گروه اجتماعی خبرگزاری برنا: ورزش و آیین پهلوانی زورخانه ای ریشه در سیره حضرت علی (ع) و همچنین آموزه های شاهنامه فردوسی دارد. این ورزش اخلاقی که با هنر و موسیقی توأمان است، در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰ مصادف با ۲۵ آبان ۱۳۸۹ در فهرست آثار ناملموس یونسکو به ثبت رسید.

همچنین در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران ۱۷ شوال سالروز نبرد امیرالمومنین علی (ع) با عمر بن عبدود در جنگ خندق در سال ۵ قمری به عنوان روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانهای نامگذاری شده است بلکه ثبت این آیین در دیگر کشورها در واقع اشاعه فرهنگ شیعی است؛ چنانچه ثبت جهانی این آیین نه تنها منجر به توجه جهانیان به آن شد، بلکه توجه محافل داخل ایران را نیز به خود معطوف داشت به طوری که راه اندازی رشته ورزش پهلوانی و زورخانه ای در دانشگاه علمی کاربردی از ثمرات توجه جامعه ،بالاخص جامعه علمی به این آیین بوده است.

ایران فرهنگی و بحث در خصوص محدوده و مرزهای آن در ادوار مختلف همواره در بین افکار عمومی وجود داشته است و هرازگاهی موضوعاتی مانند ثبت میراث فرهنگی ناملموس در سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، این بحث را در رسانه ها و فضای مجازی باز می کند.

به همین جهت باید به این نکته توجه داشت برای ثبت جهانی آثار میراث ناملموس خاستگاه و محل ایجاد آن آیین از نظر یونسکو چندان اهمیتی ندارد و با ثبت اثر در یونسکو، تنها به نام آن کشور سند زده نمی شود و حق مالکیتی برای آن کشور ایجاد نمی کند بلکه هر کشور دیگری که آیین یاد شده در آن همچنان زنده باشد، می تواند به صورت مستقل یا مشترک با دیگر کشورها برای ثبت آن اقدام نماید. هدف یونسکو از این کار ممانعت از جهانی شدن یک فرهنگ و حمایت از استمرار تنوع فرهنگی است. ممکن است آیینی از ایران وارد فرهنگ یک کشور دیگر شده باشد و آن ها نیز به شیوه خودشان آن آیین را اجرا کنند، بنابراین ثبت آن آیین در فهرست آثار ناملموس یونسکو هیچ‌گونه منافاتی با دیگر کشورها ندارد.

همان گونه که فرهنگ پخت نان لواش در سال ۲۰۱۶ نه تنها برای ایران بلکه برای قزاقستان، ترکیه، قرقیزستان و آذربایجان در یونسکو ثبت گردید. حال آنکه پیش از آن در سال ۲۰۱۴ ارمنستان آن را ثبت کرده بود.

برای همین نمی توان منکر وجود این میراث ناملموس در دیگر کشورهای ایران فرهنگی گردید.

یادداشت: عبدالمهدی همت پور پژوهشگر دکتری باستان شناسی دوران اسلامی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و مدیر پایگاه میراث ملی محوطه باستای ری