به گزارش الف، در سایه تحولات گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی، بسیاری معتقدند که توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک بعد از 7 سال، مهمترین و مثبت‌ترین تحولی محسوب می‌شود که منطقه در این مرحله شاهد آن است.
مذاکراتی که از بیش از دوسال قبل بین تهران و ریاض با میانجیگری عراق و عمان آغاز شده بود در نهایت روز جمعه برابر با 19 اسفند به نتیجه رسیده و طرف‌های ایرانی و سعودی در چین، توافقنامه احیای مناسبات دیپلماتیک را رسما به امضا رساندند. خبر اعلام این توافق بازتاب زیادی در جهان و به ویژه خاورمیانه داشت. همچنین رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز رسانه‌های عبری به طور مفصل به بررسی ابعاد مختلف توافق مذکور و تاثیر آن بر پرونده‌های مهم منطقه پرداختند.
این توافق در وهله نخست مورد استقبال کشورها و شخصیت‌های منطقه‌ای قرار گرفت و همه ابراز امیدواری کردند که آشتی تهران و ریاض تاثیر مثبتی بر ثبات و امنیت منطقه‌ای داشته باشد. دولت نجات ملی یمن، توافق مذکور را گامی مثبت در راستای بازیابی امنیت امت اسلامی که در نتیجه توطئه‌های آمریکایی-صهیونیستی از دست رفته بود، دانست.
سید «حسن نصرالله» دبیر کل حزب‌الله به عنوان برجسته‌ترین شخصیت عربی در منطقه روز جمعه بعد از امضای توافق ایران و عربستان، با خوشبینی درباره این توافق اعلام کرد که توافق تهران و ریاض افق‌های زیادی را در کل منطقه از جمله لبنان خواهد گشود.
با وجود اینکه قرارداد احیای روابط ایران و عربستان هنوز در مرحله ابتدایی و تئوری قرار دارد، اما پیش‌بینی‌ها درباره تاثیر آن بر تحولات منطقه‌ای آغاز شده و در تحلیل اولیه‌ای که رسانه‌ها و کارشناسان از این قرارداد ارائه می‌دهند، یک سرفصل مشترک وجود دارد و آن هم آسیب به منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
در وهله نخست باید به رقابتی که چین و ایالات متحده در عرصه دیپلماسی جهانی دارند توجه کنیم. اولین تاثیر سیاست جدید دولت آمریکا به ریاست جو بایدن برای کمرنگ شدن حضور این کشور در خاورمیانه، نفوذ پکن به این منطقه و تقویت مناسبات و همکاری‌ها با کشورهای عربی در سطوح مختلف بود. بنابراین آمریکایی‌ها احساس کردند که درحال باختن خاورمیانه هستند. از سوی دیگر چین طی چند سال گذشته با شیب تندی در مسیر تعمیق روابط با متحدان آمریکا در منطقه از جمله عربستان حرکت کرده و چند ماه قبل به عنوان مهمان ویژه نشست شورای همکاری خلیج فارس قراردادهای متعددی با کشورهای عربی امضا کرد.
اینکه توافق تهران و ریاض با میانجیگری چین در پکن امضا شد، یک موفقیت دیپلماتیک برای چینی‌ها که در همه حوزه‌ها از جمله عرصه دیپلماسی در رقابت با ایالات متحده هستند، محسوب می‌گردد. از طرف دیگر بعد از حرکت شیخ‌نشینان خلیج فارس از جمله امارات به سمت بهبود روابط با ایران، عربستان بزرگترین امید آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف نظامی عربی-اسرائیلی علیه ایران بود. اما قراردادی که بین تهران و ریاض به امضا رسید عملا به همه این امیدهای واشنگتن پایان داد.
آمریکا از اواسط سال 2022 موج بزرگی از جنگ روانی و فضاسازی در منطقه را علیه ایران به راه انداخته و برای به نتیجه رساندن پروژه خود، روی کشورهای عربی و در راس آنها عربستان حساب ویژه‌ای باز کرده بود. استراتژی ایالات متحده در این زمینه مبتنی بر ترویج این ادعا بود که ایران «دشمن مشترک» آمریکا و اسرائیل و کشورهای عربی است. بنابراین قرارداد آشتی تهران و ریاض تا حد زیادی شکاف‌های موجود در مناسبات منطقه‌ای را پر می‌کند که این مسئله در جهت خلاف منافع آمریکاست.
اما یکی از جالب توجه ترین واکنش‌ها به توافق ایران و عربستان، چیزی بود که در میان صهیونیست‌ها دیدیم؛ جایی که اسرائیلی‌ها به جان هم افتاده و یکدیگر را متهم به اهمال‌کاری کردند. پرونده عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی که از زمان امضای توافق‌های عادی سازی بین امارات و بحرین با تل‌آویو در سال 2020 بارها مورد بررسی قرار گرفته بود، طی چند ماه گذشته و بعد از روی کار آمدن کابینه افراطی «بنیامین نتانیاهو» به شدت مورد توجه قرار گرفته و حتی زمزمه‌هایی از توافق سازش قریب الوقوع بین دو طرف به گوش می‌رسید. نتانیاهو نیز حساب زیادی روی عادی سازی با عربستان کرده بود. اما توافق ایران و سعودی برای احیای روابط، همه تلاش‌های اسرائیل برای سازش با عربستان را تحت شعاع قرار داد.
حتی برخی ناظران، اسرائیل را اولین قربانی توافق ایران و عربستان می‌دانند. «نفتالی بنت» نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی در این زمینه هجمه تندی علیه نتانیاهو و کابینه وی انجام داده و او را مسئول اهمال کاری سیاسی در متوقف شدن روند عادی‌سازی با عربستان دانست. بنت، توافق مذکور را یک شکست برای اسرائیل و یک پیروزی سیاسی برای ایران قلمداد کرد.
«یائیر لاپید» نخست‌وزیر پیشین اسرائیل نیز با انتقاد از سیاست‌های نتانیاهو گفت که با این توافق دیوار دفاعی منطقه‌ای که علیه ایران ساختیم ویران شد و توافق تهران و ریاض یک شکست تمام عیار برای سیاست خارجی اسرائیل است.
اما در سطح سایر پرونده‌های منطقه همچون جنگ یمن یا پرونده سیاسی لبنان و ... باید گفت، هرچند که توافق ایران و عربستان به شکل مستقیم ارتباطی با سایر پرونده‌ها نداشته و تعاملات میان این دو طرف جدا از دیگر موضوعات منطقه‌ای است؛ اما در هر صورت نمی‌توان تاثیر آشتی دو بازیگر مهم منطقه‌ای را در باز شدن فضای مناسب برای رسیدگی به مسائل حیاتی و حساس منطقه نادیده گرفت. به همین منظور برخی امیدوارند در مرحله آتی تحولات منطقه به سمتی پیش برود که هم شاهد گشایشی در بن‌بست سیاسی لبنان باشیم و هم جنگ یمن قبل از ورود به نهمین سال خود به پایان برسد.