انجمن مهندسی ریلی در اواخر خردادماه 1402، نشستی را برای تبادل نظرات و تفاهم بیشتر متخصصان و اساتید راه آهن در زمینه برقی کردن شبکه برگزار کرد، در ابتدای این جلسه که در 22 خرداد ماه، برگزار شد با یادی از مرحوم دکتر دادمان، به درآمد اندک نسبت به سرمایه گذاری 25 میلیارد دلاری در زیرساخت و ناوگان اشاره و سپس نظرات موافقان و مخالفان مطرح شد. 

در آغاز گفتگو به کاهش سهم راه آهن در جابجایی مسافر و ثبات سهم بار، پیشنهاد اولیه زیمنس برای لکوموتیوهای مسافری به صورت دوبله، کاهش آماده بکاری لکوموتیوها، سیر پایین سالانه و بدهی چند هزار میلیاردی راه آهن به پیمانکار تعمیر و نگهداری لکوموتیوهای مسافری اشاره و پیشنهاد شد تمرکز گفتگو بر برقی کردن مسیر تهران مشهد قرار گیرد (بر اساس مطالعات مشاوران خارجی و داخلی سال 86 که به تایید معاون زیربنایی سازمان برنامه هم رسید، اولویت نخست برقی کردن، مسیر تهران مشهد، اولویت دوم مسیر بافق بندرعباس، اولویت سوم مسیر تهران تبریز و اولویت چهارم چادرملو اردکان بود).

همچنین بر اساس گزارش مشاور سیسترا در مطالعات قطار سریع السیر تهران مشهد برقی از احداث خط سریع اولویت بالاتری دارد.

پس از تشریح موضوعات اصلی سایر حضار نیز نظرات مخالف و موافق را بیان نمودند از جمله:  مشکلات تامین برق، سرعت مناسب برای برقی، اولویت خطوط، تامین مالی، چگونگی اجرا، سابقه بافق - بندرعباس، سریع مشهد، صرفه جویی سوخت، آنالیز فنی - اقتصادی، تعداد پستهای برق، نقطه سربسر ترافیکی، مطالعات کلان، نقشه جامع، جهش تکنولوژی، مشارکت بخش خصوصی، مطالعات زیست محیطی، توازن رشد، کاهش زمان سفر، قیمت بلیط، تقاضای استانداری، تعریف سریع السیر، مطالعات ریسک، بازگشت سرمایه، مقایسه با سریع السیر، رشد گام به گام، ارزش وقت مسافر، تمایل به سفر شبانه ... .

اغلب سوالات و ابهامات مطرح شده در یادداشت های گذشته پاسخ داده شده است (پاسخ شبهات راه آهن برقی/ کد خبر 236489، خواهر خواندگی راه آهن سریع السیر و برقی کردن خط موجود تهران مشهد / کد خبر 246343، راه آهن برقی تهران مشهد الگوی سه راهبرد جهشی درون زا برای پیشرفت راه آهن -248331، یک لکوموتیو برقی بجای چهار لکوموتیو دیزلی در تهران مشهد/ کد خبر 251167، پندی از کنگره جهانی راه آهن ها برای برقی کردن راه آهن تهران مشهد، 252449، بازنگری پروژه های ریلی در بودجه 1402 و برقی تهران-مشهد با رویکرد مهار تورم-255778، نقش خط آهن برقی در بهره وری ناوگان-92721، انتقادات مطرح شده برای برقی کردن راه آهن تهران مشهد-127819، راهبرد و نقشه راه بومی سازی خط و لکوموتیو برقی در سال 87-154162، راه آهن نیمه برقی با ناوگان برقی دیزلی / کد خبر 222422، تحریم و برقی کردن تهران مشهد-225663، بررسی آمار روزانه لکوموتیو، ضرورت برقی سازی راه آهن-226401، بانک جهانی و برقی تهران- مشهد-232890، برقی کردن راه آهن تهران - مشهد، ارتقای بهره وری ناوگان و کاهش بار مالی دولت-235396، حرف های سست ریلی در زمینه احداث راه آهن سریع السیر تهران مشهد / کد خبر 252959 ...).

در میان سوالات، موضوع تامین برق راه آهن تهران مشهد کمتر در جلسات تشریح شده که با توجه به مشکلات کمبود برق در تابستان و توضیحات جلسه، نکات تکمیلی بیان می شود:

در صفحه 88 مشخصات فنی لکوموتیو ER24 مصرف سوخت برای دو دستگاه لکوموتیو (با یازده واگن و سرعت متوسط 119 و زمان حدود 8 ساعت) در مسیر تهران مشهد 7570 لیتر درج شده است (هر یک 3785) و در محاسبات مقایسه ای 18 ژوئن 2007 زیمنس برق مورد نیاز یک لکوموتیو برقی با احتساب بازیافت 21 مگاوات ساعت (برای 12 واگن، سرعت 160 و زمان سیر کمتر از 7) اعلام شده (با شرایط یکسان حدود 2500 کیلووات).

در این جلسه با اشاره به پیش بینی 100 مگاوات نیروگاه گازی (دو سوخته داخلی) در اسناد مناقصه سال 87، به آماده به کاری پایین لکوموتیوهای دیزلی که در خردادماه 1402 به کمتر از 60 درصد رسیده اشاره شد که چنانچه در ارزانترین گزینه، پنجاه و پنج دستگاه لکوموتیوهای موجود برقی شوند (تاییدیه 901105) می توانند 105 مگاوات برق دیزلی را با بازده بالاتر و هزینه کمتر نگهداری فراهم نمایند (با ذخیره مناسب) و درصورت گازسوز نمودن با تعداد اندکی بیشتر این امر میسر میشود (تین نیوز / کد خبر 243740)، با این رویکرد، توان لکوموتیو تبدیل شده حدود 2 برابر دیزلی خواهد شد و هزینه نگهداری لکوموتیوها به کمتر از نصف می رسد.    

* کارشناس حمل و نقل