارشریف، هیچ کاری نکردند مگر حرکت به سمت کنسولگری ایران و شهادت ایرانیان.
ماجرای تصرف مزارشریف
طالبان که بیشتر نقاط افغانستان ازجمله پایتخت و قلب این کشور را گرفته بودند، از سال 1376 به دنبال تصرف مناطق شمالی و مرکز استان “بلخ”یعنی شهر مزارشریف بودند که تحت سیطره جبهه متحد شمال متشکل از نیروهای افغان قرار داشت.
اعضای این گروه حتی یکبار توانستند مزارشریف را برای مدت کوتاهی در سال 76 به تصرف درآورند اما جبهه متحد شمال که در هماهنگی گروههای مختلف افغان در همراهی با مردم علیه طالبان ایستادگی می‌کردند، این مهاجمان را مجبور به عقب نشینی کردند تا اینکه طالبان پس از اطراق در “قندوز” و تجدید قوا دوباره توانستند مردادماه سال 77 شهر مزارشریف را به محاصره درآورند.
براساس گزارش‌ها حدود یکماه جنگ طالبان با گروههای افغان در مزارشریف ادامه داشت تا اینکه به علت خیانت برخی افراد، طالبان توانستند از یک بخش وارد شهر مزارشریف شوند.زمان ورود طالبان به مزارشریف روز 17 مردادماه سال 77 گزارش شده است.
سقوط شهر مزارشریف افغانستان در مردادماه سال 1377 برای همه جهان خبری تکان دهنده بود اما برای ایرانیان بسیار دردناک تر؛ 9نفر از دیپلمات‌های کنسولگری و خبرنگار ایرنا در این رویداد به طور غیرمنتظرانه و مظلومانه به دست طالبان متحجر به شهادت رسیدند.
اعلام خبر شهادت این ایرانیان به آن شکل مظلومانه که حتی با بی‌احترامی به پیکرهایشان ازسوی طالبان همراه شد، ایرانیان را عزادار کرد؛ ابتدا کسی خبر نداشت، همه می‌دانستند که مزارشریف سقوط کرده اما براساس آخرین تماس شهید ریگی سرپرست کنسولگری به وزارت خارجه و شهید صارمی خبرنگار ایرنا همه می‌دانستند که طالبان وارد شهر شده‌اند.
شهید صارمی که محل فعالیتش ساختمانی رو به روی کنسولگری بود و برای درامان ماندن و بودن در کنار دیپلمات‌ها به کنسولگری آمده بود، هنگامی آخرین گفت‌و‌گوی تلفنی خود با همکارانش را قطع کرد که گفته بود: “من محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی هستم، گروه طالبان چند ساعت پیش وارد مزارشریف شدند، خبر فوری مزارشریف سقوط کرد؛ اینجا محل کنسولگری ایران در مزارشریف است، عده‌ای از افراد طالبان در محوطه کنسولگری دیده می‌شوند به من بگویید چه وظیفه ای….”
شهید صارمی همچنین تلفنی گفته بود: “طالبان به زور وارد کنسولگری شدند، صدایشان در حیاط به گوش می‌رسد، من باید بروم، باید قطع کنم…..”.
هنوز کسی نمی‌دانست طالبان دیپلمات‌ها و خبرنگار ایرنا را پس از چند دقیقه در زیرزمین ساختمان جمع و بدون توجه به قواعد دیپلماتیک جهانی، به شکلی بسیار مظلومانه تیرباران کرده‌اند.
حتی هنوز کسی نمی‌دانست که عصر آن روز پیکر شهدا به گودالی در خارج از کنسولگری با اهداف مشخص منتقل شده بود تا نشان دهند که این افراد در بیرون از کنسولگری بوده‌اند و این جنایت کار آنان نبوده است.
پشت پرده اقدام ننگین طالبان
تاکنون بسیار درباره جزییات شکل گیری این رویداد و آنچه در کنسولگری ایران در مزارشریف اتفاق افتاده، روایت شده کمتر درباره علل پشت پرده این جنایت و اینکه چرا طالبان به محض ورود به این شهر این اقدام را انجام دادند، سخنی به میان آمده است.
یک کارشناس امور سیاسی افغانستان که به مسائل دوران حاکمیت طالبان آگاهی کامل دارد در گفت‌و‌گو با ایرنا به بیان واقعه پشت پرده این جنایت پرداخت و از نیت اصلی طالبان پرده برداشت.” وحید مژده” در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا دفتر کابل اینگونه پاسخ داد: “برخی جریان‌ها داخل طالبان نمی‏خواستند این افراد به‏ غیر از این کشور دریچه دیگری برای ارتباط با کشورهای همسایه و خارجی داشته باشند.ازسوی دیگر تعدادی از همین جریان‌های داخل طالبان که یکسر آن به بعضی حلقه‌ها در پاکستان وصل بود می‏خواستند با شهادت دیپلمات‏های ایرانی جنگ ایجاد کنند”.
مژده ماجرا را اینگونه بیشتر توضیح داد: شهادت دیپلمات‏ها و خبرنگار ایرانی،به زعم طالبان افکندن دامی برای ایران و کشاندن این کشور در جنگی ناخواسته بود که اگر رخ می‌داد باید سال‏ها در آن مصروف می‏ماند.
این کارشناس افغان اضافه کرد: “بعد از مدتی روشن شد یکی از فرماندهان طالبان به نام ملادوست محمد با افرادش که در میان آنان تعدادی از افراد پاکستانی‏ نیز وجود داشتند، دست به کشتار این دیپلمات‏ها زده بودند.وی تصریح کرد: همه شواهد موجود نشان می‌دهد دست‏های قدرتمند پشت پرده، این روند را رهبری می‏کرد.
این کارشناس افغان در پاسخ به این پرسش که “ماجرای پیگیری این موضوع چه شد”، گفت: طالبان باید موضوع قتل دیپلمات‏های ایرانی را پیگیری می‏کردند اما آنان چنین کاری را انجام ندادند، این موضوع نشانگر دست‏های پشت پرده است که نمی‏گذاشتند قضیه پیگیری شود.
کنسولگری ایران، نخستین ماموریت طالبان
وی اظهارداشت: یکی از مسئولان طالبان در گفت‏وگو با من در همان زمان فاش کرد که همزمان با رسیدن آنان به مزارشریف فردی را دستگیر کردند تا آنان را تا ساختمان کنسولگری و دیپلمات‏های ایرانی راهنمایی کند.
این فرد که در میان طالبان فعالیت می‌کرد، خود اعتراف کرد، طالبان که در مزارشریف رفته بودند موقعیت کنسولگری جمهوری اسلامی ایران را نمی‌شناختند اما شخص بازداشت شده، طالبان را تا کنسولگری راهنمایی کرده بود.
وی تاکید کرد: طالبان از این جنایت خود هیچ نفعی نبردند، رابطه طالبان با جمهوری اسلامی ایران با انجام این عمل به تیرگی گرائید درحالی‏ که همین طالبان می‌گفتند که نیاز دارند با همسایه‏های خود رابطه حسنه داشته باشند.
مژده اظهارداشت: در آن ‏زمان حتی بحث جنگ بین دو کشور نیز گمانه زنی می‌شد و به نظر می‌رسید طالبان به زعم خود می‌خواسته‌اند دامی برای ایرانی‏ها در افغانستان گذاشته باشند تا شاید با کشتن دیپلمات‏ها، ایرانی‏ها دست به عملیات در افغانستان بزنند.
وی ادامه داد: درصورت عملیات نظامی ایران در افغانستان طبیعی بود که طالبان خط دفاعی نداشتند و ایرانی‏ها می‏توانستند قسمتی از خاک افغانستان را اشغال کنند و با این کار ایران، البته کشورهای عربی در رابطه با طالبان تجدید نظر می‏کردند.
کارشناس افغان گفت: طالبان گمان داشتند دامی برای ایران پهن کرده‌اند و می‏خواستند بعدها به آن شکلی مذهبی نیز بدهند.اما این نقشه طالبان با سیاست و درایت درست ایرانی‏ها خنثی شد و برای کشورهای پشت پرده چنین سیاستی حیرت کننده بود.
وی این اقدام طالبان علیه ایرانی‏ها را یک نقشه از پیش طراحی شده خواند و اظهارداشت: در آن ‏زمان گروهی از پاکستان به افغانستان آمده بودند و من در صحبت با یکی از آنان از احتمال جنگ میان ایران و افغانستان به وی خبر دادم و نظرش را در این مورد جویا شدم.وی لبخندی زد و گفت که” اگر جنگ صورت گیرد به ضرر افغان‏ها و طالبان نیست”.
وی تاکید کرد: من این حرف را تعجب‏آور خواندم که چطور می‌شود میان دو کشور جنگ شود اما به ضرر افغان‏ها نباشد؛ درحالی که طالبان قدرت نظامی هم نداشتند تا در برابر نیروهای ایرانی مقاومت کنند.
این کارشناس افغان در ادامه انفجار شهر قندهار که در نزدیکی خانه “ملا عمر” سرکرده طالبان رخ داد را نیز از این دست برنامه‏های از پیش طراحی شده علیه ایران خواند و گفت:” در این انفجار دو برادر و یک همسر ملاعمر جان باختند و بعدها همان حلقه‌های پاکستانی اسنادی را در اختیار طالبان گذاشتند که این کار توسط ایرانی‏ها انجام شده است”.
مژده در پاسخ به اقدامات طالبان درباره واقعه مزارشریف گفت: ایران‏ از طالبان خواست تا عاملان این حادثه را بازداشت کنند اما طالبان از پذیرفتن آن سر باز زدند.
امروزدرحالی 25سال از جنایت دردناک شهادت دیپلمات‌ها و خبرنگار ایرنا در مزارشریف می‌گذرد که عاملان این واقعه مجازات نشده‌اند.در حمله طالبان ” ناصر ریگی”، ” محمد ناصر ناصری”،” نورالله نوروزی”،” رشید پاریاو فلاح”،”مجید نوری نیارکی”،”کریم حیدریان”،” محمد علی قیاسی” و ” حیدرعلی باقری” از دیپلمات‌ها و” محمود صارمی” مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف مظلومانه به شهادت رسیدند.

انتهای پیام