به گزارش خبرنگار ایکنا، دومین کنفرانس بین‌المللی «همزیستی مسالمت‌آمیز؛ همگرایی جهان اسلام و افق تمدنی آینده با محوریت مقاصد شریعت» صبح امروز 20 خردادماه در دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای نشست مصطفی ذوالفقار طلب، استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: امت اسلامی از رهگذر تمدن نوین اسلامی ضمن تلاش برای دستیابی به‌ دستاوردهای علمی نوین، ارزش‌های معنوی را مد نظر قرار می‌دهد. تمدن نوین اسلامی پاسخگوی نیازهای مادی و معنوی بشر بوده است. امت اسلامی در شرایط کنونی برای نیل به تمدن نوین اسلامی با چالش‌هایی روبرو است از جمله تفرقه بین صفوف امت اسلامی که نتیجه افراطی‌گری مذهبی است. تکفیر و تفسیق مذهبی از جمله عناصر مقوم تفرقه است. بر این اساس وحدت جهان اسلام مقوم تمدن نوین اسلامی محسوب می‌شود. جایگاه وحدت اسلامی به حدی است که در بالاترین سطح مقاصد شریعت قرار گرفته است. مکتب مقاصدی رفتارهایی مثل تکفیر و تفسیق را برنمی‌تابد و هر نوع رفتار واگرایانه را ضد ارزش قلمداد  می‌کند‌.

تمدن اسلامی را به دوران اوج بازگردانیم

در ادامه سیدمحمد مقیمی؛ رئیس دانشگاه تهران سخن گفت و اظهار کرد: موضوع همایش از موضوعات مهم جهان اسلام است. آنچه در سال‌های اخیر شاهد بودیم تشتت و تفرقه در جهان اسلام بوده است و حتما باید تلاش کنیم جهان اسلام را به روزهای اوج خودش برگردانیم چراکه تمدن اسلامی بیش از ۵۰۰ سال سروری می‌کرده و اروپایی‌ها که امروز نسبت‌هایی به اسلام می‌دهند گذشته خود را فراموش کردند که چقدر از این تمدن اسلامی استفاده کردند لذا امروز هجمه‌های زیادی به اسلام می‌شود. بر همه ما تکلیف است این تمدن را به دوران اوج گذشته بازگردانیم.

وی افزود: آنچه در این همایش بر آن تاکید شده‌ است مقاصد شریعت است و از این مفهوم برمی‌آید که آنچه مهم است مصلحت مردم و توجه به این است که مقاصد شریعت از جایگاه خودش تنزل پیدا نکند. آنچه امروزه مورد ابتلای ما است عبارت است از تشتتی که میان مسلمانان وجود دارد. لذا بالاترین مصلحت این است که مذاهب اسلامی همگرایی کنند و این همایش هم دنبال راهکارهایی برای همگرایی است و دانشگاه تهران آمادگی دارد به این هدف مقدس کمک کند.

رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: فلسفه وجودی انقلاب اسلامی بر اساس اصل ۱۱ قانون اساسی دستیابی به وحدت امت اسلامی است و این وحدت را در عرصه های مختلف دنبال می‌کند. در همین اصل به آیه «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» اشاره شده است. همه می‌دانیم یکی از پیام‌های امیدبخش انقلاب اسلامی وحدت بوده است. این پیام از ابتدا به خوبی مخابره شد ولی دشمنان اجازه ندادند این پیام شنیده شود و امروز وظیفه نخبگان است که این پیام را به دنیا مخابره کنند.

وی ادامه داد: یکی از آموزه‌هایی که از اندیشه امام خمینی قابل استفاده است مدیریت تعارض است. ما سطوح مختلف تعارض را داریم ولی این تعارضات باید به‌ گونه‌ای مدیریت شود که به تفرقه نینجامد. در بخش فرق اسلامی هم تعارضات وجود داشته که البته طبیعی است و وجود دیدگاه‌های مختلف می‌تواند موجب دستیابی به حقیقت شود ولی چرا تا به حال این تعارضات به جای اینکه عامل پویایی باشد عامل تفرقه بوده است.

وی تصریح کرد: امام خمینی به سه مولفه برای مدیریت این تعارضات اشاره می‌کند اول تمرکز بر هدف مشترک، دوم تمرکز بر دشمن مشترک و سوم وحدت کلمه. پیرامون اینکه دشمن مشترک چیست، هدف مشترک چیست و وحدت کلمه کدام است؛ بخشی روشن است و بخشی نیاز به گفت‌وگو دارد. رهبر انقلاب در جای جای سخنرانی‌هایشان این موضوع را مورد مداقه قرار داده‌اند و در این زمینه نکات ارزشمندی دارند. ایشان دائما تاکید دارند نخبگان وظیفه دارند از این وضعيت تشتت جلوگیری کنند و این امر مستلزم این است تندروی محکوم شود و نگذاریم به وحدت اسلامی صدمه وارد شود.

وی در پایان سخنانش گفت: در قرآن کریم هم آیات زیادی وجود دارد که تاکید می‌کند این مسیر را با قدرت ادامه دهیم آیاتی چون «و اعتصموا بحبل اللّه جمیعا و لا تفرّقوا»، «وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ»، «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون»، «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ» و آیات فراوان دیگر که تاکیدش روی همگرایی و وحدت اسلامی است.

شاخص‌های تمدن‌سازی از منظر رهبری

در ادامه این نشست محمود واعظی، استاد دانشگاه تهران در سخنانی گفت: ما درباره همگرایی جهان اسلام و افق تمدنی آینده برای تمدن‌سازی مطالب زیادی شنیدیم اما باید از نگاه پرچمدار تمدن نوین در روزگار معاصر یعنی مقام معظم رهبری چند شاخصه را پیگیری کنیم. ایشان برای ایجاد تمدن نوین اسلامی چند مولفه را مطرح کردند که شنیدنی است؛ اول محوریت قرآن کریم. ما ناگزیریم برای اینکه به همگرایی مذهبی برسیم از قرآن استفاده کنیم که مرجع همه فرق اسلامی است. مولفه دوم ایمان و باور دینی است و مولفه سوم خردورزی. عقلانیت شاخصه اسلام است و همه رفتارهایی که به نام دین است ولی عقل‌مدار نیست، اسلامی نیست و ما باید عقل محوری را سرلوحه کار خودمان قرار دهیم.

وی افزود: نکته دیگری که می‌خواستم عرض کنم این است که ما در گفت‌وگو عادت داریم خود را حق بدانیم و فکر می‌کنیم طرف مقابل حرفش درست نیست ولی این مبنای قرآن نیست. قرآن به گفت‌وگوی سازنده دعوت می‌کند و ما همانقدر که خودمان را حق می‌دانیم باید طرف مقابل را حق بدانیم و اگر با این ذهنیت روبروی هم بنشینیم قطعا می‌توانیم بیشتر از هم استفاده کنیم.