عباس عراقچی در برنامه نگاه یک از شبکه یک سیما به صورت زنده و با ارتباط تصویری با وین، حاضر شد تا درباره آخرین جزئیات توافق هسته ای، اطلاع رسانی کند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد کشورمان در مذاکرات هسته ای، دیشب از وین روی خط برنامه یک نگاه حاضر شد و درباره جزئیات توافق در دست اقدام، اطلاع رسانی کرد. هر چند ارتباط او با استودیوی نگاه یک در تهران و مجری این برنامه ، برای لحظاتی قطع شد ولی عراقچی در طول این گفتگوی طولانی سعی کرد تمام مسایل را با جزئیات برای مردم بیان کند و پس از آن نیز بلافاصله برای ادامه مذاکره به سر میز گفتگوها بازگشت.

آنچه در پی می خوانید مشروح پاسخهایی است که عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد تیم گفتگوی ایران در وین و معاون وزیر امور خارجه به پرسشها داد.

آخرین تحولات در مذاکرات چیست؟ ارزیابی شما از فضای مذاکرات چطور است؟

فضای مذاکرات، بسیار جدی است و بحثها بسیار فشرده و گسترده است. دور آخر را نزدیک به یک ماه و نیم است به صورت مستمر داشتیم و کارشناسان ما در وین بودند و مذاکرات در سطوح کارشناسی ادامه یافته بود. دو هفته است که خودمان نیز در این شهر مستقر شدیم و مراحل مذاکرات را در سطح سیاسی دنبال می کنیم. هر چه به روزهای آخر که مهلتی است که خودمان در نظر گرفته ایم نزدیک می شویم گفتگوها فشرده تر می شود. ما مقید هستیم در این مدت زمانی که توافق کردیم به سرانجام برسیم و فکر نمی کنیم طولانی شدن مدت به نفع مذاکرات باشد، ولی مقید به زمان و اسیر در آن نیستیم. برای ما توافق خوب و منصفانه و توافقی که منافع ما را تامین می کند ملاک است. مهلت ما 9 تیر بود، بحثها ادامه داشت و به توافق نرسیدیم، قرار شد مهلت مذاکرات را 7 روز دیگر تمدید کنیم تا بتوانیم به نتیجه برسیم. طبیعی است هر چه به مهلت نهایی نزدیک شویم، باید به مواردی برای تفاهم برسیم.

در برخی موارد در لوزان راه حلهایی یافتیم که باید جزئیات آن اینجا به توافق برسد. این بحث هنوز شنیده می شود. در لوزان ما هیچ توافقی نداشتیم، ما یک سری راه حلها را داشتیم. آنچه به عنوان توافق لوزان مطرح شده، راه حلهایی برای رسیدن به موارد توافق نهایی است. برای برخی حتی راه حل هایی نیز در لوزان پیدا نشد. برای برخی نیز راه حلهایی پیدا شد و بعدا مشخص شد کفایت نمی کندو کاری که می کنیم، رسیدن به توافق در یک مرحله است که کار را بسیار سخت تر کرده. همه اینها باید با همدیگر انجام شود.

 برداشت طرف مقابل نیز از بیانیه لوزان همین است یا آنها می گویند در لوزان توافقی انجام شده و راه حلها الزام آور است؟

طرفهای مقابل ما نیز همین برداشت را دارند و برداشت همه این بود که لوزان مرحله ای در توافق ما نیست، مجموعه ای از راه حلهاست، در لوزان برای مسایلی، حتی راه حل نیز پیدا نشد. در این مرحله که الان هستیم، رسیدن به توافق مطرح است. توافق نهایی ما رسیدن به سندی در حدود 20 صفحه با 4-5 ضمیمه است. مجموع این ممکن است 70-80 صفحه باشد. باید همه چیز در متن اصلی و ضمایم، در نظر بگیریم. گاهی درباره یک پارگراف، یک بند و حتی یک کلمه، مسئله مورد بررسی قرار می گیرد. کارشناسان ما این مسایل را به دقت بررسی می کنند به خصوص درباره بحث لغو تحریمها.

کارشاسان سازمان انرؤژی اتمی نیز حضور دارند و با پیوستن آقای دکتر صالحی این مرحله، حالت کارشناسی بیشتری به خود گرفته و امیدواریم جلسات در روزهای آخر به ثمر برسد. از ساعت 8 صبح تا 10 شب ممکن است جلسات و کارها ادامه یابد.

امشب نیز مجددا بحث ها شروع می شود. فضا جدی است و نمی توانم بگویم مثبت است یا منفی. همه طرفها عزم رسیدن به توافق را داریم. همه دنبال توافقی هستیم که اصول و خط قرمزهای ما رعایت شده باشد و ما را به اهداف خود برساند.

برخی منابع خبری از پایان کار کارشناسان روی متن توافق صحبت می کنند. این مسئله تایید می کنید؟

به این شکل نه، همانطور که عرض شد، اصول مورد مذاکره در جلسات کارشناسی اول بحث می شود و متون را کارشناسان تنظیم و منقح می کنند و موارد اختلافی را مشخص می کنند. تا به تدریج به نقطه ای برسد که متن اصلی بتواند موارد اختلافی را در تصمیم گیری، به سطح بالاتری از مدارج سیاسی انتقال کنند و مثلا به سطح معاونان بدهند. در برخی از متون مانند متن اصلی، خیلی وقت است این متون تهیه شده. غیر از ضمایم، همه متون در سطح معاونان مطرح است تا بتوانیم این فاصله ها و اختلافات را کم می کنیم. ممکن است در هر متنی، چند پرانتز باقی بماند و در سطح بالاتر، وزرا در آن باره تصمیم بگیرند. آمریکایی ها هی دارند موارد اختلافی شان را کم می کنند. در برخی اسناد جلوتر و در برخی عقب تریم. ولی چه متن اصلی، چه ضمایم هنوز نهایی نشده و تقریبا برخی متون در شرف نهایی شدن است. تلاشمان را داریم انجام می دهیم و به صورت فشرده جلسات حقوقی، سیاسی و کارشناسی ادامه دارد و هر روز در سطح وزرا نیز کار معاونان و کارشناسان مرور می شود و تصمیم گیری برای ادامه کار می شود.

این متون، چه زمانی نهایی می شود؟

تلاش خود را می کنیم. ممکن است ظرف یکی دو روز آینده، در سطح معاونان، این متون نهایی شود و مواردی که برای وزرا می ماند، تصمیم گیری کنند. فکر نمی کنیم تمدید مذاکرات کار خوبی باشد و به نفع اهداف ما باشد ولی اگر لازم باشد این کار را می کنیم. اجازه نمی دهیم زمان برای ما تصمیم بگیرد. اصولی که برای ما تنظیم شده، چهارچوبها و خطوط قرمز برای ما تصمیم می گیرد. اگر به آنها رسیدیم می گوییم توافق خوب داریم، اگر نرسیدیم، نمی گوییم مذاکرات ما پایان یافته و آماده ایم مذاکرات را ادامه دهیم.

 دیروز دکتر ظریف در پیام تصویری خود اعلام کردند علی رغم اختلافات باقیمانده، هیچگاه اینقدر برای رسیدن به توافق نزیک نبوده ایم. او همچنین گفت طرفهای ایران باید تصمیم بگیرد یا توافق کنند یا فشار بیاورند. عمده اختلافات سر چیست؟

دقیقا اینطور است که آقای دکتر ظریف فرمودند. هیچ وقت در مذاکرات اینقدر جلو نرفته بودیم که وارد نگارش متن شویم. هیچگاه اینقدر نگارش متن به مرحله نهایی نزدیک نبوده. مسایلی و دیدگاه هایی وجود دارد که احتمال رسیدن به توافق در آنها هست. برخی از مسایل نیز هست که درباره آنها راه حل نیز نداریم. کماکان روی آنها کار می کنیم و ایده های مختلف برای آنها ارائه می شود. در بحث تحریمها، مسایل بسیاری حل شده ولی 4-5 موضوع عمده وجود دارد از جمله همزمانی یا متناوب بودن اقدامات طرفین که داریم روی آن کار می کنیم. قبلا نیز گفته ام که یک مشکل فنی خاصی در این بین است، کاری که ما باید درباره تعهدات خود انجام دهیم ممکن است 2-3 ماه طول بکشد و کار آنها معطلی ندارد. یک دستور صادر می شود یا قطعنامه ای صادر می شود. همزمان کردن این دو، به لحاظ فنی، معضل است. روی این داریم کار می کنیم. راه حلهایی پیشنهاد شده، اصل همزمانی برای هر دوی ما مهم است. هر طرف می خواهد اقدامات خود را در زمانی انجام دهد که اقدامات طرف مقابل انجام شده باشد. اصل متناظر بودن اقدامات دو طرف باید رعایت شود. این با توجه به مشکلات فنی، سخت و پیجیده است. در حوزه هسته ای، کماکان برخی از مسایل جزئی است. در بسیاری از موارد کلان و جزئی، راه حلهای پیدا شده.

 آیا بحث تحقیق و توسعه هم یکی از این موارد است؟

یکی از مسایل در بحث هسته ای تحقیق و توسعه است. کلان این مسئله مورد توافق واقع شده. در بیانیه لوزان نیز تحقیق و توسعه ما درباره ماشینهای پیشرفته سانتریفیوژ و به خصوص ماشینهای IR8 , 6, 5 در حال انجام است. در این باره مشکلی نداریم. بحثها هنوز مورد مذاکره است. بحث تحقیق و توسعه در سطح کلان، محدودیتی ندارد. محدودیت روی ماشینهای سانتریفیوژ است که با توجه به توافقات انجام شده، روی این نیز به توافق می رسیم به صورتی که مد نظر ماست.

زمینه مهم دیگری نیز متن توافق نهایی است که مربوط به همکاری های صلح آمیز هسته ای سایر کشورها با ایران می شود. کشورهای دنیا باید در این حوزه ها وارد همکاری با ایران می شوند، حوزه هایی مانند راکتورهای قدرتی، امور تحقیقاتی، آب شیرین کن ها، مسایل پزشکی و کشاورزی و حوزه های متنوع دیگر. این اهمیت دارد که بودن این زمینه در توافق ما نشان می دهد برنامه هسته ای ما در کلیت خود از یک برنامه غیرقانونی از لحاظ شورای امنیت به برنامه قانونی تبدیل می شود و کشورها نیز با این برنامه همکاری می کنند. تثبیت برنامه هسته ای ایران و شناسایی بین المللی برنامه هسته ای که شامل غنی سازی نیز است برای ما بسیار مهم است. این برای معدودی از کشورها رخ داده که امر هسته ای خود را مورد شناسایی بین المللی قرار دادند . این دستاورد خوبی است و آنهایی که 13 سال تبلیغ می کردند برنامه ایران دنبال ساختن سلاح است و 6-7 قطعنامه در این باره صادر کردند که باید این اقدامات تعلیق شود، در حال حاضر از همه اینها می رسیم به نقطه ای که برنامه غنی سازی ادامه یابد و کار تمام تاسیسات ادامه می یابد و همه چیز در برنامه معقول ادامه می یابد و کشورهای دیگر نیز با ما وارد همکاری هسته ای می شوند. شناسایی بین المللی برنامه هسته ای جمعهوری اسلامی ایران، یکی از نقاط قوت این توافق است.

برخی رسانه های غربی می گویند تمدید مذاکرات بعد از 16 تیر ادامه می یابد و باز هم برای مدت مدیدی تمدید می شود. احتمال قطع مذاکرات نیز وجود دارد؟

تمدید مذاکرات گزینه مطلوب هیچ طرفی نیست. برای همین تمام همت ما این است که در دوره ای که هست، کار به سرانجام برسد. آیا این اتفاق می افتد یا نه، نمی شود به صراحت گفت. هنوز در مرحله ای نیستیم که بگوییم توافق رخ خواهد داد. تمدید مذاکرات را به نفع جریان مذاکرات نمی دانیم ولی اسیر زمان نیز نمی شویم. اگر به 16 تیر رسیدیم و مسایلی که خطوط قرمز ما را رعایت می کند و در چهارچوب ما نباشد، ما ترجیح می دهیم دست خالی به تهران برگردیم و اسیر توافق بد نشویم و البته آماده ایم گفتگو ها را ادامه دهیم.

 آمریکایی ها می گویند توافق نهایی رونمایی با تمام جزئیات می شود ولی امضا نمی شود. این سناریو چقدر محتمل است؟

اگر به توافق برسیم یعنی بتوانیم مجموعه اسنادی را که وجود دارد نهایی کنیم و مورد موافق همه قرار دهیم، با رسیدن به این نقطه می توان گفت توافق داریم؟ پاسخ این سئوال منفی است، ما توافق نداریم تا زمانی که مراحل قانونی مربوطه در داخل کشورها طی شود. این مراحل در هر کشوری متفاوت است. مثلا در آمریکا کنگره خواسته درباره توافق رای گیری شود. مجلس شورای اسلامی نیز درخواست کردند توافق در صورت جمع بندی، ارسال شود به مجلس برای بررسی و احیانا نقطه نظراتی دارند و تصمیمی بگیرند. ممکن است در 16 تیر اگر این کار شدنی باشد، به یک جمع بندی اگر برسیم، هنوز توافقی نداریم تا روال قانونی کشورها طی شود. بعد از طی این روال است که دولتها اعلام می کنند مراحل را طی کردیم و آماده توافق هستیم و آن موقع است که اعلام می شود توافق به دست آمده و روز توافق است. فکر می کنم با توجه به روالی که در مجلس شورای اسلامی و کنگره و برخی از کشورهای اروپایی است که مطمئن نیستیم این توافق را به مجلس خود ببرند یا نه، این مسیر حدود یکماه تا یک ماه و نیم طول می کشد. وقتی این زمان طی شود، ما به روز توافق می رسیم و در آن روز است که طرفهای غربی باید تحریمها را لغو و متوقف کنند و در آن روز نیز جمهوری اسلامی ایران مقدمات اقدامات خود را فراهم می کند.

 آیا متن توافق نهایی منتشر می شود؟

بله، حتما منتشر می شود. این یک "اگر بزرگ" است و هنوز قطعی نیست. اگر به توافق برسیم متن توافق حتما منتشر می شود. این روز روز توافق نیست، روز توافق، روزی است که روند اجرایی شدن توافق در کشورها تصویب شود و احتمالا شورای امنیت در همین مرحله قطعنامه را صادر می کند و این توافق را امضا می کند.

 چه روزی شورای امنیت قطعنامه می دهد؟

این هنوز در حال مذاکره است ولی ترجیح همه است که آن روزی که به یک جمع بندی برسیم و توافق نهایی شود، که به آن روز می گوییم روز نهایی شدن یا روز جمع بندی، شورای امنیت در آن روز قطعنامه خود را صادر می کند و این توافق را مورد تایید قرار می دهد و بعد از طی شدن این مراحل، یک ماه الی یک ماه نیم بعد، رسما اعلام می کنیم که توافق داریم و در این روز است که شرایط اجرای تعهدات دو طرف فراهم می شود.

 در رسانه های غربی اعلام می شود در صورت توافق بدون امضا، آمریکایی ها ایران را با ابزارهایی مانند تصویب کنگره تحت فشار می گذارند و در صورت عدم پذیرش ما، کشورما را می خواهند مقصر شکست مذاکرات اعلام کنند. برای جلوگیری از این مشکل، چه تمهیدی اندیشیده شده، بعد از روز جمع بندی، ممکن است شورای امنیت قطعنامه بدهند و بعد آنها بگویند این توافق از امروز (روز تصویب قطعنامه) الزام آور است؟

این دغدغه ها درست است، ولی اینها را کارشناسان حقوقی ما به طور کامل احاطه دارند و بررسی کرده اند. برای همین، نگارش متن سخت و طولانی شده. اگر بتوانیم تا چند روز آینده به جمع بندی برسیم، این اعلام می شود. اگر اعلام شود، این توافق قابل تغییر نیست و کنگره آمریکا نیز اختیار این تغییر ندارد و وقتی شورای امنیت تایید کند، این توافق تبدیل به یک سند بین المللی الزام آور می شود. در توافق و قطعنامه شورای امنیت نیز تاریخهای بعدی را مشخص می کنند. دغدغه شما درست است ولی جای نگرانی ندارد.

لغو فوری تحریمهای اقتصادی، مالی و بانکی چه روزی است؟ روز جمع بندی روز امضاست یا روز توافق نهایی؟ لغو تحریمها در کدام روز است؟ آیا درباره لغو تحریمها توافقی صورت گرفته؟

روز توافق، تمامی تحریمهای اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت یک جا لغو یا متوقف می شود. همزمان اقدامات نیز شروع می شود. اینجا مشکلی داریم که همزمانی اقدامات دو طرف به لحاظ فنی و زمانی فاصله دارد و باید مشکل این حل شود. این اصل و مفهوم پذیرفته شده که روز توافق تمامی تحریمها لغو می شود. درباره امضا توافق نیز مفهومی است که مسامحتا به کار گرفته شود. ما جمع بندی شدن توافق را با امضای آن، خلط می کنیم. از منظر ما، امضای توافق، قطعنامه شورای امنیت برای تایید این توافق است. ممکن است حتی امضای واقعی را پای توافق نداشته باشیم.

این یک برنامه اقدام است و یک معاهده نیست که امضا زیر آن باشد. توافق ژنو نیز امضا نداشت. ولی روزی که به توافق رسیدیم و وزرا ایستادند و عکس گرفتند، مسامحتا روز امضا شناخته می شود. هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده امضای واقعی زیر برگه ها باشد یا نه. از نظر ما موضوع اصلی این است که امضای شورای امنیت با شروع قطعنامه جدید پای آن بیاید و مراحل قانونی کشورها برای اجرا شروع شود. این روز را به عنوان روز توافق یاد می کنیم.

 در بیانیه لوزان از تحریمهای هسته ای نام بردیم، ولی بخش اعظم تحریمها، موضوعات دیگری نیز در کنار خود دارند مانند بحث توان موشکی و حمایت تروریسم و مسایل حقوق بشر. آیا درست است تحریمهای هسته ای، بخش کوچکی از تحریمها را شامل می شوند؟

این را باید مردم و اقتصاد دانها قضاوت کنند. واقعیت این است که بحث اعظم تحریمها، مرتبط با هسته ای است. تحریمها حقوق بشر، حمایت از تروریسم و تحریمهای دیگر، بخش کوچکی را تشکیل می دهند. شاید از لحاظ مواد قانونی و بندها، این بخش از تحریمها زیاد باشند، ولی وزن واقعی و کیفی آنها با تحریمهای هسته ای زمین تا آسمان فرق می کند.

مثلا اگر تحریم بانک مرکزی را در نظر بگیریم موضوعات هسته ای در آن است ولی موضوعات دیگری نیز بر آن مرتبط شده، آیا این تحریم چند منظوره است یا فقط هسته ای است که برداشته می شود؟

ارزیابی این خیلی کار سختی نیست. درباره بانک مرکزی و سایر بانکها، همه به خاطر مسایل هسته ای در لیست تحریم هستند. فقط یک بانک به بهانه واهی حمایت از تروریست ها در لیست تحریمهاست. یک سری تحریمها علیه ماست و یک سری نیز افراد و موسسات مانند بانک مرکزی در لیست تحریمها قرار دارند. در موضوعات مختلف، تحریمهای هسته ای می گوید کشورهای خریدار نفت ایران مجبورند نفت نخرند یا هر ماه 20 درصد از خرید نفت خود را کاهش دهند که دیدیم این تحریمها در زمانی برای ما مشکل به وجود آورد که با توافق ژنو، از آن فشارها کم شد. تحریم نفتی یک تحریم کاملا هسته ای است. تحریم بانکی و تبادلات مالی ما هسته ای است. تحریمها پتروشیمی، گاز، تحریمهای مربوط به بیمه، کشتیرانی و بسیاری از تحریمهای اصلی اقتصادی، هسته ای است. در حوزه حقوق بشر و تروریسم با تحریمهای افراد، نهادها و موسسات روبرو هستیم. اگر از اقتصاد دانها و حقوقدانان سئوال کنید آنها نیز معتقدند بخش اصلی تحریمها مربوط به هسته ای هستند که انشاالله با این توافق، مرتفع می شوند.

 تحریمهای چند منظوره تحریمهای اقتصادی و بانکی را در برمی گیرد؟

این تحریمها عمدتا در قوانین مصوب کنگره آمریکاست. این اتفاقا یکی از بخشهای سخت در مذاکرات است که چگونه تفکیک صورت بگیرد که چه افراد و نهادهایی به خاطر هسته ای در لیست تحریمها رفته اند و چه کسانی و نهادهایی برای مسایل دیگر در لیست تحریم ها قرار گرفته اند. اگر توافق نهایی شود، خواهید دید فهرست بلندبالایی وجود دارد که خواهید دید بندهای ریزی دارد که کدام تحریمها چند منظوره بوده و جزئیات آنها به طور دقیق ذکر و تفکیک شده و تاثیرات آنها در صحنه عمل نیز ذکر شده که بر اثر رفع تحریمها چه اتفاقی می افتد. سعی کردیم با شیوه های مختلف راه سواستفاده را به طرفها ببندیم.

 البته بخشی از تحریمها مانند بانک مرکزی را می گویند چند منظوره است و تماما هسته ای نیست. فرمودید بعد از روز جمع بندی که شاید 16 تیر باشد قطعنامه شورای امنیت صادر می شود. قطعنامه الزام آور است و بررسی این در کنگره یا مجلس ما موضوعیتی عملا ندارد؟

درباره بانک مرکزی عرض کنم ممکن است برخی موسسات با اتهام پولشویی مواجه باشندولی بانک مرکزی به این دلیل مورد تحریم قرار نگرفته. وقتی قطعنامه صادر می شود از لحاظ حقوق بین الملل جنبه الزام آور می یابد و طبق منشور ملل متحد، کشورها ملزم به اجرای خواسته های شورای امنیت می شوند. به لحاظ حقوق بین الملل این یک الزام حقوقی برای کشورهای طرف مذاکره است. این قطعنامه ممکن است بعضا با قوانین داخلی برخی کشورها، برتری حقوقی نداشته باشد. این بحثهایی است که درباره آمریکا و اروپا خیلی اهمیت نمی دهیم. از نظر ما مهم است که در اثر توافق و قطعنامه شورای امنیت، اینها ملزم به اجرای تعهدات خود می شوند و اگر قرار است مراحل قانونی طی شود، باید طی شود. کما اینکه در ایران نیز اینطور است. قطعنامه شورای امنیت از لحاظ قوانین ما مصوبه الزام آوری نیست. مجلس می تواند قوانین خود را تصویب کند و دولت ملزم به پیروی از نظر مجلس است و در عین حال الزامات حقوق بین المللی را نیز باید نظر بگیرد. قطعنامه شورای امنیت به عنوان ضامن اجرای توافق نهایی بر اساس الزامات حقوق بین الملل صادر می شودو ضمانتی برای اجرای توافق نهایی است. اگر کنگره آمریکا این را رد کرد دولت آمریکا موظف به وتو است . اگر وتو رئیس جمهور را کنگره با 2.3 آرا منتفی کند، از نظر ما نافی توافق دولت آمریکا نیست و هزینه سیاسی زیادی را دولت آمریکا متحمل خواهد شد و حقوق ما برای بازگشت به برنامه قبلی خود، محفوظ است.

 رسانه های غربی از سه مرحله، پذیرش، عملیاتی کردن و انجام تعهدات ایران زیر نظر آژانس مسایلی را مطرح کرده اند. شما این سه مرحله را تایید می کنید؟

ما سه مرحله ای را که اشاره کردید به عنوان روز های مختلف یاد کردم. روز اول، روز جمع بندی است از یک توافق که اعلام می شود و شورای امنیت قطعنامه صادر می کند. باید منتظر روال قانونی کشورها باشیم و زمانی که این روال طی شود، روز توافق می شود. با اعلام روز توافق، طرفهای مقابل ما باید تحریمها را لغو کنند و ایران نیز شروع به مقدمات اجرای اقدامات خود می کند. مثلا در فردو، سانتریفیوژها محدود می شود یا میزان ذخایر محدود می شود. ما شروع به این اقدامات می کنیم تا زمانی که به مرحله نهایی برسیم و این روز، روز اجرایی شدن رسمی توافق است. بین روز توافق و روز اجرایی شدن، فاصله ای است. در اینجا ما به توافق نهایی را نرسیده ایم و نمی گوییم در این روز چه اقداماتی رخ می دهد برای اینکه اصل تناظر اقدامات را داریم. وقتی اقدامات آنها شروع شد ما نیز شروع به اقدامات خود می کنیم. این روز روز نهایی توافق است.

ما سه روز مختلف را در زمان توافق داریم. روز اول روز جمع بندی است. فرض کنید تا 16 تیر اگر به این مرحله برسیم. بعد منتظر می مانیم مراحل قانونی در کشورها طی شود و این روز دوم است که روز توافق نام می گذاریم. بعد در آن روز کشورها شروع به اقدامات برای اجرایی شدن توافق نهایی می کنند. در این فاصله، ایران اقداماتی که باید انجام دهد از جمله کم کردن مواد و سانتریفیوژها را انجام می دهد تا اینکه اقدامات ما به حد توافق برسد و از آن روز توافق اجرایی می شود. طرف مقابل نیز باید قوانین خود را اصلاح کند و مصوبات خود را صادر کند و در روز اجرایی شدن، تحریمها لغو می شود. اقدامات ایران در حوزه پروتکل الحاقی از آنروز اجرا می شود و ترتیبات از آن روز به کار خود ادامه می دهد و طرف مقابل نیز از آن روز تحریمها را لغو می کند. هنوز یک مشکل حل نشده در این باره داریم. چون کار ما از لحاظ فنی از کار آنها بیشتر طول می کشد باید به یک فرمولی دست پیدا کنیم تا قبل از انجام کارهای ما، تحریمها لغو شده باشد. آنها نیز می گویند باید ما کارهایمان را کنیم تا آنها تحریمها را لغو کنند. این هنوز در مرحله مذاکره است. مهم این است که چگونه متناظر باشد. این را داریم کار می کنیم. ما سه روز داریم، روز جمع بندی، روز توافق و روز اجرایی شدن توافق.

 اگر قرار باشد این سه مرحله طی شود، طرف آمریکایی و غربی سعی می کند لغو تحریمها را به راستی آزمایی آژانس منوط کنند. از سوی دیگر مطرح می شود تحریمها در روز توافق حل نمی شود و شما هنوز در حال مذاکره هستید. ممکن است اعلام کنند تحریمها لغو می شود ولی اجرای این لغوها منوط به تایید آژانس است؟

در این باره جمع بندی نهایی نکردیم. این که اقدامات متناظر با همدیگر باشد هنوز جمع بندی نداریم. هنگامی که جمع بندی شود، اطلاع رسانی می کنیم.

 منظور این است که آیا آژانس اینجا نقش موثر دارد؟

آژانس در طول اجرای توافق نهایی، نقش موثری در راستی آزمایی اقدامات ایران خواهد داشت. این نقش آژانس در همه جاست. آژانس مرجع بین المللی است برای اینکه تایید شود کشوری به تعهدات خود عمل می کند یا نه، این قضاوت آژانس است. درباره اقدامات در چهارچوب NPD و توافق پادمان نیز سالهاست آژانس قضاوت می کند. ما درباره آژانس تجربه خوبی نداریم . همه مطلعند، ولی آژانس باید اقدامات کمی و نه کیفی را درباره برنامه ما اعلام کند. مثلا قرار نیست آژانس بیاید درباره صلح آمیز بودن فعالیتها صحبت کند. بلکه مثلا باید تعیین کند تعداد سانتریفیوژها به فلان عدد رسیده یا نه. یا مواد به فلان مقدار رسیده یا نه. علی رغم همه سوابق منفی آژانس، ما شاهد بودیم در طول اجرای توافق ژنو، آژانس به تعهدات خود خوب عمل کرد. با این همه ما اطمینان صددرصد نسبت به آژانس نداریم. همه تمهیدات را باید دید تا در زمان خود راستی آزمایی شود. هر یک از کشورها درباره برنامه هسته ای ایران، تخلفی را صورت بدهند و وارد بازی سیاسی شود، توان برگشت پذیری توان هسته ای به لحاظ فنی حفظ شده و به این اندازه که بازدارندگی ایجاد کند در اقدامات نامتعارف ورود خواهد داشت. درباره همه اینها فکر شده و رایزنی کرده ایم. اطمینان لازم فراهم خواهد شد.

انشالله همینطور باشد. الان در کوران مذاکرات هستیم. اطمینان می دهم با هر نتیجه ای مذاکرات تمام شود تمام جزئیات با صراحت با مردم در میان گذاشته شود وهمه از جریان مذاکرات مطلع می شوند. از تمام مردم درخواست می کنم در شبهای قدر که در پیش است، ما را از دعای خیر فراموش نکنند و بخواهند در شبهای قدر آنچه برای خیر و صلاح این ملت بزرگ نیاز است، خداوند مقدر کند.

دکتر ظریف تا قبل از اعلام توافق نهایی به تهران سفر می کند؟

نه چنین قصدی نداریم. شایعاتی پخش شده ولی چنین دستورالعملی نداریم. طبق برنامه خود عمل می کنیم و طبق آن رفتار می کنیم. این را هم عرض کردم لزومی به سفر نیست و ما به طور مستمر از شیوه های امن با تهران در تماسیم و گزارشها را رد و بدل می کنیم و دستورات را می گیریم. فکر نمی کنم نیاز به سفر دکتر ظریف به تهران باشد.