خبرگزاری فارس - اراک؛ استان مرکزی با مرکزیت شهر اراک در مرکز ایران و به عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته می‌شود. این استان در روزگاران قدیم به آن ماد بزرگ و در اوایل دوره اسلامی ایالت جبال نامیده می‌شد. زمان تسلط اعراب بر ایران و در دوره سلجوقیان، خلفای عباسی لفظ عراق عجم را به مناطق غربی ایران نسبت دادند.

از سده دوم اسلامی ناحیه میان همدان، ریو اصفهان، عراق نامیده می‌شد که بعدها برای تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند عراق معرب اراک است.

استان مرکزی شامل شهرستان‌های اراک، محلات، ساوه، تفرش، خمین، فراهان، دلیجان، شازند، آشتیان، کمیجان، زرندیه و خنداب است.

در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی نام استان مرکزی برای نخستین بار مطرح شد؛ در آن زمان استان مرکزی پهنه وسیعی از مرکز کشور شامل شهرهای تهران، قزوین، ساوه، قم، دماوند و شهرهای استان مرکزی قبل انقلاب شامل اراک، قم، ساوه، زرندیه، ورامین، گرمسار، کاشان، شهر ری، شمیران، قزوین، گلپایگان، تفرش، سیان، فراهان، خمین، محلات، دلیجان، شازند، سربند و خنداب بودند که تهران در مرکزیت آن قرار داشت.

در سال ۳۹ شهرهای اراک و کاشان به استان مرکزی اضافه شدند و در نهایت در هشتم اسفند سال ۵۶ با انتقال مرکز استان از تهران به اراک و جدایی تهران و البرز تحت استان تهران، نام مرکزی بر روی استان باقی ماند و به مرکزیت اراک شکل گرفت و شهرهای تابعه استان اراک، ساوه، قم، خمین، فرش، کاشان، بودند.

کاشان در تصویب‌نامه سال ۵۷ اصفهان اضافه شد و شهر قم در سال ۶۵ ابتدا به تهران و سپس به استان مستقل تبدیل شد، بدین ترتیب دو شهر کاشان و قم از استان مرکزی جدا شدند.

اولین زمین فوتبال اراک با نصب دو تیر دروازه

در ارتباط با شروع ورزش فوتبال در استان مرکزی با توجه به مرکزیت شهر اراک و وجود امکانات بیشتر نسبت به دیگر شهرستان‌ها همواره تمرکز این ورزش در ابتدا در شهر اراک بود؛ بدین ترتیب که اولین زمین فوتبال اراک زمینی بود بدون حصار و تنها با نصب دو تیر دروازه واقع در پشت شرکت نفت که بنا بر شنیده‌ها اولین بازی تیم فوتبال اراک در آنجا با تیم متفقین تقریباً در سال ۱۳۲۰ یا ۲۱ برگزار شد.

حدود سال ۱۳۳۴ دیوارکشی با پیش‌بینی پیست دو و میدانی ۴۰۰ متر و زمین فوتبال ۷۰ در ۱۰۰ متر با سنگ‌چینی جدولی اطراف پیست دو و میدانی استادیوم فوتبال شکل گرفت.

حسین سلیم‌آبادی اولین فردی بود که بعد از انتقال از اراک به عنوان داور در بازی‌های تخت جمشید حاضر بود؛ در سال ۳۵ تیمی به نام هدف با حمایت علی‌محمد شمس الهی شکل گرفت که بعدها آقای شمس اللهی تیمی مستقل به نام شمس اسپرت را تشکیل داد.

در این دوران تیم تاج اراک توسط منوچهر عالم‌زاده نیز تأسیس شد؛ البته در این میان تیم‌های محلی دیگری به با نام‌های مختلف از جمله شاهین، بهمن، زسکا، عقاب و... تشکیل شدند.

سال ۴۲ با پیشنهاد آقای رضا زمردی تیم پیروز شکل گرفت که اسکلت اولیه این تیم همه دانش‌آموز بودند و از دبیرستان‌های فردوسی صمصامی و... انتخاب شده بودند.

در آن زمان بازی‌های تحت عنوان مسابقات آموزشی بسیار رونق داشت؛ تیم منتخب اراک بارها با تیم‌های خوزستانی مخصوصاً در تابستان‌ها مسابقه می‌دادند که از جمله آنها می‌توان به تیم‌های شعاع اهواز و شاهین خرمشهر اشاره کرد.

اولین زمین چمن در سال ۱۳۵۰

زمین‌های فوتبال تا سال ۱۳۵۰ خاکی بودند و بعد از آن به همت آقای ناظمی رئیس تربیت بدنی وقت، چمن و در سال ۵۲ به وسیله مهدی مرندی دور پیست فنس کشی شد.

حضور قهرمان آفریقا در اراک

از جمله بازی‌های به یاد ماندنی در آن دوران می‌توان به بازی تیم گارد تهران با پرسپولیس اراک و تیم منتخب اراک با کشور زئیر تنها تیم خارجی که در سال ۵۲ به اراک آمده بود اشاره کرد.

از کارهای خوب هیئت فوتبال استان آوردن تیم ملی زئیر که قهرمان آفریقا و شرکت‌کننده در جام جهانی در سال ۱۹۸۶ که در اراک بود می‌باشد که سیل تماشاگران مشتاق حدود ۳۰۰۰ نفر بود استادیوم شهید باهنر را مملو از تماشاچی کرده بود؛ حتی بعضی‌ها که در استادیوم جا نداشتن از روی کوه‌های اطراف نظاره‌گر بازی بودند.

بعدها استادیوم شهر صنعتی با همت مهدی شمس الهی(فرزند علی‌محمد شمس الهی) شکل گرفت که بازی‌های تیم تاج تهران با تاج اراک و ماشین‌سازی با پرسپولیس تهران در آن برگزار شد.

درخشان‌ترین دوران فوتبال استان مرکزی

به طور کلی از سال ۴۶ تا ۵۶ به مدت ۱۰ سال یکی از درخشان‌ترین دوران فوتبال استان مرکزی اراک است. در این سال‌ها مدیریت صحیح و عاشق و پیگیری مسئولان ورزشی خصوصاً هیئت فوتبال استان چه در زمینه آموزشگاه‌های اراک و استان و چه در سطح تربیت بدنی و هیئت فوتبال و از همه مهمتر والدین ورزشکاران باعث شد این دوران طلایی ورزش فوتبال به یادگار باقی بماند.

مسابقات منظم آموزشگاه‌ها توانست در مقاطع مختلف نوجوانان و جوانان شایسته را معرفی کند که از بین ورزشکاران، منتخبین آنها در آن سال‌ها قهرمانی نوجوانان استان، جوانان منطقه استانی و سه نوبت قهرمانی جوانان منطقه یک ایران و همچنین مقام چهارم ایران و مقام اول اخلاقی را کسب کنند و در این میان بازیکنان شایسته‌ای برای اولین بار به اردوی اول تیم ملی جوانان دعوت شدند.

در مسابقات جوانان ایران در سال ۵۳ در اصفهان جوانان اراکی که با تیم‌هایی از تهران، فارس و گیلان هم‌گروه بودن با شایستگی درصد قرار گرفته و تیم تهران با هشت یار ملی‌پوش و شیراز با ۳ یار ملی‌پوش را حذف کردند و در نیمه‌نهایی نیز تیم خراسان قهرمان سال گذشته(سال ۵۲) را با نتیجه دو بر یک شکست دهند.

در ادامه به هر شکل پایه و اساس تیم باشگاهی ایران جاندیر اراک را با مربیگری آقای ناصر ابراهیمی تشکیل دادند که این تیم ‌توانست با شایستگی تمام به مسابقات یک هشتم نهایی جام حذفی در سال ۵۵ برسد که متأسفانه با بازی بسیار زیبا در برابر تیم هما(قهرمان ایران) که با داشتن چند یار ملی‌پوش از جمله حسن نایب آقا، علیرضا خورشیدی، علیرضا عزیزی، نوری و مسیح مسیح‌نیا مغلوب شدند.

پایه و اساس نوجوانان را تیم آموزشگاه‌های اراک رقم می‌زد که سال‌های سال با بودن تیم‌هایی همچون شهرری، کاشان، شمیران، قم، ساوه، گلپایگان، خوانسار، محلات، تفرش و شازند همیشه قهرمانی آن در اختیار اراک بود.

افراد دلسوز زیادی بر رأس هیأت فوتبال استان بودند؛ ناصر ابراهیمی مربی شایسته ایران که بعدها در تیم‌های ملی و پرسپولیس تهران نقش بسزایی داشت طی دو سال با مربیگری تیم جوانان و ایران جاندیر اراک نوع خاصی از مربیگری و تمرینات را از خود به یادگار گذاشت.

در سال ۵۸ تیم جدیدی با عنوان گسترش تشکیل شد؛ این تیم با خط مشی اولیه نظم و انضباط، احترام متقابل، رفاقت و رعایت اصول همه‌جانبه اخلاق به وسیله چندین تن از بازیکنان و مربی وقت تیم دارایی اراک مرحوم عزت‌الله شاهکار که خود مؤسس تیم پیکان در اوایل دهه ۵۰ بود پایه‌گذاری شد.

مدتی بعد تیم‌های ریشه‌دار و قدیمی اراک راه آهن و ماشین‌سازی به فاصله کمی منحل شدند و چند تن از بازیکنان شاخص و با اخلاق این تیم‌ها نیز به گسترش پیوستند.

در تابستان ۵۸ پس از پیروزی انقلاب اولین دوره مسابقات در سطح کشور به میزبانی تهران انجام شد که این دوره با قهرمانی تهران به پایان رسید. پس از آن با توجه به شروع جنگ تحمیلی در سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ هیچ مسابقه‌ای در سطح کشور برگزار نشد.

پایان پیام