به گزارش سرویس اقتصادی«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در سال‌های گذشته که دولت پیشین همه توجه و ظرفیت‌های دیپلماتیک خود را برای ترمیم رابطه با غرب ذیل مذاکرات هسته‌ای به خدمت گرفته بود، کشورهای آفریقایی هیچ‌گاه به طور جدی دغدغه‌ای برای سیاست خارجی به شمار نمی‌آمدند و دولتمردان وقت ضرورت چندانی برای ارتباط با کشورهای این قاره احساس نمی‌کردند. هرچند دولت وقت گاه به گاه با حمایت مقطعی برخی از کشورهای آفریقایی همچون آفریقای جنوبی از فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران روبه‌رو می‌شد اما نادیده‌انگاری ظرفیت رابطه با کشورهای این قاره، باعث شد تا این حمایت‌ها فراتر از مقاطع کوتاه و موسمی شکل نگیرد. در حقیقت، دولت پیشین توسعه مناسبات با کشورهای آفریقایی را صرفاً به منظور نمایش پرهیز از انزوا و گسترش حلقه دوستان تعقیب می‌کرد تا رویکردی مبتنی بر پیگیری اهداف و منافع ملی.

مدیران دیپلماسی در دوره جواد ظریف بارها درباره امور کشورهای آفریقایی در جریان نشست‌ها و جلسات عمومی معترف این واقعیت می‌شدند که در ایران شناخت کافی از عمده کشورهای آفریقایی وجود ندارد و شناخت درباره برخی دیگر هم ناکافی و مبهم است، اما دولت برای رفع این مشکل گامی برنداشت. چنانکه حسن روحانی در طول 8 سال دوره ریاست جمهوری خود ترجیح داد حتی برای یک بار هم که شده برنامه‌ای برای سفر به آفریقا نداشته باشد.

این در حالی است که بسیاری از ظرفیت های بکر اقتصادی و... در همین کشورهای آفریقایی جمع شده است و در طول سالها مورد بهره‌برداری و سو استفاده قدرت های بزرگ و استعماری بوده است از این رو است که فرصت های سرمایه گذاری در زمینه های مختلف اقتصادی شرایط بی نظیری است که غفلت از آن میتواند شرایط موافق را رقیبان اقتصادی و دیگر دولت ها فراهم می‌آورد. اکنون آیت الله سید ابراهیم رئیسی به دعوت رسمی رؤسای جمهور کنیا، اوگاندا و زیمبابوه و به منظور تقویت روابط و گسترش همکاری‌ها با کشورهای دوست و همسو، از صبح سه‌شنبه تا پایان وقت پنجشنبه به این سه کشور سفر خواهد کرد.

دراین گزارش قصد داریم تا ضمن معرفی برخی از ظرفیت و فرصت های اقتصادی نگاهی آماری به بازارهای آفریقا و امکان های پیش رو بیندازیم.

چرا کنیا؟!

کنیا اولین مقصد سفر رئیس جمهور به قاره آفریقا است. کنیا به علت موقعیت ژئوپلیتیک خود اهمیت ویژه‌ای در این قاره دارد به گونه‌ای که دروازه شرق آفریقا محسوب می‌شود.

جمعیت ۵۴ میلیون نفری، هاب اتحادیه کشورهای شرق آسیا، حجم واردات بالای این کشور و زمین‌های حاصلخیز و پر آب که امکان کشت فراسرزمینی را محیا می‌کند از جمله ویژگی‌های این کشور منحصر به فرد است.

بازار جذاب آفریقا

بازار آفریقا با توجه به جمعیت بالا و پتانسیل رشد اقتصادی بالا، یکی از بازارهای جذاب برای تجارت است. این قاره هر سال حدود ۵۰۰ میلیارد دلار صادرات و بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار نیز واردات دارد و به عنوان "قاره فرصت‌ها" شناخته می شود.

در این راستا سازمان توسعه تجارت ایران خبر داده است که شبکه‌ای از هشت مرکز تجاری در سرتاسر قاره آفریقا فعال شده و به ارائه طیف وسیعی از خدمات به شرکت‌های تولیدی و صادراتی که بنای حضور در بازار آفریقا را دارند، می‌پردازند.

سفر دکتر رئیسی به این قاره می‌تواند آغازی بر پایان انفعال تجاری ایران در قاره آفریقا باشد. فرصتی که می‌‎تواند ظرفیت‌های نوین و بالقوه اقتصادی این قاره را بالفعل کند.

 تحریک اقتصاد کنیا با تزریق خدمات و محصولات ایرانی

آمار واردات ۲۰۲۱ کنیا بیانگر سهم بسیار کم اقتصاد ایران از سرزمین مائو مائو است. نکته قابل توجه این آمار، بازیگری جدی عربستان سعودی، امارات و کشورهای آسیایی در صادرات به این کشور است. سهم حدودا ۵ درصدی عربستان و تقریبا ۸ درصدی امارات از این کشور تنها یک معنا دارد؛ قافیه را باختیم و باید جبران کنیم. سفر رئیسی به کنیا فرصتی مهم برای تحریک ظرفیت وارداتی کنیا است. فرصتی که می‌تواند سهم درآمدی و نقش‌آفرینی اقتصادی ما از قاره آفریقا بیشتر از پیش کند.

گزارش از محمد جهاد