گروه بین الملل جهان نيوز: قفل روابط دیپلماتیک تهران - ریاض در پکن گشوده شد تا ایران و عربستان سعودی پس از 7 سال روابط فیمابین را از سر گیرند.
برای حصول این اتفاق، البته چند دور مذاکره طولانی از ابتدای سال گذشته برگزار شد؛ ابتدا با میانجیگری عراق نمایندگان ایران و سعودی در بغداد چند دور مذاکره داشتند، در میانه راه پادشاهی عمان هم به سیاق گذشته و سیاست خارجی واسطهگرایانه خود در مذاکرات 2 کشور نقش ایفا کرد اما در نهایت این چین بود که توانست واسطهگر نهایی توافقی مهم میان 2 قطب مهم در غرب آسیا لقب گیرد. پکن بنیانهای این توافق را در سفر شی جین پینگ به ریاض و در ادامه سفر رئیسجمهور ایران به پکن طراحی کرد.
بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران، چین و عربستان سعودی در بیانیهای مشترک اعلام کردند به دنبال سفر بهمنماه حجتالاسلام رئیسی به پکن، دبیر شورای عالی امنیت ملی از روز دوشنبه 15 اسفندماه در شهر پکن با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشردهای را به منظور حلوفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران - ریاض با همتای سعودی خود آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، دیروز 19 اسفندماه 1401، بیانیه سهجانبهای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بنمحمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ یی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
*سایه روشنهای یک توافق
* واکنشها به توافق تهران - ریاض
کاخ سفید با اتخاذ موضعی ملایم و محتاطانه در واکنش به توافق ایران و عربستان اعلام کرد از این امر مطلع بودیم. به گزارش الجزیره، سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که واشنگتن از گزارشها درباره بازگشت روابط دیپلماتیک ایران و عربستان مطلع است. وی گفت که آمریکا از هرگونه تلاش برای پایان جنگ یمن و کاهش تنش در منطقه خاورمیانه استقبال میکند.
از سرگیری روابط تهران - ریاض اما نگرانی تلآویو را به دنبال داشته است. بر این اساس نخستوزیر پیشین رژیم صهیونیستی توافق تهران و ریاض را یک پیروزی سیاسی برای ایران خواند. به گزارش المیادین، نفتالی بنت در واکنش به توافق ایران و عربستان از کابینه نتانیاهو انتقاد کرد و گفت این توافق شکستی مفتضحانه برای دولت رژیم صهیونیستی بوده و در نتیجه ضعف و اختلافات داخلی به وجود آمد. وی گفت که توافق ایران و عربستان تحولی خطرناک برای اسرائیل و یک پیروزی سیاسی برای ایران است.
یائیر لاپید، نخستوزیر پیشین رژیم صهیونیستی هم در واکنش به توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط تاکید کرد که این توافق شکستی تمامعیار برای رژیم صهیونیستی است. وی گفت که با این توافق دیوار دفاعی منطقهای که علیه ایران ساختیم ویران شد. لاپید گفت توافق تهران و ریاض خطری برای سیاست خارجی اسرائیل است.
مارک دوبوویتز، مدیر اندیشکده FDD - بنیاد دفاع از دموکراسیها- وابسته به محافظهکاران آمریکایی و نزدیک به رژیم صهیونیستی نیز هشدار داد احیای روابط ایران و سعودی در نتیجه میانجیگری چین باخت، باخت، باخت برای منافع آمریکاست. او در توئیتر خود نوشت: این نشان میدهد سعودیها به حمایت واشنگتن اعتمادی ندارند و ایران فرصت را برای دور کردن متحدان آمریکا و پایان دادن به انزوای بینالمللیاش مهیا میبیند و اینکه چین دارد به بازیگر اصلی سیاست خاورمیانه تبدیل میشود.
در مقابل رئیس دستگاه دیپلماسی ایران اعلام کرد: بازگشت روابط طبیعی میان ایران و عربستان ظرفیتهای بزرگی را در اختیار ۲ کشور، همچنین منطقه و جهان اسلام قرار میدهد. حسین امیرعبداللهیان با اشاره به توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط دوجانبه در صفحه توئیتر خود نوشت: بازگشت روابط طبیعی میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی ظرفیتهای بزرگی را در اختیار ۲ کشور، منطقه و جهان اسلام قرار میدهد. مشاور امنیت ملی عربستان هم اعلام کرد از دستیابی به توافق با ایران پس از گفتوگوهای عمیق خرسندیم. با ایران درباره دلایل اختلافات و راههای رسیدگی به آن گفتوگو کردیم. موافقت کردیم صفحه جدیدی را با ایران بر اساس معاهدات بینالمللی باز کنیم. دبیرکل حزبالله لبنان هم گفت: تحولات مربوط به نزدیکی عربستان و ایران خوب است و به ضرر مردم منطقه نیست، بلکه به نفع آنها خواهد بود. سیدحسن نصرالله اظهار کرد: اگر نزدیکی عربستان و ایران در مسیر عادی پیش برود میتواند افقهایی را در منطقه و لبنان باز کند. سلطنت عمان هم از توافق ایران و عربستان استقبال کرد. به گزارش الخلیج آنلاین، وزارت خارجه عمان در بیانیهای از بیانیه سهجانبه ایران، عربستان و چین و از سرگیری روابط تهران و ریاض استقبال کرد. در این بیانیه آمده است: امیدواریم این گام در تقویت امنیت و ثبات در منطقه و گسترش همکاریهای مثبت و سازنده که به سود تمام ملتهای منطقه و جهان است سهیم باشد.
نیویورکتایمز: توافق تهران-ریاض ضرری بزرگ برای منافع واشنگتن است
روزنامه آمریکایی «نیویورکتایمز» در گزارشی به تحلیل توافق ایران و عربستان پرداخته است، توافقی که پس از میانجیگری چین صورت گرفت و بر این اساس اولین دیدار طرف ایرانی و سعودی روز گذشته (جمعه، ۱۰مارس) در پکن برگزار شد.
براساس گزارش پایگاه اینترنتی شبکه «المیادین»، در گزارش این روزنامه آمریکایی میخوانیم: «احیای روابط ایران و عربستان در نتیجه میانجیگری چین، ضرری بزرگ و آسیبی دوچندان به منافع آمریکاست».
گزارش نیویورک تایمز میافزاید: «اعلام ایران و عربستان سعودی مبنی بر ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین آنها میتواند به احیای نظم [سیاسی] بزرگی در خاورمیانه منجر شود».
نیویورکتایمز این نزدیکی روابط را به عنوان «نمادی از یک چالش ژئوپلیتیکی برای ایالات متحده و یک پیروزی برای چین» دانست که «میانجی مذاکرات بین دو رقیب تاریخی» شده است.
این روزنامه بیان کرد: «از اکنون مشخص نیست که توافق اعلام شده روز جمعه چه تأثیری بر مشارکت عربستان سعودی در تلاشهای اسرائیل و آمریکا برای مقابله با ایران خواهد داشت»، اما با این حال، در ادامه گزارش آمده است: «از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو قدرت منطقهای، حداقل نشان دهنده ذوبی نسبی در یخ جنگ سردی است که برای مدت طولانی به خاورمیانه شکل داده است».
این گزارش تایید میکند که اخبار مربوط به این توافق، بهویژه نقش پکن در میانجیگری آن، باعث نگرانی دستگاه سیاست خارجی آمریکا در واشنگتن شده است. «مارک دابوویتز» مدیرعامل بنیاد دفاع از دموکراسیها گفت: «تجدید روابط ایران و عربستان در نتیجه میانجیگری چین، ضرر، ضرر و ضرر برای منافع آمریکاست».
دابوویتز که مدیر لابی صهیونیستی اف.دی.دی است، توافق تهران-ریاض نشان میدهد که عربستان سعودی «به واشنگتن بیاعتماد است» و ایران میتواند متحدان آمریکا را «برای کاهش انزوای خود» از آمریکا بگیرد. همچنین این توافق نشان داد که کشور چین، «حامی اصلی سیاستهای قدرت در خاورمیانه شده است».
گزارش روزنامه نیویورکتایمز در پایان اینگونه نتیجهگیری میکند که قرار است این نزدیکی در روابط عمدتاً یمن، عراق، سوریه و لبنان را تحت تأثیر قرار دهد و اینها پروندههایی هستند که شاهد درگیری بزرگ بین ایران و عربستان سعودی در مورد رویکردهای سیاسی منطقهای در قبال آنها بودهاند.
نیویورکتایمز: توافق تهران-ریاض ضرری بزرگ برای منافع واشنگتن است
روزنامه آمریکایی «نیویورکتایمز» در گزارشی به تحلیل توافق ایران و عربستان پرداخته است، توافقی که پس از میانجیگری چین صورت گرفت و بر این اساس اولین دیدار طرف ایرانی و سعودی روز گذشته (جمعه، ۱۰مارس) در پکن برگزار شد.
براساس گزارش پایگاه اینترنتی شبکه «المیادین»، در گزارش این روزنامه آمریکایی میخوانیم: «احیای روابط ایران و عربستان در نتیجه میانجیگری چین، ضرری بزرگ و آسیبی دوچندان به منافع آمریکاست».
گزارش نیویورک تایمز میافزاید: «اعلام ایران و عربستان سعودی مبنی بر ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین آنها میتواند به احیای نظم [سیاسی] بزرگی در خاورمیانه منجر شود».
نیویورکتایمز این نزدیکی روابط را به عنوان «نمادی از یک چالش ژئوپلیتیکی برای ایالات متحده و یک پیروزی برای چین» دانست که «میانجی مذاکرات بین دو رقیب تاریخی» شده است.
این روزنامه بیان کرد: «از اکنون مشخص نیست که توافق اعلام شده روز جمعه چه تأثیری بر مشارکت عربستان سعودی در تلاشهای اسرائیل و آمریکا برای مقابله با ایران خواهد داشت»، اما با این حال، در ادامه گزارش آمده است: «از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو قدرت منطقهای، حداقل نشان دهنده ذوبی نسبی در یخ جنگ سردی است که برای مدت طولانی به خاورمیانه شکل داده است».
این گزارش تایید میکند که اخبار مربوط به این توافق، بهویژه نقش پکن در میانجیگری آن، باعث نگرانی دستگاه سیاست خارجی آمریکا در واشنگتن شده است. «مارک دابوویتز» مدیرعامل بنیاد دفاع از دموکراسیها گفت: «تجدید روابط ایران و عربستان در نتیجه میانجیگری چین، ضرر، ضرر و ضرر برای منافع آمریکاست».
دابوویتز که مدیر لابی صهیونیستی اف.دی.دی است، توافق تهران-ریاض نشان میدهد که عربستان سعودی «به واشنگتن بیاعتماد است» و ایران میتواند متحدان آمریکا را «برای کاهش انزوای خود» از آمریکا بگیرد. همچنین این توافق نشان داد که کشور چین، «حامی اصلی سیاستهای قدرت در خاورمیانه شده است».
گزارش روزنامه نیویورکتایمز در پایان اینگونه نتیجهگیری میکند که قرار است این نزدیکی در روابط عمدتاً یمن، عراق، سوریه و لبنان را تحت تأثیر قرار دهد و اینها پروندههایی هستند که شاهد درگیری بزرگ بین ایران و عربستان سعودی در مورد رویکردهای سیاسی منطقهای در قبال آنها بودهاند.
اصل توافق تهران و ریاض برای از سرگیری روابط دوجانبه را باید با قواعد «نظام بینالملل» فهم و تحلیل کرد. قرار نیست شروع مجدد روابط ایران و عربستان سعودی پایانی بر تمام خصومتهای ۲ کشور باشد. این رابطه در بهترین حالت همانی است که واقعگرایان در روابط بینالملل از آن به عنوان «رقابت در عین همکاری» یاد میکنند اما در برهه کنونی این رویداد به منزله بیاثر کردن تلاشهای بیسابقه ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی برای انزوای دیپلماتیک ایران، جدا کردن تهران از مناسبات جهانی و از قواره خارج کردن سیاست خارجی ایران در محیط بینالمللی است. بنابراین همانطور که مارک دوبوویتز نومحافظه کار آمریکایی و نفتالی بنت صهیونیست هشدار دادهاند این یک پیروزی بزرگ برای ایران است. صهیونیستها بخوبی میدانند تبعات این اتفاق چقدر میتواند دست آنها را خالیتر از پیش کند.
در دوران گذار نظم بینالمللی که به معنای دوران انتقال از نظمی به نظم جدید است، توافق ایران و عربستان را باید در این منظومه جستوجو کرد. در شرایطی که نظم اعتباری و ساختاری آمریکا بر جهان نشانههای جدی از کارافتادگی را نشان میدهد، چین به عنوان ابرقدرت چالشگر و تجدیدنظرطلب این نظم، در منطقهای که دستورکارهای امنیتی و سیاسی آن را واشنگتن برای سالهای طولانی تعیین میکرده است ورود کرده و با واسطهگری میان 2 قدرت این منطقه، نه تنها اعتباری جدید به سبد خود افزوده است، بلکه به نوعی غرب آسیا به عنوان حوزه نفوذ سنتی واشنگتن را از دست رقیب خارج کرده است. ارتباط تهران و ریاض یعنی ثبات بیشتر در خاورمیانه و امنیت حاملهای انرژی که خیال پکن را در پیگیری ابرپروژه جاده ابریشم خود؛ «یک کمربند - یک جاده» آسودهتر خواهد کرد.
∎
«نصرالله»: ازسرگیری روابط ایران و عربستان به زیان محور مقاومت نخواهد بود
سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان هم دیروز جمعه در سخنانی درباره توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دوجانبه تأکید کرد: تحول به وجود آمده درخصوص روابط ایران و عربستان خوب است به ضرر ملتهای منطقه نخواهد بود بلکه به سود آنان است.
وی تأکید کرد که نزدیکی روابط تهران و ریاض اگر مسیر طبیعی خود را طی کند، میتواند افقهای جدیدی در منطقه و لبنان ایجاد کند.
واکنش «انصارالله یمن» به توافق ایران و عربستان
«محمد عبدالسلام» سخنگوی جنبش انصارالله یمن هم در پیامی با استقبال از توافق ایران و عربستان گفت که منطقه نیازمند بازگشت روابط عادی میان کشورهای خود است.
وی گفت: منطقه به بازگشت روابط طبیعی میان کشورهایش نیاز دارد بهگونهای که امت اسلامی امنیت مفقودشدهاش به سبب دخالتهای خارجی و در رأس آن دخالتهای صهیونیستی آمریکایی را پس بگیرد.
عبدالسلام گفت: امنیت منطقه در نتیجه مداخلات خارجی به سرکردگی صهیونیستها و آمریکاییها که برای سرمایهگذاری در مناقشات منطقهای تلاش کردند و میخواستند با ایران هراسی به اهداف خود ازجمله در یمن رسند، تخریب شده بود که امیدواریم با این توافق، امنیت به منطقه بازگردد.
استقبال شورای همکاری خلیجفارس از توافق ایران و عربستان
نخستوزیر و وزیر امور خارجه قطر در گفتوگوی تلفنی با وزیر امور خارجه عربستان، از صدور بیانیه مشترک سه جانبه پادشاهی عربستان، جمهوری اسلامی ایران و چین مبنی بر از سرگیری روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی، استقبال کرد.
شیخ محمد بنعبدالرحمن بنجاسم آلثانی همچنین گفت: دولت قطر امیدوار است این توافق گامی در جهت ایجاد ثبات و امنیت در منطقه و تامین چشمانداز مثبت برای دو کشور و متضمن دستاوردهای خوبی برای دو ملت ایران و عربستان باشد.
انور قرقاش مشاوردیپلماتیک دولت امارات نیز در توئیتر نوشت: امارات به اهمیت ارتباط و گفتوگوی مثبت بین کشورهای منطقه در راستای تحکیم مفاهیم حُسن همجواری و رسیدن به یک نقطه مشترک جهت ساختن آینده باثباتتر برای همه کشورهای منطقه، آگاهی و اطمینان کامل دارد. ما از توافق عربستان و ایران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور استقبال میکنیم و از نقش چین در این زمینه قدردانی میکنیم.