بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک عفونت ویروسی و به شدت واگیردار است و یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان بوده که عمدتان توسط کنه منتقل می‌شود. این بیماری از طریق تماس با حیوان آلوده و در هنگام ذبح حیوان و تماس با امعاء و احشاء آلوده آن و در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی به انسان منتقل می‌شود.
با توجه به اینکه در بیشتر کشورها بخصوص کشورهای همسایه ایران ویروس این بیماری وجود دارد و از طرف دیگر قاچاق دام از کشورهای همسایه به داخل کشور صورت می‌گیرد بنابراین همیشه خطر انتقال و بروز این بیماری وجود دارد.
علائم و راه‌های انتقال
محمدعلی بخشی، مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی در رابطه با این بیماری به ایسنا گفت: با توجه به افزایش دما در روزهای آینده و به تبع آن افزایش فعالیت کنه‌های حیوانی که می‌توانند موجب انتقال و شیوع بیماری تب کریمه کنگو شوند، شهروندان از ذبح دام در معابر و منازل، خرید گوشت قرمز از مراکز غیرمجاز، خرید گوشت‌های قرمز فاقد مهر و لیبل دامپزشکی خودداری کنند.
وی افزود: بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری عفونی ویروسی است که عمدتا از طریق کنه منتقل می‌شود و علاوه بر کنه، تماس بدون استفاده از لوازم حفاظتی با لاشه، خون و ترشحات دام مبتلا می‌تواند موجب بروز بیماری در انسان شود و این بیماری فاقد هرگونه علائم بالینی در دام است.
بخشی بیان کرد: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو بیماری مشترک بین انسان و دام بوده که از طریق گزش کنه هیالوما به انسان و دام منتقل می‌شود؛ این بیماری علائم شاخصی نداشته و در صورت ابتلای انسانی عوارض شدید مانند سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی، استفراغ بدون ارتباط با غذاخوردن، گلودرد و خونریزی‌های وسیع در سطح بدن دارد که می‌تواند در نهایت به مرگ فرد بیمار منتهی شود.
وی افزود: علاوه بر لزوم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی در هنگام ذبح دام، شهروندان از ذبح دام‌های آلوده به کنه و یا دارای آثار گزش کنه خودداری کرده و لاشه دام ذبح شده قبل از قطعه بندی و مصرف به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتیگراد نگهداری شده و پس از آن قطعه بندی و مصرف شود.
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی ادامه داد: دامداران با سمپاشی دوره‌ای دام‌ها و واحدهای دامداری علاوه بر پیشگیری از بروز بیماری تب کریمه کنگو می‌توانند از بروز بسیاری از بیماری‌های منتقله از طریق انگل‌های خارجی از قبیل تیلریوز، بابزیوز، آناپلاسموز و سورا پیشگیری کنند.
وی با تاکید بر شناخت بهتر بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو و آگاهی از سابقه بیماری، افزود: این بیماری اولین بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکراین و ۱۹۶۹ گنگو شناسایی و در حدود سال ۱۱۱۰ میلادی توسط جرجانی پزشک و دانشمند عالیقدر ایرانی در کتاب گنجینه خوارزمشاهی به تفضیل توضیح داده شده است.
کریمه کنگو؛ از پیشگیری‌ها تا راه درمان
بخشی ادامه داد: این بیماری در جنوب و شرق اروپا مخصوصاً شوروی سابق، سرتاسر منطقه مدیترانه، شمال غرب چین، آفریقا، خاورمیانه و شبه قاره هند گسترش داشته و در ایران نیز بر اساس مطالعات انجام شده از حداقل ۴۰ سال پیش ویروس عامل بیماری در کشور وجود داشته است.
وی با بیان اینکه همچنین بر اساس مطالعاتی که طی سال‌های ۷۹ تا ۸۹ صورت گرفته است، بیماری در اکثر استان‌های کشور از جمله خراسان وجود داشته است، تصریح کرد: از جمله راه‌های انتقال این بیماری به انسان، تماس مستقیم با کنه‌های آلوده، گرفتن و له کردن کنه‌ها با دست و له کردن کنه‌ها با دست روی بدن است.
بخشی ادامه داد: تماس مستقیم با ترشحات دام بیمار و یا خون دام بیمار، استفاده از فرآورده‌های خام دامی حاصل از دام بیمار که خام باشند و یا پاستوریزه نشده باشند ،تماس با انسان بیمار و ترشحات و خون انسان بیمار از جمله راه‌های انتقال است.
وی درخصوص راه‌های انتقال بیماری به انسان و همچنین راه‌های جلوگیری از انتقال بیماری به انسان، گفت: اگر دام در اثر گزش کنه آلوده، به ویروس عامل بیماری آلوده شود فقط برای حدود یک هفته دام ناقل ویروس بوده و ویروس در خون و سایر اندام‌های بدن حضور دارد و پس از آن سیستم ایمنی بدن دام ویروس را از بین می‌برد.
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی تصریح کرد: اگر در این یک هفته که دام عامل بیماری را در خود دارد، کشتار شود و در هنگام کشتار مسائل حفاظتی و بهداشتی رعایت نشود احتمال انتقال آلودگی به انسان وجود دارد؛ از طرفی اگر گوشت همین دام آلوده به صورت تازه و بدون نگهداری به مدت ۲۴ ساعت در دمای یخچال، تکه تکه شود و در هنگام تکه کردن گوشت از دستکش استفاده نشود و از طرفی بر روی پوست دست زخمی وجود داشته باشد، امکان آلودگی انسان وجود دارد.
بخشی ادامه داد: آلودگی انسانی به راحتی صورت نمی‌گیرد و شرایط زیادی باید مهیا باشد تا انسان آلوده شود؛ لذا با یک سری رعایت مسائل بهداشتی ساده نه تنها می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد بلکه از ابتلا به سایر بیماری‌ها نیز مصون خواهیم بود.
وی با اشاره به مهم ترین مسائلی که باید جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه گنگو در نظر گرفت، افزود: مخزن اصلی ویروس بیماری کنه‌ها هستند و کنه‌ها نیز ممکن است در طبیعت زیاد باشند؛ لذا حتی الامکان از تماس با آن‌ها خودداری کنید.
مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی تصریح کرد: در صورت مشاهده کنه بر روی بدن به هیچ عنوان آن را با دست جدا نکنید و یا آن را له نکنید؛ بهتر است آن را با پنس و بدون آسیب به بدن کنه و له شدن آن، آن را بردارید.
توصیه‌های دوری از بیماری
وی ادامه داد: یکی از خطرناکترین عواملی که باعث انتقال آلودگی به انسان می‌شود کشتار دام در منزل بوده و اگر دام دارای کنه باشد، کنه‌ها به راحتی به محل زندگی ما نفوذ می‌کنند. درضمن ممکن است در هنگام کشتار و پوست کنی و تخلیه امعاء و احشاء ترشحات و خون به چشم و دهان ما یا کودکان پاشیده شده و باعث انتقال بیماری به انسان شود.
بخشی با بیان اینکه بهترین و مهمترین توصیه ما این است که به هیچ عنوان دام را در منزل کشتار نکنید یا به هیچ عنوان گوشت از قصابان خانگی که دام را در منزل خود کشتار می کنند تهیه نکنید، تصریح کرد: اگر گوشت از کشتارگاه‌هایی که دارای پیش سرد بوده و پس از کشتار دام، لاشه ۲۴ ساعت در پیش سرد نگهداری شده و سپس به فروشگاه‌های عرضه حمل شود، هیچ گونه مشکلی نداشته و نه تنها بیماری تب کریمه کنگو بلکه سایر بیماری‌ها را هم منتقل نمی‌کند.
وی با بیان اینکه نکته مهم اینکه کبد یا جگر ، قلب و کلیه حداقل باید ۴۸ ساعت در یخچال بماند سپس استفاده شود، یادآور شد: اگر گوشت مورد مصرف خانواده، از کشتارگاه‌های دارای پیش سرد تهیه شود، اگر در هنگام تکه تکه کردن گوشت دستکش بپوشیم و اگر از محصولات لبنی پاستوریزه استفاده کرده و جگر، قلب، کلیه و یا گوشت نیمه پز یا خام را مصرف نکنیم، معمولاً هیچ گونه خطری ما را تهدید نمی‌کند.